Όταν συναντάμε έναν νέο γονιό ένα σωρό ερωτήσεις ξεπετάγονται στη συζήτηση, όπως «Πότε περπάτησε; Μίλησε ακόμη το μικρό σας;». Και λίγο καιρό αργότερα ρωτάμε: « Πόσο χρονών έμαθε την αλφαβήτα και την προπαίδεια; Τι βαθμούς παίρνει; Είναι καλός και έξυπνος μαθητής;». Σπάνια ρωτάμε ερωτήσεις του τύπου: «Δείχνει ενσυναίσθηση; Βοηθάει; Τι του αρέσει να κάνει;». Τις έχω κάνει αυτές τις ερωτήσεις σε άλλους γονείς και μου τις έχουν κάνει. Ναι, γιατί ζούμε σε μια κοινωνία όπου η ευτυχία μετριέται με αριθμούς. Η ευτυχία υπολογίζεται σε ευρώ στον λογαριασμό τραπέζης, σε βαθμούς στο τρίμηνο, σε μόρια στις πανελλήνιες, σε αριθμό επιτυχιών στα πτυχία, σε βαθμολογία στα καλλιστεία, σε μισθολογικό κλιμάκιο, σε IQ, σε κιλά στη ζυγαριά και πάει λέγοντας.
Δυστυχώς χάνουμε πολλές φορές τη μεγάλη εικόνα. Την εικόνα που ο Θεός έχει για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά! Ο Κύριος μας έφτιαξε διαφορετικούς για να μην βαριόμαστε, για να υπάρχει ποικιλία κι εμείς προσπαθούμε να χωρέσουμε τα παιδιά μας μέσα στα ειδικά διαμορφωμένα «κουτιά της επιτυχίας» σύμφωνα με τα «στάνταρ», τα πρότυπα της κοινωνίας μας!
Είναι δύσκολο να είσαι γονιός σε ένα παιδί που αντιμετωπίζει μαθησιακές δυσκολίες ή δυσκολίες γενικότερα. Νιώθεις ανήμπορος όταν το παιδί σου παλεύει να χωρέσει σε αυτά τα πρότυπα. Μπορεί να νιώθεις απογοήτευση, φόβο για το μέλλον ή πίκρα γιατί το παιδί σου γεύεται τη ματαίωση, ξανά και ξανά, και δέχεται αρνητικά σχόλια, είτε από τους δασκάλους και καθηγητές του, είτε από τους συμμαθητές του. Όταν αυτά τα ματάκια γυρνάν από το σχολείο κλαμένα και λένε «Τα παιδιά με κοροϊδεύουν στο σχολείο, επειδή δεν μιλάω καθαρά» ή «Είμαι χαζός; Μα αφού είχα διαβάσει τόσες ώρες γιατί δεν μπόρεσα να γράψω στο διαγώνισμα»; Δύσκολες στιγμές. Πώς μπορώ να σταθώ λοιπόν στο παιδί μου που αντιμετωπίζει διαφόρων ειδών εκπαιδευτικές δυσκολίες; Πώς μπορώ να αντέξω και να παλέψω την καθημερινότητα; Ας δούμε λοιπόν μερικές συμβουλές για να αντέξουμε την «καταιγίδα»…
1. Αποδέξου το παιδί σου για αυτό που είναι και όχι για αυτό που θα ήθελες να γίνει.
