Διαβάζοντας την Ιστορία της αρχέγονης εκκλησίας του Χριστού καθώς ο Λουκάς την παρουσιάζει σε έναν εθνικό άρχοντα με το σύγγραμμά του των Πράξεων των Αποστόλων, παρατηρούμε ότι επισημαίνει (Πράξεις 4,23-31) δύο βασικά, καθοριστικά βήματα που έκανε η εκκλησία εκείνη, καθώς ξεκίνησε την πορεία της μέσα στην οικουμένη αμέσως μετά την ημέρα της Πεντηκοστής.
Το πρώτο βήμα ήταν να επικαλεστεί εκ νέου τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος στη ζωή και το έργο της. Το άλλο ήταν η οικοδόμηση μιας πραγματικά μεγάλης Εκκλησίας. Μέσα από το πρώτο βήμα, μπορούμε να δούμε πώς μπορούμε κι εμείς σήμερα να επαναλάβουμε την ίδια τακτική, για να οδηγηθούμε σε ενδεχομένως ανάλογα θαυμαστά αποτελέσματα που είχε για κείνη την εποχή αυτό το βήμα.
Ένας από τους παράγοντες που οδηγούν τη σημερινή εκκλησία του Χριστού σε αδυναμία προσευχής είναι ότι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει τη μεγάλη αλήθεια ότι η χριστιανική ζωή είναι ένας πόλεμος. Η προσευχή είναι κάτι σαν ασύρματος σε καιρό πολέμου για μια εκκλησία που προχωρεί μέσα στο ναρκοπέδιο των σκοτεινών δυνάμεων και της απιστίας σε μια μεταμοντέρνα εποχή.
Η πρώτη εκκλησία είχε γνώση αυτής της αλήθειας. Στην περικοπή που προαναφέραμε βλέπουμε ότι μετά που ο Πέτρος κι ο Ιωάννης απολύθηκαν από το Μέγα Συνέδριο, με την αυστηρή εντολή να μην ξαναμιλήσουν για τον Ιησού, το μόνο πράγμα που ήξεραν να κάνουν ήταν να προσευχηθούν στον Κύριο.
Ποια θα πρέπει άραγε να είναι η προσευχή μας, μιας κι έχουμε λάβει τη μεγάλη αποστολή ως εκκλησία να μεταδώσουμε το μήνυμα του ευαγγελίου στον κόσμο γύρω μας;
1. Το κίνητρο
Πρέπει να σημειώσουμε πως αυτή είναι η πρώτη φορά που οι Χριστιανοί της Ιερουσαλήμ αντιμετώπιζαν κάποιο είδος εναντίωσης, και είναι φυσικό να ένιωσαν μια απελπισία να τους κυριεύει. Κι αυτό είναι το ένα κίνητρο για να επικαλεστούν ομαδικά τον Κύριο: ο φόβος. Εδώ έχουμε την εξουσία του Θεού ενάντια στην εξουσία των ανθρώπων. Κι ετούτοι οι πρώτοι πιστοί είχαν βρεθεί στη μέση. Και καθώς επέλεξαν την εξουσία του Κυρίου, βρέθηκαν αυτομάτως απέναντι από τους θρησκευτικούς άρχοντες της εποχής. Αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο να γίνουν αποσυνάγωγοι, κάτι που συνεπαγόταν τον κοινωνικό και τον οικονομικό αποκλεισμό τους κι ακόμη βασανιστήρια ή και τον θάνατο. Η επιλογή της θείας εξουσίας είχε ένα τίμημα.
Τι είναι εκείνο που μας κάνει σήμερα να είμαστε τόσο χαλαροί στην προσευχή ως εκκλησία; Ότι δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτε. Είμαστε καλά προστατευμένοι από το σύνταγμα της κάθε ευρωπαϊκής χώρας, και τον περίφημο «Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων». Ο Χάρτης αυτός αναγνωρίζει μια σειρά προσωπικών, αστικών, πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών και μόνιμων κατοίκων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία καθιερώνονται στη νομοθεσία της. Τον Δεκέμβριο 2009 καθώς τέθηκε σε ισχύ η Συνθήκη της Λισαβόνας κατέστησε τον Χάρτη νομικά δεσμευτικό, ισότιμο με τις συνθήκες που συνάπτουν τα ευρωπαϊκά κράτη. Ο Χάρτης περιλαμβάνει 7 Κεφάλαια (Αξιοπρέπεια, Ελευθερία, Ισότητα, Αλληλεγγύη, Ιθαγένεια, Δικαιοσύνη, Γενικές Διατάξεις) και στο Κεφ. για την Ελευθερία περιλαμβάνεται ο σεβασμός της θρησκευτικής συνείδησης. Τέτοια ασπίδα πολιτισμού δεν είχαν οι πρώτοι Χριστιανοί.
