Ο όρος “πνευματική αύξηση” συνήθως μας οδηγεί στη σκέψη πως πρόκειται για μια ατομική πορεία, έναν καθαρά προσωπικό αγώνα. Θεωρούμε αυτόματα πως είναι αποκλειστικά μια διαδρομή που κάνουμε μόνοι μας και αφορά τον εαυτό μας και τον Θεό. Αναμφίβολα η πνευματική αύξηση είναι ατομική, δεν είναι όμως μόνο ατομική. Από την αρχή της ιστορίας του Θεού βλέπουμε το τέλειο σχέδιό Του για τον άνθρωπο να πραγματοποιείται μέσα από την οικογένεια.1 Έναν θεσμό που ο Θεός θεσπίζει και ευλογεί με υποσχέσεις και διαθήκες, με σκοπό να οδηγήσει τα παιδιά Του στη σωτηρία και στη σχέση μαζί Του, στην πνευματική τους ανάπτυξη. Επιθυμεί να μεγαλώσουν πνευματικά, όχι μόνο ατομικά αλλά και συλλογικά, μέσα σε μια κοινότητα, την οικογένεια, που θα αποτελεί αργότερα μέρος μιας ευρύτερης κοινότητας, του λαού Του, που με τη σειρά της θα συγκροτεί την ευρύτερη κοινότητα, την Εκκλησία Του.
Η οικογένεια είναι ένας θεμελιώδης θεσμός της ανθρώπινης κοινωνίας, μέσω του οποίου τα μέλη που την αποτελούν συμβιώνουν οργανωμένα. Υπάρχει μεγάλη συζήτηση για τον ορισμό της οικογένειας στον σύγχρονο κόσμο, όμως αυτό στο οποίο θα επικεντρωθούμε είναι το γεγονός πως η οικογένεια είναι το πρώτο περιβάλλον κοινωνικής ύπαρξης ενός ατόμου και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αποτελεί και το περιβάλλον για την κοινοτική, τη συλλογική του πνευματική ανάπτυξη.
Η λειτουργική οικογένεια είναι προϋπόθεση για πνευματική αύξηση
Η οικογένεια είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο το άτομο μεγαλώνει και αναπτύσσεται. Πολύ εύστοχα η Αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια Βιρτζίνια Σατίρ ονομάζει ανθρωποπλάστες2 τους ενηλίκους που φροντίζουν να δημιουργήσουν ανθρώπινα όντα με πνευματικές, ηθικές και ανθρωπιστικές αξίες. Στο πλάσιμο αυτό, ο Θεός ζητάει από τους γονείς να συμπεριλάβουν τις εντολές Του και να τις εντάξουν στην καθημερινή οικογενειακή τους ζωή, να τις διδάσκουν και να τις ζουν. Μια οικογένεια μπορεί να αυξηθεί πνευματικά, “όταν έχει στο κέντρο της τον Χριστό, όταν αγαπά τον Θεό μ’ όλη την καρδιά, μ’ όλη την ψυχή και μ’ όλη τη δύναμή της” (Δευτερονόμιο 6:4-9). Απαραίτητη προϋπόθεση όμως για να είναι μια οικογένεια υγιής και λειτουργική, μια οικογένεια στοργική και παιδαγωγική,3 είναι να δουλεύει και να αναπτύσσεται παράλληλα σε όλες τις πλευρές της οικογενειακής ζωής.
