Το ιερατείο των πιστών

Ας μην ξεκινήσουμε το άρθρο μας με την ιστορική διαφωνία των Διαμαρτυρόμενων με την Καθολική εκκλησία, ούτε με την θεολογική αντίρρηση των ευαγγελικών με την Ορθοδοξία σχετικά με την «ειδική ιεροσύνη» των κληρικών της, αν και το αφιέρωμα αυτό στην Μεταρρύθμιση προδιαγράφει μια τέτοια πορεία  για το άρθρο μας. 

Παρά την ιστορική αυτή διαφωνία και την θεολογική μας αντίρρηση για την «ειδική ιεροσύνη» των κληρικών υπάρχει μεγάλο έδαφος κοινής κατανόησης και συμφωνίας για την μοναδική ιεροσύνη του Ιησού που οδηγεί στην «γενική ιεροσύνη» των πιστών. Παραδείγματος χάρη ο Ανδρέας Θεοδώρου, καθηγητής Ιστορίας του Δόγματος, γράφει τα εξής σε κατηχητικό βιβλίο της Αποστολικής Διακονίας:

«Κατά το ορθόδοξο δόγμα οι πιστοί, ως βασίλειο ιεράτευμα (Α΄ Πετρ. 2,9), είναι ιερείς του Θεού κατά μια γενική έννοια, με βάση το ιερό χρίσμα, τη σφραγίδα του Θεού, που έλαβαν από το Πνεύμα του Θεού. 

Κάθε πιστός μπορεί και πρέπει να ασκεί, κατά γενικό φυσικά τρόπο, το τρισσό λυτρωτικό αξίωμα του Χριστού, όπως το ασκούν και οι ιερείς. Έτσι μπορεί να ασκεί 

  • το προφητικό αξίωμα, κηρύττοντας το λόγο του Θεού και καθιστώντας γνωστή τη λυτρωτική θεία αλήθεια, 
  • το αρχιερατικό, προσφέροντας τη ζωή του με τα ενάρετα έργα και τους πνευματικούς αγώνες του λογική και ευάρεστη θυσία στο Θεό και, τέλος, 
  • το βασιλικό, εξουσιάζοντας τα πάθη του και νικώντας δια της αρετής του τους εχθρούς της πίστεως και το διάβολο.» (Ιεροσύνη, Απαντήσεις σε ερωτήματα δογματικά  Ανδρέα Θεοδώρου, εκδ. Αποστολικής Διακονίας, 1997, σελ. 172-178.)

Γιατί να το προσπεράσουμε αυτό για χάρη των «διακριτικών» μας πεποιθήσεων; Ορθόδοξοι ή Ευαγγελικοί δεν μπορούμε να εκφύγουμε τους παρακλητικούς λόγους του αποστόλου για την εκπλήρωση των ιερατικών καθηκόντων μας ως πιστοί:

«Σας παρακαλώ, λοιπόν, να του προσφέρετε όλον τον εαυτό σας θυσία ζωντανή, άγια, ευπρόσδεκτη στο Θεό. Αυτή είναι η πραγματική πνευματική σας λατρεία. Μην προσαρμόζεστε στη νοοτροπία αυτού του κόσμου, αλλά να μεταμορφώνεστε συνεχώς προς το καλό, αποκτώντας το νέο φρόνημα του πιστού. Έτσι θα μπορείτε να διακρίνετε ποιο είναι το θέληματου Θεού, το καλό και αρεστό στο Θεό και τέλειο.»

Ρωμ. 12:1-3

Υπάρχει η εσφαλμένη εντύπωση ότι η «γενική ιεροσύνη» των πιστών είναι μια καινοδιαθηκική ανατροπή, μια καινοφανής διδασκαλία της Χριστιανικής εκκλησίας. Η αντίληψη αυτή επικεντρώνεται μεν σωστά στην εν Χριστώ λύση –δηλαδή ότι σήμερα όλοι οι βαπτισμένοι πιστοί είναι ιερείς του Θεού εν Χριστώ- αλλά αγνοεί το αίτημα της Παλαιάς Διαθήκης- όπου ο άνθρωπος πλάστηκε ιερέας του Θεού και απέτυχε να ιερουργήσει τον κόσμο. Ας μου επιτραπεί η σχηματοποίηση του θέματος, από την αρχή του κόσμου ως την συντέλεια του. 

