Η παραλία που θα δούμε σ’ αυτό το άρθρο μας, δεν είναι στη Λίμνη της Γαλιλαίας, όπως τα προηγούμενα∙ είναι μια άλλη παραλία, αυτή της Μιλήτου. Η Μίλητος ήταν αρχαία ελληνική πόλη της Ιωνίας χτισμένη στις δυτικές ακτές της Μικράς Ασίας και την κατοικούσαν κατά την παράδοση έποικοι από τη μινωική Κρήτη (βρίσκεται στη σημερινή Επαρχία Αϊδινίου της Τουρκίας), κοντά στις εκβολές του Μαιάνδρου ποταμού. Σ’ εμάς είναι γνωστή από τον Θαλή τον Μιλήσιο, έναν από τους 7 σοφούς της αρχαιότητας.
Η Μίλητος απείχε από την Έφεσο (που ήταν βορειότερα) περί τα 70 χλμ. και χρειαζόταν τέσσερις μέρες οδοιπορία για να έρθει κανείς από κει στην πόλη. Άρα, ο Παύλος, που περίμενε να αποπλεύσει το καράβι του για την Τύρο (Φοινίκη) κι από κει να πάει στην Ιερουσαλήμ (βλ. κεφ. 21 των Πράξεων), περίμενε αυτό το διάστημα τους πρεσβυτέρους της Εφέσου για να τους συναντήσει εκεί στη Μίλητο. Ο Λουκάς μας δίνει την εξήγηση ότι ο Παύλος βιαζόταν να βρίσκεται στην Ιερουσαλήμ πριν από την Πεντηκοστή, και ήθελε να κερδίσει χρόνο παρακάμπτοντας την Έφεσο.
Η διαδρομή θα ήταν Μίλητος – Κως – Ρόδος – Πάταρα – Τύρος – Καισάρεια – Ιεροσόλυμα. Οπότε και τελειώνει το 3ο Ιεραποστολικό Ταξίδι.
Έτσι, οι πρεσβύτεροι της Εφέσου μαζί με τους πιστούς της Μιλήτου, προτού ξεπροβοδίσουν τον Παύλο στο λιμάνι, αφιέρωσαν μαζί του χρόνο για τα τελευταία αποχαιρετιστήρια λόγια. Φανταζόμαστε πως η παραλία αυτή της Μιλήτου ήταν ένας μελαγχολικός τόπος, καθώς δεν θα ξανάβλεπαν τον μεγάλο απόστολο. Παράλληλα, όμως, ήταν κι ένας τόπος όπου ο Παύλος, όπως θα δούμε, έκανε μια από τις πιο βαρυσήμαντες δηλώσεις της διακονίας του, καθώς έβλεπε το τέλος του να πλησιάζει, και τον «δρόμον του» να τελειώνει.
Τα λόγια, που απηύθυνε στους αδελφούς της Μιλήτου και της Εφέσου, φανερώνουν την ψυχική του κατάσταση, καθώς είχε μπροστά του τους ανθρώπους που θα συνέχιζαν το έργο του στην περιοχή, και είχε μεγάλη ευθύνη απέναντί τους. Τους εξηγεί, λοιπόν, ότι φεύγει με ήρεμη τη συνείδησή του, χωρίς να τον βασανίζουν τύψεις, και μπορούμε στη μελέτη μας να διακρίνουμε τους λόγους γι’ αυτή του τη στάση. Τέλος, θα δούμε πώς μπορούμε κι εμείς ως πιστοί να ζήσουμε μια ζωή χωρίς τύψεις, με ήρεμη συνείδηση. Γι’ αυτό και ονομάσαμε την παραλία αυτή της Μιλήτου «Παραλία της ήρεμης Συνείδησης».
Δεν είναι ανακρίβεια να πούμε ότι όλους μας μας απασχολούν εκκρεμότητες του παρελθόντος. Όλοι μας θα θέλαμε να αλλάξουμε πράγματα που κάναμε στραβά ή που παραλείψαμε να κάνουμε, και να διορθώσουμε το παρελθόν. Όσο, βέβαια, κι αν προσπαθούμε να αλλάξουμε το παρελθόν, αυτό δεν αλλάζει. Αλλάζει, όμως, το παρόν και κατά συνέπεια μπορεί ν’ αλλάξει και το μέλλον. Αν θέλουμε μια ζωή χωρίς τύψεις, αυτό προϋποθέτει μια ήρεμη συνείδηση, όπως του Παύλου εκεί στην παραλία της Μιλήτου.
Ο Παύλος δεν ισχυρίστηκε ποτέ πως ήταν τέλειος. Τον έτρωγαν οι ενοχές, γιατί είχε καταδιώξει την εκκλησία του Χριστού και πίστευε πως δεν ήταν άξιος να ονομάζεται «απόστολος». Αυτό ήταν το παρελθόν του. Πώς όμως μπορούσε να συνεχίζει ως απόστολος; Τι ήταν εκείνο που αλάφρωνε τη συνείδησή του; Ήταν η Χάρη του Θεού. Είχε μετανοήσει ειλικρινά, είχε καταδικάσει το παρελθόν του, και η χάρη του Θεού τον είχε δεχτεί. Έτσι, συνέχιζε ώσπου «να τελειώσει τον δρόμον του μετά χαράς» και με ήρεμη τη συνείδησή του απέναντι στον Θεό. Το συμπέρασμα είναι ότι μπορούμε σήμερα κι εμείς να ζήσουμε από δω και πέρα με ήρεμη συνείδηση, καθώς ζούμε και υπηρετούμε τον Χριστό με οποιονδήποτε τρόπο.