Μια οικογένεια αποτελείται από άτομα που έχουν δημιουργηθεί με θαυμαστό τρόπο. Όπως στην ιατρική υποστηρίζεται πως η αλληλεπίδραση και η φροντίδα του νου, του σώματος και του πνεύματος φέρνουν την υγιή ανάπτυξη, έτσι και σε μια οικογένεια, είναι θεμελιώδες να λειτουργούν αρμονικά και σωστά οι βασικοί τομείς της οικογενειακής ζωής, για να μπορέσουμε να παρατηρήσουμε και να βιώσουμε την πνευματική ανάπτυξη. Στην εξίσωση, λοιπόν, της πνευματικής ανάπτυξης μέσα στην οικογένεια, στην οποία θα επικεντρωθούμε παρακάτω και θα προσπαθήσουμε να δώσουμε και πιο πρακτικές διαστάσεις, δεν μπορούμε να παραλείψουμε τις τέσσερις πλευρές της οικογενειακής ζωής που η Σατίρ διακρίνει: την αυτοεκτίμηση των μελών (συναισθήματα και ιδέες), την επικοινωνία μεταξύ των μελών, το σύστημα της οικογένειας (κανόνες) και τον δεσμό, τη σχέση τους με την κοινωνία. Όλα αυτά είναι απαραίτητο να βρίσκονται σε διαρκή διεργασία για την υγιή ανάπτυξη κάθε μέλους μιας οικογένειας και κατ’ επέκταση για την ουσιαστική κι αποτελεσματική πνευματική τους ανάπτυξη ατομικά αλλά και συλλογικά. Με άλλα λόγια, δεν μπορούμε να δουλέψουμε πρακτικές, για να οδηγήσουμε τα παιδιά μας στη γνώση, την αναγνώριση και την υπηρεσία του Θεού, όταν δεν δουλεύουμε για να καλλιεργήσουμε θετικά συναισθήματα, την ειλικρίνεια, τη στοργή, την αλληλοεκτίμηση, τον σεβασμό κ.ά.
Δεν υπάρχει πιο δύσκολο έργο από το να μεγαλώσεις μια οικογένεια.
Το σχέδιο του Θεού για την οικογένεια αλλοιώθηκε κι αυτό από την αμαρτία και οι συνέπειές της έφεραν πολλές δυσλειτουργίες. Ο Θεός μέσα στη μεταμορφωτική Χάρη Του ζητάει από τα παιδιά Του στο κέντρο της οικογένειας να έχουν τον Χριστό, να είναι το Ευαγγέλιο αυτό που θα τους δίνει πνοή, ώθηση, δυναμική κι ελπίδα σ’ αυτό το δύσκολο και μακρύ ταξίδι του πλασίματος και της ανάπτυξης της οικογένειας. Η πνευματική αύξηση μέσα σε μια λειτουργική οικογένεια είναι το θαυμαστό αποτέλεσμα της Χάρης του Θεού για τα παιδιά Του. Η προτροπή του Πέτρου “να προοδεύετε στη χάρη και στη γνώση του Κυρίου μας και σωτήρα Ιησού Χριστού” (Β΄ Πέτρου 3:18) δεν μπορεί παρά να γίνει το εφαλτήριο για να οδηγήσει τα παιδιά του Θεού στη δημιουργία ενός σχεδίου ατομικής πνευματικής ανάπτυξης αλλά κι ενός οικογενειακού χάρτη, που θα εμπνέεται από τις αρχές του Ευαγγελίου, θα βασίζεται στη δύναμη του Αγίου Πνεύματος και θα στοχεύει στην πνευματική καθοδήγηση και την κατήχηση των παιδιών.
Πιθανώς η λέξη κατήχηση να ξαφνιάζει ή ακόμα και να προβληματίζει κάποιους, καθώς στον μεταμοντέρνο κόσμο μας της έχει αποδοθεί αρνητικό βάρος, όμως στη διαδικασία της διαμόρφωσης ενός ανθρώπινου πλάσματος δεν μπορεί να εννοηθεί η απουσία διδασκαλίας για τη ζωή και την πηγή της, τον Θεό. Αναμφίβολα, στην κοινωνία που ζούμε θα βρεθούν πολλοί διαθέσιμοι να αναλάβουν τη σπουδαία αποστολή της κατήχησης των παιδιών μας.
Μπορεί να είναι το σχολείο, τα παιδικά βιβλία και οι ταινίες, ίσως η εκκλησία. Είναι βέβαιο πως θα υπάρξουν πολλές προσπάθειες προς πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις, κοσμοθεωρίες και συστήματα αξιών.