Εδώ και αρκετά χρόνια εργάζομαι ανάμεσα σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες στο γυμνάσιο, ως φιλόλογος, αλλά είμαι και μαμά που συναντάω, καλώς ή κακώς, μέσα στο ίδιο μου το σπίτι τις μαθησιακές δυσκολίες. Είναι πολύ εύκολο να τις αντιμετωπίσω με ψυχραιμία εκτός σπιτιού, όταν το «πρόβλημα» αφορά κάποιον άλλον. Τι γίνεται όμως όταν χτυπάει τη δική μου και τη δική σου πόρτα; Πώς ορίζω την αξία ενός ανθρώπου; Απλώς και μόνο από αυτά που πετυχαίνει ή δεν πετυχαίνει; Αποδέχομαι το παιδί μου όπως ακριβώς είναι ή απογοητεύομαι επειδή δεν πληρεί τις κοινωνικές και σχολικές προϋποθέσεις;
Η πραγματική αξία του παιδιού μου είναι η αξία του μπροστά στα μάτια του Θεού. Στα μάτια Του είμαστε όλοι ίσοι κι ας είμαστε διαφορετικοί. Το παιδί που γεννήθηκε χωρίς άκρα Εκείνος το έπλασε. Το παιδί που γεννήθηκε χωρίς να μιλάει ή που άργησε να μιλήσει ή να γράψει, Εκείνος το επέτρεψε! Το παιδί που δεν μπορεί να πάρει πάνω από 13 στα διαγωνίσματα, ακόμη κι αν λιώνει στο διάβασμα, Εκείνος το δημιούργησε. Αφού το επέτρεψε λοιπόν, σημαίνει ότι στα μάτια Του αυτή είναι η ΤΕΛΕΙΑ εικόνα Του για αυτό το παιδί! «Ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο σύμφωνα με τη δική του εικόνα» (Γένεσις 1:27) κι επειδή φέρουμε την εικόνα Του ΟΛΟΙ μας γι’ αυτό και είμαστε ίσοι σε αξία! Ακόμη και όταν αισθάνομαι ότι κάποιος καταφρονεί κάποιον μαθητή μου ή το παιδί μου σκέφτομαι το εδάφιο: «κι αυτούς που ο κόσμος τούς θεωρεί παρακατιανούς και περιφρονημένους, εκείνους διάλεξε ο Θεός, τα μηδενικά, για να καταργήσει όσους θαρρούν πως είναι κάτι» (Προς Κορινθίους Α’ 1:28). Το παιδί μου είναι ξεχωριστό και πολύτιμο στα μάτια του Θεού! Η αξία του έρχεται όχι από αυτό που πιστεύω εγώ ή οι άλλοι γι’ αυτό, αλλά από Αυτόν που το έπλασε!
2. Mη συγκρίνεις το παιδί σου με τα άλλα, αλλά ενθάρρυνε το να γίνει η καλύτερη εκδοχή του δικού του εαυτού!
Διάβασα τις προάλλες το εξής: «Όλοι οι κόκκοι καλαμποκιού βρίσκονται στην ίδια κατσαρόλα, κάτω από την ίδια θερμοκρασία, στο ίδιο λάδι. Δεν “ποπάρουν” όμως όλοι την ίδια στιγμή. Μην συγκρίνεις το παιδί σου με τα άλλα. Θα “ποπάρει” στο δικό του ρυθμό!» Χρειάζεται υπομονή και ηρεμία για να μπορέσει να ξετυλίξει το κάθε παιδί τις δικές του δυνατότητες, όταν εκείνο θα είναι έτοιμο. Πολύ συχνά όμως η γνώμη του κοινωνικού συνόλου με αγχώνει. Πόσο δύσκολο είναι στην πράξη να μετράει η γνώμη του Θεού για το παιδί μου και όχι η γνώμη όλου του κόσμου; Δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο. Άλλωστε λέει στους Ψαλμούς 118:8 «Καλύτερα στον Κύριο κανείς να καταφεύγει, παρά να ελπίζει σε άνθρωπο». Θέλει εξάσκηση το να μην συγκρινόμαστε με τους άλλους, αλλά να μπορούμε να ζούμε την κάθε μας μέρα σαν να τη ζούμε μόνο για τον Θεό. Πόση παρηγοριά μπορεί να φέρει στα πληγωμένα μας παιδιά η ιδέα ότι ό,τι κάνουν το βλέπει ο Θεός. Μάθε στο παιδί σου να αντιμετωπίζει το καθετί σαν να το κάνει για τον Κύριο και όχι για τους βαθμούς ή την επιτυχία! Συμβούλεψέ το: «Διάβασε σαν να διαβάζεις για τον Κύριο!». «Όποια εργασία κάνετε να την κάνετε με την καρδιά σας, σαν να δουλεύετε για τον Κύριο κι όχι για τους ανθρώπους» Κολοσσαείς 3:23. Εάν το παιδί μου βάζει τα δυνατά του, τότε αυτό είναι αρκετό για τον Θεό και για μένα! Ας λούζουμε το παιδί μας με τη δική μας αποδοχή και με την αποδοχή του ουράνιου Πατέρα, γιατί εκεί έξω ο κόσμος είναι σκληρός.