Το ερώτημα σήμερα είναι: πώς γίνεται πρακτικά να ακολουθήσω κι εγώ τον ίδιο δρόμο και να ζήσω με ήρεμη συνείδηση όπως ο Παύλος; Στην ομιλία του Παύλου στη Μίλητο, διακρίνουμε τρεις τρόπους:
1. Η σωστή συμπεριφορά
Μας κάνει εντύπωση η τολμηρή φράση του αποστόλου: «Εσείς οι ίδιοι ξέρετε πώς συμπεριφέρθηκα απέναντί σας όλον τον καιρό…» (Πραξ 20:18).
Πόσον καιρό; 3 χρόνια και 3 μήνες.
Κάθε μέρα κάνουμε μύριες όσες επιλογές. Κάποιες απ’ αυτές έχουν να κάνουν με το πώς θα σταθούμε ενώπιον του Κυρίου και κάποιες θα επηρεάσουν και τους άλλους αδελφούς. Πρόκειται για μια θεϊκή «διαφάνεια» της ζωής μας. Και κάθε που βρισκόμαστε μπροστά σ’ αυτές τις αποφάσεις είναι ανάγκη να θυμόμαστε τη φράση του Παύλου: «οι αδελφοί ξέρουν τη συμπεριφορά μας». Πέρα από τον Θεό, η εκκλησία βλέπει όλους μας «πώς συμπεριφερόμαστε» απέναντι όλων.
Πέντε είναι τα στοιχεία της «σωστής συμπεριφοράς» για την οποία μιλάει ο Παύλος:
- Όταν δεν έχουμε τίποτε να κρύψουμε (εδ. 18).
- Όταν ζούμε ως δούλοι Χριστού (εδ. 19).
- Όταν ζούμε με ταπείνωση και συμπόνοια για τους άλλους (εδ. 19).
- Όταν ενθαρρύνουμε τους άλλους και τους βοηθούμε να αυξηθούν στην πίστη (εδ. 20).
- Όταν μεταδίδουμε καθαρό κι ανόθευτο το μήνυμα του ευαγγελίου (εδ. 21).
Θα νόμιζε κανείς ότι πρόκειται για μια λίστα κανόνων στη χριστιανική ζωή. Όμως όχι! Οπωσδήποτε, ο Θεός μάς δίνει τις εντολές Του να ζήσουμε μ’ αυτές, αλλά θα τις βιώσουμε με επιτυχία μόνο διά της πίστεως. Στην Καινή Διαθήκη, εκεί που δεν κυριαρχεί ο νόμος αλλά η Χάρη, καλούμαστε να ζήσουμε τη ζωή και τις εντολές του Χριστού διά της πίστεως και με την καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος.
Επομένως, ζωή με ήρεμη συνείδηση επιτυγχάνεται πρώτα απ’ όλα με «στοχοπροσήλωση» να τιμάμε τον Θεό με τη διαγωγή μας, και να εμπιστευόμαστε τη δύναμή Του διά του Πνεύματος γι’ αυτόν τον σκοπό.
Ένας άλλος τρόπος να ζήσουμε με ήρεμη συνείδηση, σαν τον Παύλο, είναι:
2. Η αφιερωμένη ζωή
Στα εδ. 22-24 του 20ού κεφαλαίου βλέπουμε πως ο Παύλος είχε αφιερώσει τη ζωή του στον Χριστό. Συχνά εμείς μένουμε στο να ζούμε («όπως μπορούμε τελοσπάντων») για τον Χριστό. Εδώ βλέπουμε ένα ακόμα βήμα: το βήμα της αφιέρωσης στον Χριστό. Αυτό σημαίνει τέτοια παράδοση στον Χριστό, που να βλέπουμε τον εαυτό μας να κάνει πράγματα που δεν τα χωράει το μυαλό μας και να τα κάνουμε για χάρη του Χριστού! Ο Παύλος πήγαινε στην Ιερουσαλήμ, εκεί που ήξερε ότι οι Ιουδαίοι τον ήθελαν νεκρό, και όμως πήγαινε. Αγόταν από το Πνεύμα. Ήταν δεδεμένος τῷ πνεύματι και πήγαινε κάπου που κανένας λογικός άνθρωπος δεν θα το διανοείτο! Αυτό σημαίνει «αφιέρωση».
Η χριστιανική ιστορία έχει να επιδείξει χιλιάδες κι εκατομμύρια ζωές που θυσιάστηκαν για τον Χριστό, επειδή είχαν αφιερωθεί στον Χριστό. Χιλιάδες κι εκατομμύρια ιεραπόστολοι, ποιμένες, εργάτες του ευαγγελίου, που δεν υπολόγισαν κανέναν «προγραμματισμό», καμιά εξασφάλιση, απλά επειδή ήταν «δεδεμένοι τῷ πνεύματι».