Η οδηγία του Θεού στα παιδιά Του είναι να αναλάβουν οι ίδιοι αυτή την αποστολή, έχοντας κατανοήσει και ριζώσει στη βιβλική κοσμοθεωρία, στο Ευαγγέλιο, χρησιμοποιώντας όμως παράλληλα και όλα τα εφόδια και τα εργαλεία που η κοινωνία παρέχει υπό το πρίσμα της Θείας Χάρης. Είναι προτιμότερο οι χριστιανοί γονείς να το δούμε ως καθήκον, καθώς έτσι θα οδηγηθούμε γρηγορότερα στην απόλαυση του προνομίου που έχουμε να ζήσουμε, να δείξουμε και να διδάξουμε τον Χριστό. Και η χαρά μας θα είναι πλήρης, όχι γιατί τα αποτελέσματα είναι εγγυημένα και τα παιδιά μας θα περπατήσουν με βεβαιότητα με τον Θεό, αλλά γιατί συμμετέχουμε στη διαδικασία της διαμόρφωσης ανθρώπων και υπακούμε στην εντολή του Θεού, δουλεύοντας τα θεμέλια της πίστης και της πνευματικής ανάπτυξης της οικογένειάς μας.
Η οικογένεια πρωτίστως παρέχει το πλαίσιο για να καθοδηγηθεί, να διδαχθεί και να αναπτυχθεί ένα παιδί πνευματικά. Μια τέτοια διαδικασία οφείλει να είναι οργανική, να είναι ζωντανή και όχι επιτηδευμένη, να χρησιμοποιεί μεθόδους που ταιριάζουν στην κάθε οικογένεια και να μην ακολουθεί τυφλά συστήματα ή φόρμουλες. Οι πρακτικές ιδέες ποικίλλουν και πιθανότατα βοηθούν κάθε οικογένεια διαφορετικά στο δικό της ταξίδι. Είναι βέβαιο πως κάθε οικογένεια έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, τους δικούς της ρυθμούς και τις δικές της επιρροές και λειτουργεί με τον δικό της μοναδικό τρόπο. Υπάρχουν συνήθειες που ενισχύουν την ευθύνη και τον ρόλο των γονέων και προσεγγίσεις που ενισχύουν τον ρόλο της εκκλησίας στην πνευματική ανάπτυξη της οικογένειας.
Η συμβολή των γονέων
Ο γάμος και η γονεϊκότητα είναι οι δύο ουσιώδεις παράγοντες που φανερώνουν τον χαρακτήρα του Θεού όσο τίποτα άλλο στη δημιουργία. Η αμοιβαία αγάπη ανάμεσα στους συζύγους χαρίζει μια εικόνα αγάπης και αφοσίωσης του Ιησού Χριστού σ’ εμάς, στην Εκκλησία, ως νύμφη Του. Με τον ίδιο τρόπο η γονεϊκότητα παρουσιάζει την εικόνα της τρυφερότητας και της υπομονής του Θεού απέναντι σ’ εμάς ως παιδιά Του.
Εκτός από το να αντικατοπτρίζει τον χαρακτήρα του Θεού, η οικογένεια επιτελεί έναν ακόμα σπουδαιότερο ρόλο: παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον, όπου τα παιδιά βιώνουν την αγάπη του Θεού μέσω των γονιών τους και μαθαίνουν να αγαπούν τους άλλους. Ως γονείς οφείλουμε να αναλογιστούμε ποιος είναι ο ρόλος μας και ποιες οι ευθύνες μας στην πνευματική αύξηση της οικογένειάς μας. Σίγουρα αυτές διαμορφώνονται ανάλογα με τον ξεχωριστό ρόλο και τις συνθήκες της ζωής μας, όμως όλοι θα συμφωνούσαμε πως, γενικά, ευθύνη μας είναι η ασφάλεια και η προστασία των μελών της οικογένειας, η εξασφάλιση βασικών υλικών αγαθών μέσα από την εργασία, η προσωπική παρουσία, η παροχή ανατροφής με χριστιανικές, βιβλικές αρχές και τέλος να είμαστε παράδειγμα-πρότυπο για τους γύρω μας.