Μήπως πρέπει να ξαναγίνουμε άνθρωποι που την καρδιά μας τη διακατέχει η αγωνία; Και για τι πράγμα πρέπει σήμερα να αγωνιούμε; Για τη σωτηρία ανθρώπων που βρίσκονται στην άγνοια της Αλήθειας γύρω μας, για τη διάδοση του λόγου του Θεού, για την αύξηση της εκκλησίας, για την ενότητα των πιστών. Αυτές οι αγωνίες, όταν τις συνειδητοποιήσουμε, θα γίνουν ισχυρά κίνητρα για την προσευχή της εκκλησίας. Κι αν δεν το κάνουμε, μην περιμένουμε αποτελέσματα στις συμπροσευχές των εκκλησιών μας.
2. Η ενότητα
Στην ίδια βιβλική περικοπή διαβάζουμε πως όταν η εκκλησία έμαθε από τους δύο αποστόλους, τον Πέτρο και τον Ιωάννη, ότι οι αρχιερείς τούς απαγόρεψαν να μιλάνε για τον Ιησού, προσευχήθηκαν όλοι μαζί στον Θεό.
Το ὁμοθυμαδὸν του πρωτοτύπου σημαίνει «όλοι μαζί» αλλά και «με μια ψυχή». Όταν τα πράγματα δυσκόλεψαν, οι πρώτοι εκείνοι χριστιανοί αντί να διαλυθούν, ενώθηκαν ψυχικά! Σήμερα θα το λέγαμε «συσπειρώθηκαν».
Ήταν κάτι που συνήθιζαν να κάνουν. Στο Πράξεις 12 διαβάζουμε ότι όταν αποκεφαλίστηκε ο Ιάκωβος, κι ο Πέτρος μπήκε στη φυλακή, η εκκλησία προσευχόταν ενωμένη. Η ενότητα αυτή ήταν του Αγίου Πνεύματος και σήμαινε ομόνοια, ομοφροσύνη, κοινούς στόχους και αγάπη.
Το μέτρο ενότητας μιας εκκλησίας κρίνεται από το πόσο συγκεντρώνονται όλοι μαζί και προσεύχονται. Καλή είναι η ατομική προσευχή αλλά εδώ μιλάμε για την εκκλησία ενωμένη που συμπροσεύχεται.
Κάποτε ένας ιεραπόστολος είχε αναγκαστεί με την οικογένειά του να πάνε να μείνουν σε μια απομονωμένη περιοχή πάνω στα βουνά. Είχαν μαζί τους χρήματα και φοβούνταν μην τους ληστέψουν. Μετά από μερικούς μήνες μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο της ιεραποστολής ένας από τους ιθαγενείς. Ήταν πληγωμένος και είχε ανάγκη να τον περιθάλψουν. Σε μια συζήτηση ρώτησε τον ιεραπόστολο αν είχε προσλάβει στρατιώτες να φυλάνε την καλύβα όπου έμενε με την οικογένειά του. «Μια νύχτα», του είπε, «προσπαθήσαμε να σας ληστέψουμε αλλά φοβηθήκαμε γιατί μετρήσαμε 27 οπλισμένους στρατιώτες που σας φρουρούσαν».
Μετά από καιρό ο ιεραπόστολος γύρισε στην πατρίδα του και διηγήθηκε στην εκκλησία του το περιστατικό μ’ αυτό που του είπε ο ιθαγενής. «Καλά σου είπε», του απάντησε ένας από τους αδελφούς. «Την ίδια νύχτα θυμάμαι πως είχαμε συμπροσευχή και προσευχόμασταν για σας. Στη σύναξή μας τότε ήμασταν 27 άτομα».