Κανένας απ’ όλους αυτούς δεν έχει τύψεις συνειδήσεως που δεσμεύτηκε από το Πνεύμα του Θεού. Υπάρχουν πράγματα για τα οποία μετανιώνουμε στη ζωή μας. Αυτά, όμως, για τα οποία δεν θα μετανιώσουμε ποτέ, είναι οι ώρες που ξοδέψαμε στη διακονία του Χριστού. Κάποιος έλεγε ότι «όταν αυτή η ζωή μας τελειώσει, το μόνο που θα αξίζει θα είναι η αγάπη που δείξαμε στον Θεό και στους αδελφούς μας που Εκείνος τους έβαλε στον δρόμο μας». Για τον Παύλο, τίποτα δεν είχε μεγαλύτερη αξία από του να τελειώσει τον δρόμο του με χαρά, δηλαδή να ολοκληρώσει την αποστολή του με χαρά. Κι αυτή είναι και η δική μας αποστολή σήμερα. Να δώσουμε τη μαρτυρία μας για τον Χριστό και να ολοκληρώσουμε με χαρά τη διακονία μας.
Τέλος, ένας τρίτος τρόπος να ζήσουμε έχοντας την ήρεμη συνείδηση του Παύλου είναι:
3. Ζωή χωρίς τύψεις
Στα εδάφια 25-27 του ίδιου κεφαλαίου, ο Παύλος λέει ξεκάθαρα την τελευταία κουβέντα του: «φεύγω ήσυχος». Ό,τι είχα να σας πω, σας το είπα. Φεύγω με ήσυχη τη συνείδησή μου. Και αυτή η ζωή, η απαλλαγμένη από τύψεις, είναι το τρίτο στοιχείο που δημιουργεί την ήρεμη συνείδηση στον πιστό.
Κάποιος έλεγε ότι «η καθαρή συνείδηση είναι αποτέλεσμα φτωχής μνήμης». Πράγματι, αυτό ισχύει σήμερα έξω, στον κόσμο. Δείτε τους πολιτικούς: έχουν κάνει τα μύρια όσα, είναι υπεύθυνοι για τόσα και τόσα αρνητικά στον δημόσιο βίο, κι όμως βγαίνουν και μιλούν σαν να είναι άγιοι και έρχονται για πρώτη φορά να κυβερνήσουν. Έχουν εσκεμμένα φτωχή μνήμη.
Εδώ, όμως, δεν συμβαίνει το ίδιο. Ο Παύλος ήταν πιστός στην εκτέλεση της αποστολής του. Γι’ αυτό και δεν είχε τύψεις να τον βασανίζουν. Σίγουρα δεν ήταν τέλειος και είχε πολλά να καταμαρτυρήσει στον εαυτό του, τα λάθη του, όμως, τον έκαναν καλύτερο. Δεν έμενε σ’ αυτά, να πάθει κατάθλιψη, αλλά τους επέτρεπε να τον κάνουν καλύτερο δούλο του Χριστού, γιατί μάθαινε να μεταδίδει την αγάπη του Θεού πιο αποτελεσματικά.
Πού μας έχει καλέσει εμάς ο Θεός; τι βάρος έχει βάλει στην καρδιά μας; τι χάρισμα έχει δώσει στον καθένα μας; Σίγουρα πρέπει να συνυπολογίσουμε 1) τη σωστή συμπεριφορά και 2) την αφιερωμένη ζωή στον Θεό και στους σκοπούς Του, που προαναφέραμε. Αν δεν τιμάμε τον Θεό με τη σωστή συμπεριφορά μας κι αν η ζωή μας δεν είναι πλήρως αφιερωμένη σ’ Αυτόν και αγόμενη από το Πνεύμα Του, δεν υπάρχει καθαρή συνείδηση.
Οι παλιές αμαρτίες για τις οποίες έχουμε μετανοήσει, εξακολουθούν να σκιάζουν τη ζωή μας – ώσπου να καταλάβουμε πως η Χάρη του Θεού έχει τη δύναμη να μας πάρει οποιοδήποτε συναίσθημα ενοχής κι οποιοδήποτε βάρος από τη συνείδησή μας. Κι αυτή η κατανόηση έρχεται όταν παραδοθούμε πλήρως με αγάπη και υπακοή σ’ Αυτόν.
Αν πραγματικά θέλουμε να ζούμε χωρίς τύψεις ενώπιον του Κυρίου, είναι ανάγκη να ζητούμε απ’ Αυτόν να μας δίνει τη δύναμη κάθε μέρα να ζούμε με σωστή συμπεριφορά ενώπιόν Του και με απόλυτη αφιέρωση. Και τότε θα έχουμε και καθαρή τη συνείδησή μας απέναντί Του.
Τα αποτελέσματα θα τα φέρει Εκείνος. Δική μας δουλειά είναι να Τον πλησιάζουμε κάθε μέρα όλο και περισσότερο και να είμαστε πιστοί στην αποστολή μας.