Πιο συγκεκριμένα, ο δικός μου ρόλος ως συζύγου και πατέρα είναι να εργάζομαι, να διδάσκω, να συμβουλεύω, να στηρίζω, να συμμετέχω ενεργά στη ζωή της οικογένειάς μου. Η συμβολή μου στην πνευματική αύξηση της οικογένειας ξεκινά από τη δική μου προσωπική σχέση με τον Θεό που επηρεάζει ανάλογα, θετικά ή αρνητικά, τα υπόλοιπα μέλη της. Η βαθύτερη γνωριμία με τον Θεό και το θέλημά Του μέσα από τον Λόγο Του είναι ζωτικής
σημασίας, καθώς με οδηγεί στο να είμαι καλύτερος σύζυγος και πατέρας. Γνωρίζοντας βαθύτερα τον Θεό ως γονείς, βρίσκοντας την πληρότητά4 μας σ’ Εκείνον, βρίσκουμε πραγματική ισορροπία στη ζωή μας. Οφείλουμε να γνωρίζουμε τον Θεό όλο και περισσότερο, να επενδύουμε στη σχέση μας μαζί Του για να γεμίζουμε με την παρουσία Του και να ζούμε το Ευαγγέλιο. Μπορούμε να δείξουμε τον Θεό στα παιδιά μας, να μοιραστούμε μαζί τους το Ευαγγέλιο, μόνο όταν έχουμε προσωπική γνώση και εμπειρία με τον Θεό. Το καθημερινό μας περπάτημα με τον Θεό και η έμπρακτη χριστιανική ζωή θα είναι εικόνες του Ευαγγελίου και της Χάρης που θα γεμίσουν το άλμπουμ της
καρδιάς τους.
Το κλειδί για την πνευματική αύξηση στην οικογένεια είναι η δημιουργία μιας ατμόσφαιρας Χάρης μέσα στο σπίτι. Μπορεί αυτό να μοιάζει ακατόρθωτο, αλλά υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε ως γονείς για να εξασφαλίσουμε ένα περιβάλλον Χάρης μέσα στο οποίο όλα τα μέλη της οικογένειας θα αναπτύσσονται. Δουλεύοντας με Χάρη που πηγάζει από το Ευαγγέλιο τις πλευρές της οικογένειας που αναφέρθηκαν παραπάνω (αυτοεκτίμηση μελών, επικοινωνία, κανόνες, σχέση με κοινωνία), μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο όλοι θα μπορούν να μεγαλώσουν πνευματικά.
Προσεγγίζοντας με την οπτική του Ευαγγελίου τα συναισθήματα και τις ιδέες που έχει ο καθένας για τον εαυτό του, μπορούμε να βρούμε ταυτότητα ως τέλεια και ξεχωριστά δημιουργήματα του Θεού. Βεβαίως, τα παιδιά μας χρειάζεται να γνωρίζουν πως αρχικά η καρδιά μας ήταν διεφθαρμένη και η ζωή μας μπερδεμένη από την αμαρτία. Χρειάζεται να γνωρίζουν πως βρισκόμαστε στη μέση της πορείας μας προς τον αγιασμό, αλλά συνεχίζουμε να αμαρτάνουμε μπροστά στον Θεό και τους ανθρώπους. Χρειάζεται να καταλάβουν πως είμαστε αδύναμοι και αβοήθητοι χωρίς τον παντοδύναμο Σωτήρα. Χρειάζεται να ακούσουν για τη συγχώρηση που βρίσκουμε στον αναμάρτητο Χριστό. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουν πως έχουν κληρονομήσει τη δική τους αμαρτία τόσο από τον Αδάμ όσο και από τον επίγειο πατέρα τους. Η ατμόσφαιρα της Χάρης του Ευαγγελίου καλλιεργείται στην οικογένειά μου, όταν παραδέχομαι ότι είμαι αδύναμος και βρίσκω δύναμη μόνο στον Χριστό.
