Το τέλος της διαχωριστικής γραμμής

grayscale photo of man and woman holding their hands

Έπρεπε όμως να περάσει από τη Σαμάρεια

Ιωάννης 4:4

Ο Ιησούς είναι στον δρόμο του προς τη Γαλιλαία και πρέπει να περάσει μέσα από τη Σαμάρεια. Ο δρόμος μέσα από τη Σαμάρεια είναι ο συντομότερος, αλλά ήταν δυνατόν να ακολουθήσει κανείς την παραλιακή οδό ή μια άλλη μέσω της Περαίας, αποφεύγοντας τη Σαμάρεια. Κάθε «ευσεβής» Ιουδαίος ακολουθούσε μια από αυτές τις οδούς -τις μακρύτερες- χωρίς να αγγίζει τη Σαμάρεια. Μας εκπλήττει ότι ο Ιησούς «έπρεπε» να περάσει από εκεί. Εάν Αυτός είναι ο Υιός του Θεού τότε πώς μπορούμε να δεχθούμε ότι «έπρεπε» να κάνει κάτι; Αυτός  -ο βασιλιάς του ουρανού και της γης, ο Κύριος όλης της δημιουργίας, ο δωρητής της ελευθερίας- θα έπρεπε να είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει. Αυτό που ήθελε και όχι αυτό που έπρεπε. Πώς θα το εξηγήσουμε; Υπάρχει «πρέπει» για τον Υιό του Θεού;

Πρέπει να περάσει μέσα από τη Σαμάρεια, γιατί πρέπει να πάει παντού όπου βρίσκεται ο άνθρωπος με τον αιώνιο σύντροφό του, τη σκιά του, δηλαδή την αμαρτία του. Ο Χριστός φέρνει το Ευαγγέλιό Του σ’ όλους τους ανθρώπους χωρίς διάκριση· γι’ αυτό πρέπει να περάσει μέσα από τη Σαμάρεια. Ο Χριστός πρέπει να πάει ακόμη κι εκεί, γιατί εμείς -η κοινωνία των ανθρώπων- Τον υποχρεώνουμε να πάει. Η περιοχή της Σαμάρειας χώριζε στα δύο τον Ισραήλ, στα νότια της ήταν η Ιουδαία και στα βόρεια η Γαλιλαία. Οι Ιουδαίοι δεν είχαν καμιά επικοινωνία με τους Σαμαρείτες τους οποίους μισούσαν και περιφρονούσαν. Και οι Σαμαρείτες ανταπέδιδαν με τον ίδιο τρόπο. Αυτό θα πει «αμοιβαία συμπάθεια». Η Σαμάρεια ήταν μια απομονωμένη περιοχή, όχι μόνο για γεωγραφικούς και ιστορικούς λόγους, αλλά κυρίως για θρησκευτικούς και εξαιτίας της ανθρώπινης αμαρτίας 1. Ο Ιησούς έπρεπε να περάσει από εκεί ως φορέας των καλών νέων του Ευαγγελίου γι’ αυτούς που κάποτε ήταν αδελφοί και αδελφές και τώρα ήταν χωρισμένοι και μισούσαν ο ένας τον άλλο 2.

Ο Κύριος διασχίζοντας τη Σαμάρεια διασχίζει τη διαχωριστική γραμμή της προκατάληψης και του υποτιθέμενου προνομίου. Οι Ιουδαίοι δεν είχαν επικοινωνία με τους Σαμαρείτες, αλλά Αυτός ο Ιουδαίος πέρασε μέσα από την περιοχή τους. Ο Κύριός μας ποδοπάτησε τις ανόητες παραδοσιακές συμβατικότητες που κατέστρεφαν την ανθρώπινη ζωή. Το «έπρεπε» σημαίνει ότι ο Ιησούς διαμαρτυρόταν για τους κακούς λόγους που έκαναν κάθε Ιουδαίο να παίρνει τον συνηθισμένο δρόμο παρακάμπτοντας τη Σαμάρεια και αρνήθηκε να τον πάρει. Με την πράξη του αυτή έδειχνε την παγκοσμιότητα της Μεσσιανικής του αποστολής (4:42). Διαμαρτυρόταν ενάντια στην προκατάληψη και την υπερηφάνεια. 