Α. Από την αρχή ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο

  • την ιερατική κλήση να είναι αντιπρόσωπος του και υπηρέτης του στον κόσμο και
  • τον ιερατικό ρόλο με άμεση πρόσβαση σ’ Αυτόν.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο ρόλος των πρωτοπλάστων περιγράφεται με ιερατικά ρήματα:

«Πήρε, λοιπόν, ο Κύριος ο Θεός τον άνθρωπο και τον έβαλε μέσα στον κήπο της Εδέμ για να τον καλλιεργεί και να τον προσέχει.» 

Γένεση 2:15

Οι Ισραηλίτες του Μωυσή θα πρέπει αμέσως να τα αναγνώρισαν, αφού με τα ίδια ρήματα στα εβραϊκά περιέγραψε ο Μωυσής το έργο των ιερέων ή Λευιτών στη Σκηνή του Θεού:

«…ἐργάζεσθαι τὰ ἔργα τῆς σκηνῆς. καὶ φυλάξουσι πάντα τὰ σκεύη τῆς σκηνῆς τοῦ μαρτυρίου, καὶ τὰς φυλακὰς τῶν υἱῶν ᾿Ισραὴλ κατὰ πάντα τὰ ἔργα τῆς σκηνῆς» 

Αριθμούς 3:7,8

Για τον λόγο αυτό η σκηνή του Μαρτυρίου και ο Ναός, με τους πολλούς συμβολισμούς τους, στην Εδέμ παρέπεμπε στoν αρχικό ιερατικό αυτό ρόλο του ανθρώπου ανάμεσα στο Θεό και την δημιουργία του. 

Β. Παρά την Πτώση του ανθρώπου στην αμαρτία με το προπατορικό αμάρτημα ο Θεός έδωσε 

  • στον λαό του την ιερατική κλήση να είναι αντιπρόσωπός του προς τα άλλα έθνη και υπηρέτης του στον  κόσμο και
  • στους Λευίτες το ιερατικό ρόλο,με άμεση πρόσβαση σ’ Αυτόν,  για τις υπόλοιπες φυλές του Ισραήλ

Η πτώση δεν ανέστειλε τον σχεδιασμό του Θεού. Ο Κύριος είπε στον  Ισραήλ που είχε κατασκηνώσει στους πρόποδες του Όρους Σινά: 

«Είδατε τα όσα έκανα στους Αιγυπτίους, και πώς σας σήκωσα πάνω σε φτερούγες αετού και σας έφερα κοντά μου. Τώρα, αν πραγματικά θελήσετε να ακούσετε τα λόγια μου και να φυλάξετε τη διαθήκη μου, θα είστε δικοί μου, μόνο εσείς, απ ‘ όλους τους άλλους λαούς. Στην εξουσία μου είναι ολόκληρη η γη, αλλά εσείς θα είστε για μένα βασίλειο ιερέων και έθνος ξεχωριστό».

Εξ. 19:4-6

Τους λύτρωσε για ένα σκοπό, την εκπλήρωση του αρχικού σχεδίου του Θεού να είναι ιερείς του στον κόσμο.  Ο Ισραήλ έγινε Έθνος ξεχωριστό διότι του δόθηκε μια ιερατική κλήση, στην οποία βέβαια απέτυχε. 

Και να, η παλαιοδιαθηκική εκτροπή της «ειδικής ιεροσύνης» με τον παράλληλο αποκλεισμό της άμεσης πρόσβασης του πιστού στον Θεό: μια φυλή πήρε τον ιδιαίτερο ιερατικό ρόλο προς τις υπόλοιπες φυλές του Ισραήλ.

Γ. Την Αδαμική και τη Λευιτική ιεροσύνη εκπλήρωσε τέλεια ο Ιησούς:

  • Ως Έσχατος Αδάμ, πέτυχε στη ιερατική κλήση του αντιπρόσωπου του Θεού στον κόσμο,καθώς είναι όχι μόνο η εικόνα του  πως έπρεπε ο άνθρωπος να «ιερατεύσει» στην Εδέμ αλλά και πώς ο λυτρωμένος άνθρωπος θα «ιερατεύσει» στην ανακαινισμένη δημιουργία.
  • Ως Μέγας Αρχιερέας, αποκατέστησε τον ιερατικό ρόλο του ανθρώπου με την άμεση πρόσβαση του πιστού στον Θεό, με την σταυρική του θυσία για την συγχώρεση μας σήμερα και την ανάστασή του για την μεταμόρφωση των σωμάτων μας στο ένδοξο αύριο.