Τα ίδια αποτελέσματα μπορούμε να έχουμε στοχεύοντας στην επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας με αγάπη, στοργή, κατανόηση και συγχωρητικότητα. Ακόμα, δημιουργώντας ένα ασφαλές μέρος για λάθη και αποτυχίες μπορούμε να λειτουργούμε ένα σύστημα οικογένειας που δεν καλλιεργεί τον φόβο και τη σκληρότητα, αλλά ενισχύει την ειλικρίνεια και την εξομολόγηση. Κάνοντας χώρο για να εντοπίσουμε και να δουλέψουμε ως
οικογένεια τα λάθη μας, κάνουμε χώρο στη Χάρη του Θεού, που είναι αρκετή και χαρίζεται απλόχερα για να μας διορθώσει και να μας αλλάξει. Αντίστοιχα, ο τρόπος που σχετιζόμαστε με τον κόσμο γύρω μας, οι δεσμοί που
δημιουργούμε ως οικογένεια με άλλες οικογένειες και άλλους θεσμούς, όταν διαπνέονται από την αγάπη και τη μεταμορφωτική δύναμη του Ευαγγελίου, βάζουν τα θεμέλια για μια πολύπλευρη κι ελπιδοφόρα κοινωνική ζωή.
Τόσο η ατομική όσο και η οικογενειακή μας πνευματική ανάπτυξη αν αφήνεται στην τύχη, δεν μπορεί να φέρει καρπό. Χρειάζεται μέθοδος και σκοπός. Υπάρχουν πολλές ιδέες και εργαλεία που μας βοηθούν αποτελεσματικά να δημιουργήσουμε ένα πνευματικό περιβάλλον για αύξηση και καρποφορία. Το κλειδί είναι να εντοπίσουμε αυτά που ταιριάζουν στην οικογένειά μας και λειτουργούν, καθώς τα εφαρμόζουμε. Με προγραμματισμό, συνέπεια και αξιολόγηση μπορούμε να συμμετέχουμε στο σχέδιο του Θεού για αλλαγή και πνευματική αύξηση μέσα στην οικογένεια.
Ξεχωρίζοντας χρόνο για τη μελέτη της Βίβλου συστηματικά ως οικογένεια, για μια οικογενειακή ώρα λατρείας του Θεού στο σπίτι, εκτός από το ότι ακολουθούμε την εντολή του Θεού, δημιουργούμε στα παιδιά μας ευκαιρίες για μια βαθύτερη κατανόηση του Θεού και του εαυτού μας. Ακόμα, αξίζει να εκμεταλλευόμαστε διάφορες στιγμές της οικογενειακής μας ζωής για να βάζουμε στις καρδιές τις δικές μας και των παιδιών μας τον Λόγο του Θεού.
Μελετούμε, αποστηθίζουμε και προσευχόμαστε μαζί τα λόγια της Αγίας Γραφής. Διαβάζουμε καθημερινά αναγνώσματα και ψάλλουμε γύρω από το τραπέζι. Αξιοποιούμε έργα πολιτισμού (βιβλία, ταινίες) για να συζητήσουμε τη βιβλική ηθική σε θέματα επίκαιρα. Εκμεταλλευόμαστε τον χρόνο που περνάμε στο αυτοκίνητο, όταν τρέχουμε από το σχολείο στο ποδόσφαιρο, από το ωδείο στη γιαγιά ή όταν ταξιδεύουμε παρέα. Η μουσική είναι ένα σημαντικό εργαλείο που μπορεί να αξιοποιηθεί στο αυτοκίνητο, για να βοηθήσει τα παιδιά να δουν και να μάθουν για τη λατρεία του Θεού μέσα από ύμνους και μελωδίες. Το αυτοκίνητο είναι αλήθεια πως κρύβει πολλές ευκαιρίες που μπορούμε να αξιοποιήσουμε για διδασκαλία, συμμερισμό και προσευχή! Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως ο Λόγος του Θεού εμπνέει την αλλαγή και δεν επιστρέφει κενός. Γι’ αυτό και αξίζει να αφιερώσουμε χρόνο και να καταστρώσουμε σχέδια, ώστε να μάθουμε στα παιδιά από την αρχή της ζωής τους να εμπιστεύονται τον Θεό και να περπατούν μαζί Του.