Έπρεπε λοιπόν, να περάσει μέσα από τη Σαμάρεια όπου συναντάει «εκείνους τους άλλους». Κηρύττει για το ζωντανό νερό (εδ.10,14), νερό που μόνο ο Ιησούς μπορεί να δώσει. Το μόνο νερό που μπορεί να ξεδιψάσει την αιώνια δίψα μας από την οποία υποφέρει κάθε άνθρωπος. Όταν τελειώνει το κήρυγμά Του, μια καινούρια εκκλησία έρχεται στην ύπαρξη (εάν μπορούμε να το εκφράσουμε με μεταγενέστερους όρους). Οι Σαμαρείτες διακηρύττουν «εμείς οι ίδιοι τον έχουμε τώρα ακούσει και ξέρουμε πως πραγματικά αυτός είναι ο σωτήρας του κόσμου, ο Χριστός» (4:42). Παρ’ όλες τις συνήθειες, τους τύπους και τις παραδόσεις ο Ιησούς εισέρχεται στη Σαμάρεια. Αγνοεί τα αισθήματα των Ιουδαίων και τις αντιδράσεις των Σαμαρειτών. Ακόμη κι εκείνη η γυναίκα έκπληκτη ρωτάει, “Πῶς σύ, Ἰουδαῖος ὤν, ζητεῖς νὰ πίῃς παρ᾿ ἐμοῦ, ἥτις εἶμαι γυνή Σαμαρεῖτις;” (εδ.9). Ο Ιησούς έπρεπε να πάει εκεί γιατί πηγαίνει παντού όπου οι άνθρωποι είναι χωρισμένοι και αποξενωμένοι.

Γιατί οι άνθρωποι και οι λαοί χωρίζονται μεταξύ τους; Υπάρχουν λόγοι εθνικοί, κοινωνικοί, πολιτικοί, οικονομικοί, ιστορικοί, γεωγραφικοί, οικογενειακοί, φυλετικοί, θρησκευτικοί. Γιατί οι Χριστιανοί είναι χωρισμένοι μεταξύ τους; Ορθόδοξοι, Καθολικοί, Διαμαρτυρόμενοι (Ευαγγελικοί). Όλες οι Ευαγγελικές αποχρώσεις που προέκυψαν από τον πρώτο καιρό της Μεταρρύθμισης. Εδώ πρέπει να ομολογήσουμε ότι δυστυχώς πολλές φορές οι ακόλουθοι των Μεταρρυθμιστών μιμήθηκαν το κακό τους παράδειγμα στο θέμα των μεταξύ τους διενέξεων και τις περισσότερες φορές όχι για θεολογικές διαφορές και μεθόδους ερμηνείας, αλλά για προσωπικούς λόγους και ασήμαντες λεπτομέρειες έσχισαν την Εκκλησία και κατέστρεψαν την ενότητά της. Όσο μεγάλες κι αν υπήρξαν οι παρανοήσεις, όσο ευνόητη κι αν είναι η ιστορική αρχή του διαχωρισμού και των περιστάσεων του ρήγματος, δεν θα ‘πρεπε ποτέ, ποτέ μεταξύ των Χριστιανών να επέλθει διαμελισμός στην Εκκλησία. Η διαίρεση στην Εκκλησία είναι σκάνδαλο και όνειδος και βδέλυγμα. Όποιος δεν προσπάθησε ενεργά να την αποτρέψει, όποιος την υποβοήθησε με τον οποιονδήποτε τρόπο πρέπει να σηκώσει μέρος της ευθύνης – πόσο δεν είμαστε εμείς σε θέση να κρίνουμε. Φυσικά τα λάθη των περασμένων γενεών δεν μπορούν να αποδοθούν προσωπικά στους ανθρώπους που ζουν σήμερα. Αλλά παρ’ όλα αυτά υπάρχει κοινή ευθύνη και κοινή ενοχή όχι μόνο για την υπαιτιότητα, αλλά για τη διαιώνιση του σχίσματος και των διαιρέσεων. Αυτή η ενοχή βαραίνει πολύ τις διαιρεμένες εκκλησίες, όπως ακριβώς βαραίνει τις διχασμένες οικογένειες που δεν έχουν συμφιλιωθεί. 