Ο συγγραφέας της επιστολής προς Εβραίους μας δίνει τους λόγους της παύσης της «ειδικής ιεροσύνης» της Παλαιάς Διαθήκης: τώρα «έχουμε μέγαν αρχιερέα – τον Ιησού, τον Υιό του Θεού – που έφτασε ως το θρόνο του Θεού». (Εβραίους 4:14). 

Δ. Ο Χριστός τώρα καλεί τους πιστούς του να εκπληρώσουν 

  • την Αδαμική ιερατική κλήση τους ως αντιπρόσωποι του και υπηρέτες της βασιλείας του στον κόσμο, και
  • τον Αδαμικό ιερατικό ρόλο τους με άμεση πρόσβαση στον Θεό στη μεσιτική προσευχή για τα έθνη.

Γι ‘ αυτό ο Πέτρος περιέγραψε την εκκλησία της ΚΔ, η οποία αποτελείτο από Ιουδαίους και Εθνικούς, με όρους που είδαμε (Εξ. 19:6) να περιγράφεται ο Ισραήλ: 

«Εσείς όμως είστε η εκλεκτή γενιά, το βασιλικό ιερατείο, το άγιο έθνος, ο λαός τον οποίο διάλεξε ο Θεός, για να διακηρύξετε τα μεγαλεία εκείνου που σας οδήγησε από το σκοτάδι στο θαυμαστό του φως.»

Α΄ Πετ. 2:9

Το βιβλίο της αποκάλυψης υψώνει τον μανδύα του ουράνιου ναού και αποκαλύπτει ότι ο ιερατικός ρόλος των πιστών στη γη ήδη συμβάλει στην ουράνια λατρεία (5:8) και κινεί την ιστορία (8:3-5). Η κυριαρχία του «βασιλικού ιερατείου» δεν φαίνεται, είναι όμως ήδη πραγματικότητα!

Ε. Η τελική εκπλήρωση της ιεροσύνης των πιστών θα είναι στη Νέα Γη και στον Νέο Ουρανό, όπου ως ιερείς θα εκπληρώνουν 

  • τον ιερατικό τους ρόλο με πρόσβαση στην άμεση παρουσία του Θεού στη Λατρεία και
  • την ιερατική τους κλήση ως βασιλικοί αντιπρόσωποι του στο… σύμπαν (ή τα «σύμπαντα», αν η θεωρία των χορδών αποδειχθεί σωστή).

Ένας από τους λόγους λοιπόν της αιώνιας δοξολογίας μας, θα είναι αυτό που ήδη ψάλλουν οι στον ουρανό σωσμένοι:

«μας έκανες βασιλιάδες και ιερείς στον Θεό μας και θα βασιλεύσουμε επάνω στη γη»

Αποκ.5:10

Αυτό βέβαια είναι ήδη πραγματικότητα, αφού ο Ιωάννης δοξάζει τον Ιησού ως εξής:

«Σ’ αυτόν που μας αγάπησε, και μας έλουσε από τις αμαρτίες μας με το αίμα του, και ο οποίος μάς έκανε βασιλιάδες, και ιερείς στον Θεό και Πατέρα του σ’ αυτόν είθε να είναι η δόξα και η κυριαρχική εξουσία στους αιώνες των αιώνων»

Αποκ.1:5-6

Καιρός όμως να «προσγειωθούμε» από την ιερατική πλήρωση στους «νέους ουρανούς και γη» στη διαφωνία που αφορά την «ειδική ιεροσύνη» του κλήρου. 

Ο Λούθηρος και οι Μεταρρυθμιστές του 16ου αιώνα εναντιώθηκαν στην «κληρικοκρατία» της Καθολικής εκκλησίας που έβλεπε τον ιερέα ως μεσάζοντα της σωτηρίας και της συγχώρεσης του Θεού στον ανθρώπου. Φυσικά μέσα στους αιώνες πολλοί άλλοι είχαν «διαμαρτυρηθεί» για την διδασκαλία αυτή. 