Είναι σημαντικό να κάνουμε βήματα τόλμης, να προβούμε σε ενέργειες ριζοσπαστικές, που θα βγάζουν εμάς και τα παιδιά μας από τη ζώνη ασφάλειας, γιατί αυτό κάνει το ίδιο το Ευαγγέλιο. Υπάρχουν τόσες πολλές ανάγκες γύρω μας και τόσοι πολλοί άνθρωποι που έχουν ανάγκη από προσέγγιση και αγάπη. Μπορούμε ως οικογένεια να προσφέρουμε, να βγούμε έξω και να υπηρετήσουμε. Μια επίσκεψη σε ένα γηροκομείο, η συμμετοχή στην προετοιμασία ενός γεύματος σε μια κοινωνική κουζίνα, η εθελοντική προσφορά σε μια διακονία της εκκλησίας είναι μόνο λίγες ιδέες από τις πολλές ευκαιρίες για υπηρεσία που μπορεί κανείς να βρει ή να δημιουργήσει στο περιβάλλον του. Ο Θεός μάς έχει εξοπλίσει με χαρίσματα για υπηρεσία όχι μόνο μέσα στην οικογένεια αλλά και έξω από αυτή, για τους γείτονες και τους συνανθρώπους μας. Τέτοιες δράσεις δείχνουν στα παιδιά μας την μεγαλύτερη εικόνα του Θεού που εργάζεται στον κόσμο μας μέσα από τα παιδιά Του. Ας είμαστε οικογένειες που θα ζουν ανοιχτά και με τόλμη το Ευαγγέλιο και θα εκπλαγούμε, όχι μόνο από την αύξηση αλλά και από τις ευλογίες του Θεού στη ζωή μας.
Η συμβολή της εκκλησίας
Η τοπική εκκλησία αποτελεί το περιβάλλον εκείνο, όπου ευνοείται η πνευματική αύξηση των μελών της και δίνονται ευκαιρίες για πνευματική καθοδήγηση και ανάπτυξη. Είναι πραγματικά ένα εργαλείο του Θεού για την υποστήριξη και την ενθάρρυνση των οικογενειών, αλλά και επίσης αποτελεί η ίδια την οικογένεια για όσους δεν έχουν και είναι μόνοι. Η συχνότερη όμως παρανόηση που έχουμε ως γονείς είναι να θεωρούμε την εκκλησία ως την πηγή για την πνευματική ανάπτυξη των παιδιών μας. Οι γονείς είμαστε η κύρια πηγή για την πνευματική πορεία και αύξηση των παιδιών μας. Τα παιδιά μας σίγουρα θα μάθουν πολλά πηγαίνοντας στην εκκλησία, περνώντας χρόνο με άλλους πιστούς και απολαμβάνοντας τις ώρες λατρείας και τις ευκαιρίες για υπηρεσία. Αλλά ο χρόνος που περνούν εκεί είναι ελάχιστος μπροστά στον χρόνο που περνούν με την οικογένειά τους. Στο σπίτι τα παιδιά μαθαίνουν τι σημαίνει πίστη στην καθημερινότητα και ποια είναι η ουσιαστική και η πρακτική της διάσταση. Στο πλαίσιο της οικογένειας τα παιδιά μαθαίνουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματα, τις συγκρούσεις και βλέπουν στην πράξη πώς εφαρμόζονται οι βιβλικές αλήθειες σε κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής. Μαθαίνουν πώς να παίρνουν αποφάσεις σύμφωνες με το θέλημα του Θεού και πώς να εμπιστεύονται τον Θεό στις καλές και τις κακές στιγμές.