Ίσως πιο τραγικό από τον χωρισμό να είναι το γεγονός ότι δεν γνωρίζουμε τίποτα για τους αδελφούς και τις αδελφές μας από άλλες ομολογίες.

Αδιαφορούμε ο ένας για τον άλλο κλεισμένοι στα δικά μας θεολογικά καλούπια. Πέρα από το γεγονός ότι ανήκουμε όλοι οι πιστοί στο ένα σώμα του Ιησού Χριστού (Εφεσίους 4:4-6) και ότι Αυτός πέθανε για να είμαστε ένα (Εφεσίους 2:14-16), υπάρχουν επιπρόσθετοι λόγοι για ενότητα και συνεργασία.

  1. Χρειαζόμαστε ένα ενιαίο μέτωπο για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις μας. Αντίθεες δυνάμεις, πολιτικά και φιλοσοφικά ρεύματα, αλλαγές στη νομοθεσία του γάμου και στην εκπαίδευση των παιδιών μας, τάσεις προς τη Νέο-ειδωλολατρία κ.α.
  2. Η κοινωνία στην οποία ζούμε είναι εκκοσμικευμένη («εγώ είμαι ο Θεός μου»), υλιστική, μη θρησκευόμενη. Παρά τα φαινόμενα οι άνθρωποι δεν έχουν ουσιαστική σχέση με την εκκλησία. Και αν με κάποιο τρόπο βρουν τον δρόμο για τον Χριστό μέσω του κηρύγματος και της μαρτυρίας της Ευαγγελικής Εκκλησίας, ξαφνιάζονται και σκανδαλίζονται εξαιτίας των διαιρέσεων μας. Αυτή είναι μια από τις μεγάλες ενοχές μας. Είμαστε υπεύθυνοι για τη μαρτυρία μας μέσα σε μια κοσμική και υλιστική κοινωνία. Δεν πρέπει να γίνουμε εμπόδιο στον δρόμο κάποιων εξ αυτών να βρουν τον Χριστό.

Ο Μαχάτμα Γκάντι, πατέρας του σύγχρονου έθνους της Ινδίας, λέει στην αυτοβιογραφία του ότι την περίοδο που ήταν φοιτητής είχε πραγματικό ενδιαφέρον για τη Βίβλο. Αγγιγμένος βαθιά διαβάζοντας τα Ευαγγέλια, σκεφτόταν σοβαρά να ασπαστεί τον Χριστιανισμό, αφού φαινόταν ότι ο Χριστιανισμός πρόσφερε την πραγματική λύση στο κοινωνικό σύστημα με τις κάστες που κρατούσε διαιρεμένο τον λαό της Ινδίας. Μια Κυριακή, πήγε σε μια εκκλησία να παρακολουθήσει τη λατρεία της. Αποφάσισε να συναντήσει τον ποιμένα και να του ζητήσει να τον κατηχήσει στον δρόμο της σωτηρίας και στις άλλες αλήθειες της Χριστιανικής πίστης. Αλλά όταν εισήλθε στην εκκλησία οι διάκονοι επί της υποδοχής αρνήθηκαν να τον βάλουν να καθίσει και του είπαν να πάει να λατρεύσει με τους ανθρώπους της φυλής του. Ο Γκάντι έφυγε και ποτέ δεν επέστρεψε. «Εάν και οι Χριστιανοί έχουν ταξικές διαφορές», είπε στον εαυτό του «μπορώ να παραμείνω ένας Ινδουιστής», και παρέμεινε. Σκεφθείτε τι ευλογία θα μπορούσε να είχε πλημμυρίσει την Ινδία μέσω της μεταστροφής αυτού του ανθρώπου στον Χριστό, αλλά η προκατάληψη και η διάκριση την απέτρεψαν.