3. Ενίσχυσε τα ταλέντα του και όχι τις αδυναμίες του
Ο άνθρωπος έχει την τάση να εντοπίζει με ευκολία τα αρνητικά και με δυσκολία τα θετικά. Ας σπάσουμε λοιπόν αυτόν τον φαύλο κύκλο του αρνητισμού και ας μετράμε τις ευλογίες, τα θετικά, τα ταλέντα του παιδιού μας. Τα χαρίσματα όμως δεν περιορίζονται! Άλλο παιδί θα έχει χάρισμα στο γράψιμο και άλλο στη ζωγραφική, άλλο στον αθλητισμό και άλλο στην οργάνωση, άλλο στη μουσική και άλλο στην πρακτική σκέψη, άλλο στα μαστορέματα και άλλο στη φαντασία. Είναι καλό να ενθαρρύνουμε το παιδί μας, μιλώντας του συγκεκριμένα για τα ταλέντα που βλέπουμε σε αυτό! «Τραγουδάς πολύ ωραία», «Έχεις φοβερή φαντασία», «Μου αρέσουν τα επιχειρήματα που χρησιμοποιείς στις συζητήσεις μας», «Έχεις γίνει πολύ καλός στη ζωγραφική». Χτίζουμε υγιή αυτοπεποίθηση στηριγμένη σε αλήθειες.
4. Κράτα στο μυαλό ότι μεγαλώνεις έναν ανθεκτικό μαχητή!
Τα παιδιά που έχουν νιώσει στο πετσί τους από πολύ μικρή ηλικία τη ματαίωση και την αποτυχία μοιάζει να γίνονται πιο ανθεκτικά στην ενήλικη ζωή! Μετά την «καραντίνα», ακούμε όλο και περισσότερο για τη σημασία της ανθεκτικότητας στη ζωή μας. Μήπως, τελικά, όταν έρχονται τα πάνω κάτω στη ζωή μας, καταλαβαίνουμε, ότι δεν είναι όλα θέμα διπλωμάτων, καλών βαθμών, επιτυχιών και βραβείων; Ο άνθρωπος, για να επιβιώσει κάτω από δύσκολες συνθήκες, πρέπει να μάθει να είναι ευέλικτος και να προσαρμόζεται. «Σημασία δεν έχει πόσες φορές θα πέσεις κάτω στο ρινγκ αλλά πόσες φορές θα σηκωθείς». Είναι οδυνηρό να βλέπεις το παιδί σου να σκοντάφτει και να τρώει τα μούτρα του συνέχεια. Θα έρθει όμως μια μέρα που θα μπορέσει να σταθεί στα πόδια του και τότε θα έχει σηκωθεί από τις δικές του «στάχτες» πιο δυνατό. Θα έχει εξελιχθεί σε έναν ανθεκτικό μαχητή!
5. Δεν είσαι μόνος: ζήτα την κατάλληλη βοήθεια, βρες άλλους γονείς για συμπαράσταση
Μην πιστέψεις , ούτε για ένα λεπτό, το ψέμα ότι «είσαι ο μόνος που το παιδί σου αντιμετωπίζει δυσκολίες». Μελέτες έχουν δείξει ότι 1 στα 5 παιδιά αντιμετωπίζει κάποιου είδους συναισθηματική, ψυχολογική ή κοινωνική δυσκολία. Επομένως είναι πολλά τα παιδιά! Αυτό το ψέμα κλέβει δυστυχώς πολύτιμο χρόνο από πολλές οικογένειες. Ο γονιός φοβάται να παραδεχθεί ότι το παιδί αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, είτε από ενοχές ότι δεν έκανε καλά τη δουλειά του είτε γιατί φοβάται ότι το παιδί θα στιγματιστεί. Έτσι μπορεί να χάσει ένα παιδί τον πολύτιμο χρόνο της έγκαιρης παρέμβασης από ειδικότητες που μόνο καλό μπορούν να του κάνουν. Παιδιά που είχαν την κατάλληλη βοήθεια νωρίς γλίτωσαν από πολύ πόνο, κόπο και ταλαιπωρία καθώς μεγάλωναν. Δεν είναι ντροπή να πάρεις μια διάγνωση για το παιδί σου, ακόμη κι αν αυτή θα είναι αχρείαστη! Οι συμβουλές των ειδικών, οι οποίοι έχουν δει εκατοντάδες παρόμοιες περιπτώσεις, μπορεί να είναι καίριες για το μέλλον του παιδιού. Ακόμη ψάξε άλλους γονείς που αντιμετωπίζουν παρόμοια ζητήματα και μπορούν να σε καταλάβουν ώστε να βρεις συμπαράσταση, κατανόηση, αποδοχή. Αυτό όμως σημαίνει ότι πρέπει να εκτεθείς. Είναι δύσκολο αρχικά, αλλά είναι απελευθερωτικό!
Όσο το σκέφτομαι τελικά μήπως οι μαθησιακές δυσκολίες είναι μια ευλογία μεταμφιεσμένη; Αφού δεν μπορώ να αλλάξω τη δύσκολη κατάσταση, τουλάχιστον ας τη μετατρέψω σε όπλο για τη νίκη!