Ποια είναι τότε η συμβολή της τοπικής εκκλησίας; Παρατηρώντας διάφορα μοντέλα τοπικών εκκλησιών μπορούμε να εντοπίσουμε εκκλησίες αποστασιοποιημένες από την οικογένεια, με ελλιπή κατανόηση της ανάγκης να την υπηρετήσουν με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Δεν επενδύουν ούτε δημιουργούν ξεχωριστές διακονίες, δράσεις και προγράμματα για γονείς και παιδιά. Μεταθέτουν αποκλειστικά την ευθύνη της πνευματικής διαπαιδαγώγησης και καθοδήγησης στους γονείς, θεωρώντας πως είναι δική τους αποστολή. Δημιουργείται έτσι αναπόφευκτα η αίσθηση πως τον αγώνα αυτό οι γονείς οφείλουν να τον τρέξουν μόνοι τους. Από την άλλη, υπάρχουν εκκλησίες που επιλέγουν να σηκώσουν κατ’ αποκλειστικότητα το βάρος της πνευματικής διαπαιδαγώγησης και αύξησης της οικογένειας, χρησιμοποιώντας εξειδικευμένα προγράμματα για κάθε ηλικία με υπερσύγχρονα εργαλεία και επαγγελματισμό, δημιουργώντας για τους γονείς ένα τελικό προϊόν προς κατανάλωση. Μια τέτοια τακτική απομακρύνει τους γονείς από τη συνειδητοποίηση της ευθύνης τους μπροστά στον Θεό για την πνευματική φροντίδα των παιδιών που Εκείνος τους χάρισε. Μπορεί όμως να υπάρξει ισορροπία ανάμεσα στις υπάρχουσες τάσεις και αν ναι, με ποιον τρόπο μπορεί να επιτευχθεί, ώστε να είναι αποτελεσματική για την πνευματική αύξηση της οικογένειας;
Αναμφίβολα, η τοπική εκκλησία μαζί με την οικογένεια, σε μια ισορροπημένη συνεργασία, μπορούν να συμβάλλουν στην πνευματική αύξηση που έχουν ανάγκη τα μέλη μιας οικογένειας για να ενισχυθεί η πίστη τους. Κάθε οικογένεια είναι σημαντικό να συνδέεται και να συμμετέχει ενεργά σε μια τοπική εκκλησία που δεν κηρύττει μόνο με πιστότητα το Ευαγγέλιο, αλλά το ζει, δημιουργώντας μια κοινότητα Χάρης, κάνοντας το καλύτερο που μπορεί για να δοξάζει τον Θεό.
Η τοπική εκκλησία οφείλει να αποτελεί τη ζεστή και στοργική αγκαλιά στην οποία μπορούν να καταφύγουν οι γονείς. Η τοπική εκκλησία οφείλει να αναγνωρίζει τον ρόλο του γονέα ως τον πιο βαθύ και βαρύ ρόλο που αναλαμβάνει ένας ενήλικας, όταν επιστρέφει στο σπίτι από το μαιευτήριο. Κάθε γονιός μαζί με το καθισματάκι του μωρού κουβαλά ένα σημαντικό κομμάτι από το μέλλον ενός νέου ανθρώπου και ταυτόχρονα ένα κομμάτι από την αιωνιότητα. Κάθε του ενέργεια από δω και στο εξής θα έχει βαρύνουσα σημασία για τη σχέση που θα αναπτύξει το παιδί του με τον Θεό και την πορεία που θα διαγράψει. Το βάρος, λοιπόν, που κουβαλούν οι γονείς, τους κάνει να αναζητούν απαντήσεις, ανακούφιση, παρηγοριά κι ελπίδα. Η συμβολή της εκκλησίας είναι καθοριστική για τη δημιουργία μιας κοινότητας που θα δίνει απαντήσεις, θα στηρίζει, θα ενθαρρύνει και θα εμπνέει με το Ευαγγέλιο. Η εκκλησία οφείλει να είναι η εικόνα εκείνη του Θεού που γεμάτη με αγάπη και χάρη θα χαρίζει στις οικογένειες που διακονεί όσα έχουν ανάγκη. Ο ρόλος της τοπικής εκκλησίας είναι να στέκεται δίπλα και να ενισχύει την οικογένεια, ώστε να λειτουργεί ως μια μικρογραφία της, ως