Κατά τον Λούθηρο όλοι οι χριστιανοί λαμβάνουν την ίδια ιερατική κλήση από τον Θεό βάση της τελειωτικής θυσίας του Ιησού Χριστού. Φυσικά μέσα στην εκκλησία υπάρχουν διάφορες λειτουργικές κλήσεις και χαρίσματα που δίνει το Άγιο Πνεύμα, όμως δεν πρέπει να τα συγχέουμε αυτά με την «ειδική ιεροσύνη». 

Πολέμησε λοιπόν ο Λούθηρος την διάκριση κλήρου και πιστών και κάλεσε ποιμένες και πρεσβυτέρους να εκπαιδεύσουν τον πιστό λαό να εκπληρώσει την ιερατική του κλήση μέσα στον κόσμο. Πολέμησε όμως και την διάκριση των ιερών έργων και των κοινών: κάθε νόμιμη ενέργεια στη γη (η δουλειά μας, το παιχνίδι μας, η μουσική μας, ο ύπνος μας, η ανατροφή των παιδιών μας) από την αρχή ως το τέλος είναι ενέργεια βασιλικής ιεροσύνης για τους πιστούς!

Κατά την Ορθοδοξία η ιεροσύνη είναι θεμελιώδες μυστήριο, αφού οι ιερείς είναι τα απαραίτητα όργανα με τα οποία ο μέγας Ιερέας Χριστός επιτελεί τα υπόλοιπα μυστήρια που ανακαινίζουν τον άνθρωπο. Η αποστολική διαδοχή των ιερέων και επισκόπων διασφαλίζει την εξουσία των ιερέων π.χ. στην τέλεση του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας ως αναίμακτη θυσία του Χριστού.

Όμως εμείς δεν χρειάζεται να πούμε τίποτε. Προσεύχομαι ένα παλαιότερο άρθρο του καθηγητή κ. Πέτρου Βασιλειάδη «Ο Χριστός Μέγας Αρχιερέας. Η «Ιεροσύνη» των πιστών και η εξ’ αυτής απορρέουσα ιεραποστολική ευθύνη» (Ρομφαία, 14 Ιουνίου 2010) να διαβαστεί από όλους μας με περίσκεψη. Τι να σταχυολογήσω από το εντυπωσιακό αυτό άρθρο; Μια παράγραφο για τους «βαπτισμένους» και μια για τους «χειροτονημένους». 

«Με το βάπτισμα, λοιπόν, ο κάθε χριστιανός συμμετέχοντας στην ιεροσύνη του Χριστού, και ενεργώντας ως ιερέας της κτίσεως, οδηγεί και όλη την κτιστή δημιουργία στη σωτηρία. (…) Γι’ αυτό, κάθε βαπτισμένος χριστιανός είναι ένα σημείο της παρουσίας του θεού μέσα στον κόσμο. Και αυτό επιβεβαιώνεται τόσο από την Αγία Γραφή, όσο και από τη λειτουργία, θα πρέπει όμως να γίνεται καθημερινά πράξη μέσα στον κόσμο. Ο κάθε χριστιανός είναι ιερέας, κεκλιμένος να μεταφέρει την αγάπη και τη συγγνώμη του θεού στον κόσμο της αμαρτίας. Ο κάθε χριστιανός έχει καθήκον να ασκήσει αυτόν τον ιερατικό και διαμεσολαβητικό ρόλο.» (σελ.8, 9)

«Το κύριο καθήκον των χειροτονημένων είναι να διατηρούν και προωθούν την τάξη μέσα στην εκκλησία, να διδάσκουν, να κηρύττουν το λόγο του θεού, να προΐστανται στα διάφορα ενοριακά και επισκοπικά συμβούλια, και να είναι υπεύθυνοι για τη διατήρηση της πειθαρχίας. (…) Σε τελευταία ανάλυση, σκοπός του ιερατείου δεν είναι τίποτε άλλο παρά να ενισχύει όλους τους βαπτισμένους, ώστε να ασκούν αυτό το ιερατικό λειτούργημα του Χριστού, που ο καθένας τους έλαβε κατά το βάπτισμα.» (σελ.9,10).

Ποιος και που να έχει αντίρρηση σ’ αυτά;

Tα νεα άρθρα σε email

Εγγραφείτε στο newsletter μας για να λαμβάνετε τα νέα άρθρα όταν δημοσιεύονται.

Scroll to top