Ο Ιησούς Χριστός πρέπει να περάσει μέσα από τα χωρίσματά μας, μέσα από τις διάφορες εκκλησίες και τις συναθροίσεις μας, τις δημόσιες καταστάσεις μας και τις ιδιωτικές μας υποθέσεις, τις διαιρεμένες οικογένειες και τα έθνη. Ψάχνει τους ανθρώπους και τους προσφέρει να πιούν το ύδωρ της ζωής. Ο Ιησούς Χριστός, ο Υιός του Θεού, πρέπει να περάσει μέσα από τα χωρίσματά μας για να βρει εκείνους που θα πιστέψουν σ’ Αυτόν. Και περιμένει από κείνους που πιστεύουν σ’ Αυτόν πρακτικά αποτελέσματα στη ζωή τους. Περιμένει ζωή αγάπης και έργα αγάπης.

Εδώ υπάρχει ελπίδα. Ελπίδα για τις διαλυμένες συζυγικές σχέσεις, τις διαιρεμένες οικογένειες και εκκλησίες και τους πολίτες ενός διαιρεμένου κόσμου. Ο Χριστός περνάει μέσα απ’ αυτές τις καταστάσεις. Επειδή μας αγαπάει, δεν μας προσπερνάει. Έρχεται ακόμη και ανάμεσά σε μας, εκεί που υπάρχουν προβλήματα. Αγαπάει τους ανθρώπους – δεν κάνει διακρίσεις. Δεν Τον απασχολεί σε ποια εκκλησιαστική ομολογία ανήκουμε, ούτε το χρώμα του δέρματός μας, ούτε το οικονομικό μας επίπεδο, ούτε η μόρφωσή μας.

Ας ανταποκριθούμε στο Ευαγγέλιό Του, γιατί Αυτός είναι πραγματικά ο Σωτήρας του κόσμου. Όσο εξαρτάται από εμάς, ας δημιουργήσουμε τον χώρο και τις συνθήκες για την αμοιβαία αντιμετώπιση των καταστάσεων. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος για τον μέλλον. Ερχόμαστε και λατρεύουμε τον αιώνιο Θεό και ακούμε μαζί τον Λόγο Του. Θα πρέπει να βρούμε τον τρόπο μαζί να ανταποκριθούμε σ’ Αυτόν και να του πούμε: «Εσύ είσαι ο Σωτήρας του κόσμου και ο δικός μας Σωτήρας».

Τώρα υπάρχει ελπίδα. Μετά την κοινή μας ανταπόκριση, εμείς οι χωρισμένοι Χριστιανοί θα ζήσουμε σύμφωνα με το θέλημα του Χριστού μέσα σ’ αυτόν τον φθίνοντα κόσμο και θα γίνουμε η απάντηση στην προσευχή Του «ώστε να είναι όλοι ένα» (Ιωάννης 17:21). Ο Ιησούς που έπρεπε να περάσει μέσα από τη Σαμάρεια είναι εδώ. Περνάει από ανάμεσά μας.

  1. Για πληροφορίες δες Γλωσσάριο της Νέας Μετάφρασης της Βιβλικής Εταιρίας
  2. Διάβασε επίσης Λουκάς 9:51-56, Ιωάννης 8:48

Tα νεα άρθρα σε email

Εγγραφείτε στο newsletter μας για να λαμβάνετε τα νέα άρθρα όταν δημοσιεύονται.

Scroll to top