«Πεποιθώς αὐτό τοῦτο, ὅτι ὁ ἐναρξάμενος ἐν ὑμῖν ἔργον ἀγαθόν ἐπιτελέσει ἄχρις ἡμέρας Ἰησοῦ Χριστοῦ»
Φιλ. 1:6
Σύμφωνα με τα λόγια αυτά η αρχή του αγαθού έργου στο εσωτερικό του ανθρώπου δεν είναι έργο του ανθρώπου αλλά, σύμφωνα με την ομολογία του Παύλου σε κάποιο άλλο σημείο, είναι έργο εκείνου που ενεργεί τα πάντα σύμφωνα με τη βουλή του θελήματός Του. Η αρχή του αγαθού έργου είναι έργο του Θεού. Το έργο του Θεού στην ψυχή του ανθρώπου πρέπει να αρχίσει από το Θεό˙ επειδή αν αρχίσει από τον ίδιο τον άνθρωπο δεν μπορεί να είναι «αγαθόν». Ο Θεός όχι μόνο θέλει να γίνει κάποιο αγαθό έργο μέσα μας αλλά και το αρχίζει. Αυτός είναι ο «εναρξάμενος». Σε διαφορετική περίπτωση, η σωτηρία του ανθρώπου θα παρέμενε ένας ευσεβής πόθος εκ μέρους του Θεού αλλά εντελώς απραγματοποίητος εξαιτίας της έλλειψης από την πλευρά του ανθρώπου ενός τέτοιου πόθου. Ο Θεός αρχίζει εκεί που ο άνθρωπος μένει αδρανής. Ο Θεός βρίσκει ένα νεκρό και του δίνει ζωή. Ο Θεός κινείται ενώ μέχρι τότε ο άνθρωπος παραμένει ακίνητος. Ο Θεός «πιάνει δουλειά» έστω κι αν ο άνθρωπος αδιαφορεί. Αρχίζει όμως να ενδιαφέρεται όταν ο Θεός αρχίζει το έργο Του. Αυτό συμβαίνει πάντα όταν πρόκειται για τη σωτηρία του ανθρώπου. Ο Θεός αγαπάει το έργο Του αν και ο άνθρωπος αποστρέφεται αυτό που είναι έργο Θεού και αγαπάει ό,τι είναι καλυμμένο στο σκοτάδι. Εφόσον όμως είναι ο Θεός που εργάζεται, η σωτηρία δεν μπορεί να αποδοθεί στον άνθρωπο αλλά αναδεικνύεται εξ ολοκλήρου ως έργο της χάρης του Θεού. Δεν πρόκειται για συνεργασία του ανθρώπου με τον Θεό, αλλά έργο αποκλειστικά της χάρης του Θεού χωρίς ο άνθρωπος να έχει καμία συμμετοχή.
Η αρχή δεν είναι το τέλος
Όμως το ανωτέρω εδάφιο περιγράφει όχι μόνο την αρχή του αγαθού έργου αλλά και την ανάπτυξή του, την ολοκλήρωσή του. Η εμφάνιση του πράσινου βλαστού ενός καρποφόρου φυτού φανερώνει ζωή όμως το νεοφυές φυντάνι δεν συνιστά καρπό. Οδεύει προς αυτό το σκοπό και η προσδοκία καρποφορίας, εφόσον πρόκειται για καλλιέργεια στο χωράφι του Θεού και υπό την δική Του φροντίδα, είναι εγγυημένη. Ένας τέτοιος άνθρωπος έχει γίνει ήδη άγιος όμως δεν είναι ολοκληρωμένα άγιος, τουλάχιστον