3. Σε ποιον προσεύχονταν;
Σε ποιον προσεύχονταν εκείνοι οι χριστιανοί της πρώτης Εκκλησίας; Στον Θεό, είναι βέβαια η απάντηση. Ναι, αλλά το θέμα είναι σε τι Θεό; Τι αντίληψη είχαν εκείνοι οι άνθρωποι για τον Θεό;
Πράγματι, προσευχήθηκαν σ’ έναν κυρίαρχο Θεό. Σημαίνει έναν Θεό που διέπει τα πάντα, κυβερνάει τα πάντα και κρατάει υπό τον έλεγχό Tου τα πάντα. Η λέξη που τα εκφράζει όλα αυτά είναι «Δέσποτα»: Δέσποτα, σὺ ὁ ποιήσας τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς,…
Εδώ έχουμε μια από τις 5 φορές που αναφέρεται στην ΚΔ ο όρος «Δεσπότης» για τον Θεό. Αναφέρθηκαν και επικαλέστηκαν την πανίσχυρη κυριαρχία του Θεού. Αυτή ήταν η αντίληψή τους για τον Θεό. Οι άνθρωποι εκείνοι πίστευαν ότι ο Θεός ήταν ο κυρίαρχος: (α) στο σύμπαν: «Εσύ δημιούργησες τον ουρανό, τη γη, τη θάλασσα και όλα όσα βρίσκονται σ’ αυτά» (εδ. 24). Τίποτα δεν ήταν τυχαίο γι’ αυτούς. (β) Στην Ιστορία: Συνεχίζουν στα εδ. 25-26: «Οι βασιλιάδες της γης και οι άρχοντες συγκεντρώθηκαν σε έναν τόπο, εναντίον του Κυρίου και του Μεσσία του» (πρβλ. Ψλ 2,1-2). Και παραλληλίζουν αυτή τη συμμαχία με τη συνωμοσία των Ιουδαίων και του Πιλάτου εναντίον του Ιησού, την οποία ερμηνεύουν σαν εκπλήρωση του προαιώνιου σχεδίου του Θεού.
Εφόσον μέσα απ’ αυτούς τους 2 πυλώνες ο Θεός αποδείχτηκε παντοδύναμος Κύριος, θεωρούν ότι και στη δική τους περίπτωση, που μοιάζει μ’ εκείνη του Κυρίου τους, ο Θεός θα φανεί δυνατός.
Αυτό πρέπει να συμβαίνει και σήμερα. Στην όποια δυσκολία και δοκιμασία της ζωής (υγεία, εναντιώσεις στο ευαγγέλιο, αναδουλειά, προβλήματα μέσα στην εκκλησία κλπ.) είναι ανάγκη να εμπιστευόμαστε στην παντοδυναμία του Κυρίου. Αν με αυτό το πνεύμα δεν προσευχόμαστε μην περιμένουμε να έχει αποτελέσματα η προσευχή μας.
4. Τι ζήτησαν από τον Θεό;
Οι πρώτοι εκείνοι Χριστιανοί ζήτησαν δύο πράγματα:
- Δύναμη. Στην αρχική περικοπή μας διαβάζουμε: «Και τώρα, Κύριε, κοίταξε τις απειλές τους! Δώσε δύναμη στους δούλους σου να κηρύττουν τον λόγο σου με θάρρος». Δεν ζήτησαν να σταματήσουν οι διωγμοί. Δεν ζήτησαν να αφανιστούν οι εχθροί τους. Δεν ζήτησαν να αλλάξει ο Θεός τις διαθέσεις τους. Ζήτησαν θάρρος να το κάνουν αυτοί κηρύττοντας τον λόγο του Θεού. Οι διωγμοί δεν είναι δικαιολογία για να σταματήσουμε το έργο του Θεού. Είναι μια πρόκληση να συνεχίσουμε το έργο της εκκλησίας μας με μεγαλύτερο θάρρος, που όμως θα το ζητήσουμε από τον Κύριο να μας το χαρίσει.
- Αποδείξεις. Και η προσευχή συνεχίζει: «Άπλωσε το χέρι σου για να γίνονται θεραπείες και θαυματουργικές αποδείξεις της δύναμής σου στο όνομα του αγίου δούλου σου, του Ιησού».