μια μικροσκοπική, ανεξάρτητη “οικιακή εκκλησία”, όπου οι γονείς θα ποιμαίνουν και θα διακονούν τα παιδιά τους καθόλη τη διάρκεια της εβδομάδας και θα πηγαίνουν την Κυριακή να λατρέψουν το Θεό γεμάτοι μαζί με τις υπόλοιπες οικογένειες, τις υπόλοιπες μικροσκοπικές “οικιακές εκκλησίες”. Η τοπική εκκλησία οφείλει να παρέχει τη διδασκαλία και την εκπαίδευση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, συμπληρωματικά όμως με τη διδασκαλία και την εκπαίδευση που γίνεται από τους γονείς στο σπίτι. Το σχέδιο του Θεού είναι η οικογένεια και η εκκλησία να βρίσκονται σε άμεση σχέση για την πνευματική ανάπτυξη της οικογένειας αρχικά και στη συνέχεια της ίδιας της τοπικής εκκλησίας. Ο δρ. Τιμ Κίμμελ (Tim Kimmel) υποστηρίζει πως “οι ισχυρές
εκκλησίες δεν κάνουν ισχυρές οικογένειες, αλλά οι ισχυρές οικογένειες κάνουν τις ισχυρές εκκλησίες.” 5
Η συμβολή της τοπικής εκκλησίας είναι λοιπόν καθοριστική για να αναδείξει και να ενισχύσει τον ρόλο των γονέων μέσα στην οικογένεια, όπως αυτός πηγάζει από τον Λόγο του Θεού, αλλά και για να μαρτυρεί πως ο Θεός είναι παντοδύναμος και το Πνεύμα Του είναι μαζί με κάθε πιστό σε αποστολή.
Όλα στη βάση της Θείας Χάρης
Η Χάρη του Θεού είναι, τόσο για την εκκλησία όσο και για την οικογένεια, η βάση και ο σύμμαχος για κάθε πνευματική πορεία. Ο Θεός με τη Χάρη Του όχι μόνο καθορίζει αλλά και καθοδηγεί τους γονείς να αγαπούν και να οδηγούν τα παιδιά τους, αλλά και την εκκλησία να αγαπά και να οδηγεί τις οικογένειες. Και ως γονείς και ως εκκλησία είναι σημαντικό να αποφεύγουμε τον πειρασμό των αριθμών και των αποτελεσμάτων.
Η χριστιανική ζωή και η πνευματική αύξηση είναι ένας μαραθώνιος αγώνας που λαμβάνει χώρα σε βάθος χρόνου, με διαφορετικές συνθήκες και σε ποικίλα εδάφη. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να αποφύγουμε την παγίδα της αξιολόγησης της πνευματικής αύξησης, όταν υπολογίζουμε τα συναισθήματά μας και επηρεαζόμαστε από όσα μας συμβαίνουν. Η πίστη μας είναι βασισμένη στη σχέση μας με τον Θεό και ενώ τα συναισθήματά μας είναι χρήσιμα, η πνευματική μας διαδρομή χρειάζεται να διαγράφει βαθύτερη πορεία και να εξαρτάται από τον ίδιο τον Χριστό που μας δυναμώνει. Χρειάζεται ως οικογένειες να εξοπλιζόμαστε με υπομονή κι επιμονή και να εμπιστευόμαστε πλήρως τον Χριστό, έχοντας την πεποίθηση πως ο Θεός που άρχισε αυτό το αγαθό έργο σ’ εσάς, [και στις οικογένειές μας] θα το ολοκληρώσει ως την ημέρα του ερχομού του Ιησού Χριστού.6
- Γένεσις 2:20-24, 4:1.
- Σατίρ Βιρτζίνια, Πλάθοντας Ανθρώπους, μτφρ. Λίλη Στυλιανούδη, Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 1989, σελ. 22.
- Η Βιρτζίνια Σατίρ χρησιμοποιεί τον όρο “παιδαγωγική οικογένεια” για να προσδιορίσει τη λειτουργική οικογένεια και τη διαχωρίζει από τη “διαταραγμένη”, τη δυσλειτουργική.
- Προς Κολοσσαείς 2:10.
- Kimmel Tim, Connecting Church & Home, Randal House, Nashville 2013, σελ. 9-10.
- Προς Φιλιππησίους 1:6.