δεν είναι άγιος στο βαθμό που θα είναι κατά την ημέρα που ο Κύριος θα έρθει να παραλάβει την Εκκλησία Του για να την κρατήσει για πάντα μαζί Του. Τώρα είναι ήδη άγιος κι όμως η ανάγκη του είναι να συνεχίσει να γίνεται άγιος ως ένας τρόπος ζωής, προόδου και ανάπτυξης. Αυτό είναι ο αγιασμός των πιστών. Χωρίς την έναρξη με την εμπειρία της αναγέννησης ένα τέτοιο έργο αγιασμού είναι αδύνατον αλλά και με την απουσία ενός τέτοιου αγιασμού αποδεικνύεται ότι η αρχή ενός τέτοιου αγαθού έργου δεν έγινε ποτέ. Η χάρη φέρνει την αναγέννηση, τη σωτηρία και η σωτηρία φέρνει ένα συνεχή αγιασμό. Το δεύτερο πρέπει να ακολουθήσει το πρώτο με την ίδια νομοτέλεια όπως η μέρα ακολουθεί τη νύχτα, όπως η κάθε εποχή του χρόνου παίρνει τη θέση της προηγούμενης, όπως όσοι ανάπηροι έλαβαν τη θεραπεία του Κυρίου όσο Αυτός ζούσε στη γη, ζούσαν πλέον μια ζωή που αποδείκνυε την αλήθεια της θεραπείας τους. Το ίδιο συμβαίνει και στην πνευματική σφαίρα. Όσοι αγγίχτηκαν από τον Θεό αρχίζουν να ζουν μια άγια ζωή. Ο αγιασμός δεν είναι ιδιαίτερο φαινόμενο στη ζωή κάποιων από όσους ο Θεός τούς έδωσε τη χάρη Του αλλά ένας αναγκαίος προσανατολισμός αφιέρωσης στο άγιο θέλημα του Θεού και μια λειτουργία που είναι τόσο φυσική στη ζωή όλων των εκλεκτών του Θεού όσο είναι η λειτουργία της αναπνοής που αποδεικνύει την ύπαρξη και διατήρηση βιολογικής ζωής. Τώρα ο πιστός έχει μέσα του μια νέα καρδιά, δοσμένη από το Θεό, και μένει έκπληκτος και ο ίδιος με την αλλαγή της ζωής του. Είναι ένα μυστήριο στον ίδιο του τον εαυτό. Οι διαθέσεις του είναι τόσο διαφορετικές απ’ ό,τι ήταν πριν! Δεν υπάρχει βίαιος εξαναγκασμός, δεν υπάρχει κάποια εξωτερική επιβολή μια νέας άγιας ζωής. Η κατά Χριστό ζωή είναι πλέον αυθόρμητη. Υπάρχουν οι δυσκολίες, οι πειρασμοί, οι πτώσεις και οι αποτυχίες. Όμως ο πιστός συναισθάνεται τη ριζική αλλαγή. Τώρα βλέπει μέσα του να έχουν ανοίξει νέες πηγές μίας ουράνιας ζωής. Τώρα αρέσκεται στο να περιφέρεται στον κήπο του Χριστού και να δοκιμάζει καρπούς που είναι ιδιαίτερα γλυκείς και οι χυμοί τους τον κάνουν να ξεχνάει και να αποστρέφεται τους στυφούς καρπούς ενός κόσμου χωρίς Θεό.