Πολλοί θεωρούν ότι πρέπει και σήμερα να δίνονται παρόμοιες αποδείξεις, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, επειδή «ο Θεός είναι ο ίδιος χτες, σήμερα και στους αιώνες…» Εδώ πρόκειται για μια παρεξήγηση και συνεπώς μια παρερμηνεία. Σημασία δεν έχει πώς θα γίνει η επιβεβαίωση του Πνεύματος. Ο τρόπος αλλάζει από εποχή σε εποχή, από κουλτούρα σε κουλτούρα. Εκείνο που έχει σημασία είναι η απόδειξη που παρέχει ο Θεός. Σήμερα τα αποδεικτικά μέσα και μάλιστα για τον δικό μας πολιτισμό είναι ο γραπτός λόγος του Θεού, η αλλαγή της ζωής των πιστών Tου, χωρίς βέβαια να αποκλείονται και όλα τα άλλα (όπως το παράδειγμα της προσευχής με τον ιεραπόστολο που προαναφέραμε). Εμείς δεν πρέπει να ζητάμε τους ίδιους τρόπους απόδειξης αλλά την απόδειξη του Θεού, την επιμαρτυρία του Πνεύματός Tου, όποια κι αν είναι αυτή.
Ο Χαράλαμπος Μποσταντζόγλου ήταν ένας εργάτης και κήρυκας του ευαγγελίου στην Ανατολία (τέλος 19ου με αρχές 20ού αι.) Όταν επικράτησαν οι νεότουρκοι και άρχισαν διωγμούς και εκκαθαρίσεις εναντίον Aρμενίων και Eλλήνων Χριστιανών, ο Χαράλαμπος Μποσταντζόγλου καταδικάστηκε μαζί με άλλους 16 στον δι’ απαγχονισμού θάνατο. Όλες οι εκκλησίες που είχε διακονήσει προσεύχονταν αλλά τελικά η απόφαση εκτελέστηκε ‒κι ο Μποσταντζόγλου ήταν σε ηλικία 32 ετών. Πριν κρεμάσουν τον ίδιο, κρέμασαν τους 16 για να παρατείνουν το μαρτύριό του.
Απέναντι από τις αγχόνες καθόταν ένας γερμανός στρατιώτης («οι Οθωμανοί πολεμούσαν μαζί με τους Γερμανούς, των οποίων το ενδιαφέρον δεν ήταν να υπερασπιστούν τα δικαιώματα των χριστιανών Αρμενίων», σε αντίθεση με τους Άγγλους και τους Γάλλους που υποστήριζαν τους Χριστιανούς) και έκανε σκίτσα των κρεμασμένων. Στο πρόσωπο του Μποσταντζόγλου είδε την απέραντη γαλήνη που σκόρπιζε η βεβαιότητα του μελλοθάνατου ότι θα πήγαινε στον Κύριό του. Εκείνη την ώρα πλησίασε τον Γερμανό ένας οθωμανός αξιωματικός και τον ρώτησε ποια ήταν η πηγή της πίστης του ανθρώπου που μόλις είχε εκτελεστεί. Ο Γερμανός, που προφανώς ήξερε για τη Βίβλο, βρήκε μία και τη χάρισε στον οθωμανό αξιωματικό για να του δείξει ποια ήταν η πηγή της γαλήνης του Μποσταντζόγλου. Η χήρα του Μποσταντζόγλου, Ανέτα, και οι άλλοι πιστοί αργότερα έμαθαν ότι εκείνος ο οθωμανός στρατιωτικός που είχε αυτή την απορία, διάβασε τη Βίβλο και πίστεψε στον Χριστό. (Για περισσότερες πληροφορίες βλ. Θωμά Κοσμάδη, «Χαράλαμπος Μποσταντζόγλου –Το έργο, ο μαρτυρικός θάνατος και η παρακαταθήκη ενός εργάτη του ευαγγελίου», έκδοση «Ελληνικού Ιστορικού Ευαγγελικού Αρχείου», 2011).
Ο Θεός δεν ματαίωσε την εκτέλεση της απόφασης, δεν έσωσε τον δούλο Tου αλλά έκανε τον θάνατό του αιτία να σωθεί εκείνος ο οθωμανός στρατιωτικός αλλά και πολλοί άλλοι αργότερα. Εκκλησίες φούντωσαν, και δημιουργήθηκαν καινούργιες στις ΗΠΑ όπου κι αν κατέφυγαν αρμένιοι πρόσφυγες. Με τη διακονία της χήρας Μποσταντζόγλου Ανέτας, αναγεννήθηκαν, οικοδομήθηκαν και αναζωπυρώθηκαν πολλοί άλλοι. Κι όλα αυτά μετά από απηνείς διωγμούς. Η καρποφορία του σπόρου που πέφτει στη γη και σαπίζει είναι ένα θαύμα που επιβεβαιώνει το κήρυγμα του ευαγγελίου.
5. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα της προσευχής των πρώτων Χριστιανών;
Στο τελευταίο εδάφιο της περικοπής διαβάζουμε για τρία θαυμαστά αποτελέσματα:
- Δόθηκε η απόδειξη: «σείστηκε ο τόπος όπου ήταν συγκεντρωμένοι». Δεν δόθηκαν οι αποδείξεις που ζήτησαν οι πιστοί, αλλά σαν επιβεβαίωση έγινε ένας σεισμός!
- Όλοι πλημμύρισαν από το Άγιο Πνεύμα. Η πλήρωση του Πνεύματος δεν συμβαίνει άπαξ, με την αναγέννηση, αλλά επαναλαμβάνεται στη ζωή του πιστού προκειμένου να ενθαρρύνει ο Θεός τη διακονία μας. Επιπλέον, το Πνεύμα δεν ήρθε μόνο σε άτομα (τον Πέτρο ή Ιωάννη) αλλά και σε ολόκληρη την εκκλησία, ομαδικά.
- Πήραν δύναμη. «Κήρυτταν τον λόγο του Θεού με θάρρος». Ό,τι ζήτησαν οι πιστοί εκείνο το πήραν και με το παραπάνω: την επανάληψη της πλήρωσης με το Πνεύμα.
Ίσως δεν είναι χωρίς σημασία ένα σύγχρονο γεγονός που σχετίζεται με το έργο της διάδοσης της Βίβλου από τις Ηνωμένες Βιβλικές Εταιρίες ανά τον κόσμο. Σε χώρες όπου ο Χριστιανισμός διώκεται (Συρία, Ιράν, Ινδία, Αίγυπτος, Λάος, Νιγηρία κλπ.) η διάδοση της Βίβλου παρουσίασε σημαντική αύξηση τα τελευταία χρόνια. Στη Συρία, λόγου χάρη, ενώ το 2011 είχαν κυκλοφορήσει 19.000 αντίτυπα του λόγου του Θεού σε διάφορες μορφές (Γραφές, Καινές Διαθήκες κλπ.) το 2012 κυκλοφόρησαν 163.000 αντίτυπα, δηλ. μια αύξηση 757%! Οι Χριστιανοί στρέφονται στον Λόγο του Θεού για ενθάρρυνση και παρηγοριά μέσα στις πιο αντίξοες συνθήκες.
Μπορεί να έρθει πνευματική αύξηση της Εκκλησίας μέσα από τον διωγμό; Μπορεί άραγε ο διωγμός να παίξει θετικό ρόλο στην πρόοδο της Εκκλησίας; Η Ιστορία ανά τους αιώνες δείχνει πως μπορεί. Συχνά διαμαρτυρόμαστε για τάσεις κοσμικοφροσύνης, για αμαρτίες ή για έλλειψη μαρτυρίας στην εκκλησία μας. Εδώ βρίσκεται η εξήγηση: στην έλλειψη του Πνεύματος από τη ζωή μας την ατομική και την εκκλησιαστική. Αν έχουμε τον ειλικρινή ζήλο των πρώτων εκείνων Χριστιανών για τη σωτηρία ανθρώπων γύρω μας, για τη διάδοση του λόγου του Θεού, για την αύξηση της εκκλησίας μας, για την ενότητα μεταξύ μας· αν εμπιστευτούμε στην κυριαρχία του παντοδύναμου Κυρίου μας· αν ανανεώνουμε συνέχεια την πλήρωσή μας με το Πνεύμα του Θεού μέσα μας κι ανάμεσά μας, ο Θεός θ’ ανταποκριθεί με επανειλημμένες δωρεές Αγίου Πνεύματος.
Είναι ανάγκη να βιώσουμε αυτό που είπε ο Χριστός, ότι όποιος αφήνει τα πάντα για να Tον ακολουθήσει “η Εκκλησία” θα το κάνει «μετά διωγμών» (Μάρκος 10,30).
