Η προστασία του περιβάλλοντος ως συλλογική ευθύνη

industrial power plant skyline

Ανέκαθεν ο άνθρωπος μελετούσε, ερμήνευε και επενέβαινε στον περιβάλλοντα κόσμο του, έχοντας κυρίαρχο σκοπό την επιβίωση αλλά και τη διαμόρφωση αυτού σε χώρο ευνοϊκό για ανάπτυξη και ευημερία.

Η ανθρώπινη επέμβαση στο περιβάλλον τα τελευταία 300 χρόνια οδηγεί την επιστημονική κοινότητα στην υιοθέτηση του όρου “Ανθρωπόκαινο” για το χαρακτηρισμό της εποχής αυτής μέσα στη γεωλογική κλίμακα χρόνου. Αυτή χαρακτηρίζεται μεταξύ άλλων από τη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού, την έντονη αστικοποίηση και τις σημαντικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα – κυρίως μετά τα τέλη του 18ου αιώνα και τη βιομηχανική επανάσταση. Η υπερθέρμανση του πλανήτη, φαινόμενα όξινης βροχής και φωτοχημικά νέφη έρχονται ως συνέπειες της καταπόνησης της ατμόσφαιρας και του οικοσυστήματος που ζούμε. Οι όλο και αυξανόμενες βιομηχανικές και αστικές ανάγκες για ενέργεια, μέταλλα και βιομηχανικά ορυκτά αφήνουν έως ένα βαθμό το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.

Αν δεχτούμε όμως ως θεμιτή την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον για την ικανοποίηση των διαχρονικών μας αναγκών, προκύπτει το ερώτημα, ποια είναι τα όρια της επιτρεπτής επιρροής και ποιοι είναι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί. Για παράδειγμα στο χώρο της βιομηχανίας και συγκεκριμένα στην περίπτωση των εξορυκτικών έργων, για την εκτέλεσή τους στο πλαίσιο μιας βιώσιμης και φιλικής προς το περιβάλλον ανάπτυξης, είναι θεσμοθετημένη στη χώρα μας η «Στρατηγική Περιβαλλοντικής Εκτίμησης» (ήδη από το 1986, νόμος 1650). Για την αδειοδότηση σχεδίων ή προγραμμάτων σύμφωνα με το εθνικό και κοινοτικό δίκαιο, προβλέπεται μια διαδικασία εκτίμησης, αξιολόγησης και αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ώστε να εξασφαλίζεται η προστασία του περιβάλλοντος από τον εκμεταλλευτή. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει την εκπόνηση «Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων» και μια σειρά διαβουλεύσεων με τους αρμόδιους φορείς του κράτους και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Με την ολοκλήρωση της εκμετάλλευσης και λαμβάνοντας υπόψιν τους υφιστάμενους νόμους και κανονισμούς, εκτελείται το σχέδιο αποκατάστασης, όπου είτε αποκαθίσταται το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, είτε εφαρμόζονται σχέδια εναλλακτικής χρήσης των λατομικών ή μεταλλευτικών χώρων. Στη σύγχρονη προσέγγιση των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων η φιλική προς το περιβάλλον ανάπτυξη των εργασιών και η αποκατάσταση μετά το πέρας αυτών είναι αναπόσπαστα κομμάτια της διαδικασίας και αντίστοιχης βαρύτητας με τα στάδια της κύριας εκμετάλλευσης. Στη χώρα μας για παράδειγμα, και συγκεκριμένα στη Μήλο, εφαρμόζεται μια πρωτοποριακή μέθοδος αποκατάστασης εξοφλημένων ορυχείων περλίτη (στην περιοχή Τράχηλα) από την εταιρεία εκμετάλλευσης, όπου μετά την επαναφορά του περιβάλλοντος στην πρότερη κατάσταση, καλλιεργείται αμπελώνας για οινοπαραγωγή μικρής κλίμακας.

Η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι όμως υπόθεση μόνο της βιομηχανίας ή των κρατικών φορέων και διεθνών οργανισμών, αλλά αποτελεί και ατομική ευθύνη. Η περιβαλλοντική ευαισθησία μπορεί να εκφραστεί μέσω της υιοθέτησης συνηθειών όπως η ανακύκλωση – σύμφωνα με τις οδηγίες των δημοτικών αρχών ή τη χρήση εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης, όπως τα μέσα μαζικής μεταφοράς, το ποδήλατο, ακόμη και το περπάτημα. Επιπλέον, μπορεί να εκδηλωθεί μέσα από την αλλαγή των καταναλωτικών μας συνηθειών, με στροφή προς οικολογικά προϊόντα και τον περιορισμό της χρήσης μη-βιοδιασπώμενων υλικών. Η οικονομία φυσικών πόρων και ηλεκτρικής ενέργειας στο σπίτι αλλά και στον εργασιακό χώρο μπορεί μακροπρόθεσμα να έχει σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη.

Η συνεισφορά μας στην προστασία του περιβάλλοντος είναι ένδειξη σεβασμού, όχι μόνο προς το χώρο που μας παραδόθηκε για να ζούμε και να δραστηριοποιούμαστε αλλά και προς το σύνολο των ανθρώπων με τους οποίους τον μοιραζόμαστε.

Πηγές

  1. Κανονισμός Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών. ΥΑ 2223 ΦΕΚ 1227 14/06/11, Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων
  2. Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση. Ιαν. 2019, www.ypeka.gr
  3. Crutzen, P. J. (2002). Geology of mankind. Nature, 415(6867), 23.

Tα νεα άρθρα σε email

Εγγραφείτε στο newsletter μας για να λαμβάνετε τα νέα άρθρα όταν δημοσιεύονται.

Scroll to top