Έργο Θεού και έργο πιστού
«…μετά φόβου καί τρόμου την ἑαυτῶν σωτηρίαν κατεργάζεσθε˙ ὁ Θεός γάρ ἐστιν ὁ ἐνεργῶν ἐν ὑμῖν καί τό θέλειν καί τό ἐνεργεῖν ὑπέρ τῆς εὐδοκίας»
Φιλ. 2:12,13
Δεν θα μπορούσαν να συμβαίνουν όλες αυτές οι αλλαγές χωρίς την αρχική χάρη του Θεού. Σε εκείνη την πρώτη εμπειρία, την εμπειρία της αναγέννησης και μεταστροφής, την πρωτοβουλία την έχει μόνο ο Θεός. Ο Θεός είναι ενεργός και ο άνθρωπος εντελώς παθητικός. Από τότε όμως και μετά τα πράγματα έχουν αλλάξει. Ο άνθρωπος δεν είναι πλέον παθητικός αλλά έχει ένα ενεργό ρόλο στη διαδικασία του αγιασμού. Καλείται να διακατέχεται από «φόβο και τρόμο» καθώς καλείται να κατεργάζεται τη σωτηρία που του χάρισε ο Θεός. Ο φόβος και ο τρόμος δεν είναι βασανιστικά συναισθήματα με την έννοια που τα αντιλαμβάνονται οι κοσμικοί άνθρωποι. Δεν εκφράζουν κάποιον δουλικό φόβο που δεν μπορεί να συμβιώσει με την ειρήνη του Θεού, την αίσθηση της έκχυσης της αγάπης του Θεού μέσα στην καρδιά του και την ειρήνη του Αγίου Πνεύματος. Εκφράζουν όμως τη σοβαρότητα και την ευθύνη με την οποία ο πιστός οφείλει να ασχοληθεί με το θέμα του αγιασμού του. Ούτε εκφράζουν κάποιο φόβο του πιστού μήπως και στερηθεί της εισόδου στην αιώνια βασιλεία του Θεού. Είναι όμως εκφράσεις που κάνουν τον πιστό να είναι προσεκτικός στο καθημερινό του περιπάτημα. Αν αναλογιστεί κανείς πόσο εύφλεκτο υλικό έχει μείνει ακόμα μέσα του ως κατάλοιπο από την παλαιά αμαρτωλή φύση μας, δεν μπορεί να εφησυχάζει με τόσες σπίθες σαρκικής επιθυμίας που πετάνε γύρω μας καθώς κυκλοφορούμε μέσα στην κοινωνία και ανάμεσα στους ανθρώπους του ξεπεσμένου γένους του Αδάμ. Αν αναλογιστεί κανείς πόσοι ύφαλοι υπάρχουν κρυμμένοι κάτω από την φαινομενικά ήρεμη επιφάνεια της θάλασσας, δεν θα ήταν υπερβολή να φοβηθούμε τέτοιες παγίδες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν και του δικού μας πλοιαρίου το ναυάγιο. Άρα υπάρχει η ανάγκη της συνεχούς επαγρύπνησης. Οφείλουμε να μην ενδώσουμε στον νυσταγμό που μπορεί να νοιώθουν τα βλέφαρά μας και αποκοιμηθούμε στο μέσον της πορείας μας. Ο πραγματικός χριστιανός πρέπει να προΐσταται καλών έργων αφού αυτό είναι συμβατό με τη νέα του εν Χριστώ φύση και επιπλέον αυτό φανερώνει τη δόξα του Θεού στη ζωή του. Έτσι ο αγιασμός είναι ευθύνη του πιστού.
Όμως ο αγιασμός του πιστού είναι ταυτόχρονα και έργο του Θεού. Ο Θεός δεν αποσύρεται μετά το αρχικό έργο της ριζικής αλλαγής στην πνευματική κατάσταση του ανθρώπου. Η χάρη του Θεού παραμένει ενεργής και παρούσα στην πορεία του μαθητή του Χριστού. Ο Θεός είναι που συνεχίζει μέσα μας το να θέλουμε και το να ενεργούμε σύμφωνα με τις άγιες εντολές Του. Διαφορετικά δεν θα θέλαμε να εκτελέσουμε το θέλημα του Θεού εάν η δύναμη και η χάρη του Θεού μάς εγκατέλειπαν. Το ευλογημένο Πνεύμα του Θεού μάς διδάσκει την αλήθεια, μας καθοδηγεί, μας ελέγχει για τις αμαρτίες μας, μας επιστρέφει όταν αποστατούμε και μας αγιάζει. Ο αγιασμός είναι κυρίως δικό Του έργο. Ο άνθρωπος δεν έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει τους περιορισμούς του και να ζήσει στην πράξη τον αγιασμό ανεξάρτητα από τη χάρη του Θεού. Έτσι το συμπέρασμα είναι ότι ο αγιασμός του πιστού είναι αποτέλεσμα συνέργειας μεταξύ Θεού και ανθρώπου. Ο αγιασμός είναι συνεργατικός των δύο παραγόντων – του Θεού και του ανθρώπου. Όμως πρέπει να κάνουμε ένα διαχωρισμό του έργου του Θεού από το έργο του ανθρώπου. Όταν επιτυγχάνεται ο αγιασμός η δόξα πρέπει να αποδίδεται στο έργο της χάρης του Θεού ο οποίος στηρίζει τον άνθρωπο και τον κρατάει όρθιο. Εάν η σαρκικότητα, η χλιαρότητα, οι πτώσεις κερδίζουν έδαφος στη ζωή του πιστού, η μομφή ανήκει εξ ολοκλήρου στον άνθρωπο.
Άνωθεν ενίσχυση
Ο Θεός μάς έχει δώσει κάποια εφόδια για την προώθηση του αγιασμού. Αυτά μπορούμε να τα περιγράψουμε ως «τα μέσα της χάρης». Οφείλουμε να κάνουμε πλήρη και συνεχή χρήση αυτών των μέσων καθώς είναι για τη δική μας ενίσχυση και καλλιέργεια της εν Χριστώ ζωής. Χωρίς αυτά δεν μπορούμε να αυξηθούμε στον αγιασμό. Όποιος αμελεί την αξιοποίηση αυτών των μέσων είναι απόλυτα βέβαιο ότι δεν θα προχωρήσει στον αγιασμό. Πνευματική ανάπτυξη του πιστού χωρίς τη χρήση αυτών των μέσων, μέσω των οποίων μας χορηγείται επιπλέον χάρη, δεν νοείται. Ένα από αυτά είναι η τακτική μελέτη του Λόγου του Θεού, της Αγίας Γραφής. Έτσι εργάζεται το Άγιο Πνεύμα. Χρησιμοποιεί το Λόγο της αλήθειας για να ενισχύσει και να αγιάσει τους μαθητές. «Αγίασον αυτούς εν τη αληθεία Σου» προσευχήθηκε για μας κάποτε ο Κύριος Ιησούς Χριστός στον ουράνιο Πατέρα Του. Και συνεχίζει, «ο Λόγος ο δικός Σου είναι αλήθεια». Δεν μπορείς να ευοδωθείς πνευματικά με το να παραβιάζεις αυτές τις αλήθειες και αρχές αυτών των λόγων του Χριστού. Ο Λόγος του Θεού είναι αυτό που διατηρεί την ζωή μέσα σου. Μελέτα τον, μένε σε αυτόν τον λόγο και θα αυξηθείς σε κάθε άλλη χάρη. Ένα άλλο μέσον χάρης είναι η ατομική προσευχή. Και μέσω αυτής ο Θεός σου χορηγεί τη χάρη Του. Αυτό που ένας άνθρωπος είναι στα γόνατα, αυτό είναι και τίποτα περισσότερο. Δεν μπορούμε να φτάσουμε σε μεγαλύτερα ύψη από ό,τι φτάσαμε την ώρα της προσευχής. Ας επιδιώκουμε την ώρα του ταμείου, την ώρα της κοινωνίας με το Θεό, επειδή εκεί ο Θεός έρχεται να μας συναντήσει κατά ένα ιδιαίτερο τρόπο και να μας ευλογήσει. Και στη χρήση αυτών των μέσων, η χάρη που δίνεται είναι από το Θεό αλλά η ευθύνη να τα αξιοποιήσει ανήκει στον άνθρωπο. Με αυτόν τον τρόπο βλέπουμε για άλλη μια φορά πως στον αγιασμό μας απόλυτα αναγκαίο ρόλο παίζει η χάρη του Θεού, δικά Του είναι τα μέσα της χάρης και ο Θεός τα χρησιμοποιεί για να μας ευλογήσει αλλά η ευθύνη στη χρήση τους ανήκει στον άνθρωπο. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα μέσα της χάρης αλλά εκείνο που έχει επείγουσα σημασία είναι να τα θέσουμε σε εφαρμογή προς δόξαν Θεού. Αυτό είναι το θέλημα του Θεού για τη ζωή μας – ο αγιασμός μας.
