Η ζωή είναι το ύψιστο αγαθό και η ηθική αξία, προκρίνεται δε, καλώς ή κακώς, η ανθρώπινη ζωή. Π.χ. πολλοί έμβιοι οργανισμοί χρησιμοποιούνται για τροφή ή, για να προφυλάξουμε την ανθρώπινη ζωή, θα προτιμούσαμε να σκοτώσουμε ένα ζώο που θα την έθετε σε κίνδυνο. Η αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής, μάλιστα, συνδέεται έκπαλαι με την έννοια της ποινής, με σκοπό την οργάνωση των ανθρώπινων κοινωνιών.
Μετά τον Διαφωτισμό στον Δυτικό κόσμο εισέρχονται οι έννοιες του δικαιώματος στη ζωή, ενώ τον προηγούμενο αιώνα αρχίζει η συζήτηση για την ποιότητα της ζωής, το «ευ ζην».
Σήμερα, ιδιαίτερα μετά τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο, στη Δύση θεωρούμε ότι το δικαίωμα στη ζωή είναι αναφαίρετο δικαίωμα όλων των ανθρώπων, άσχετα με εθνότητα, φυλή, θρήσκευμα, νόσο ή υγεία κ.λπ. Φυσικά θα πρέπει να αναφερθούμε και στις διάφορες φιλοσοφικές τάσεις, που όχι μόνο δε δίνουν έμφαση στο δικαίωμα στη ζωή, αλλά και το αμφισβητούν ισχυρά, όπως για παράδειγμα η ναζιστική θεώρηση γενετικής επιλογής – η ευγονική. Οι τάσεις αυτές επιβιώνουν και σήμερα, αν και πολλές φορές μεταμφιεσμένες και συγκαλυμμένες…
Η Ιατρική επιστήμη είναι μια από τις κατεξοχήν επιστήμες στην υπηρεσία της ανθρώπινης ζωής. Η τεράστια ιατρική έρευνα, η πρόοδος στα φάρμακα και τις παρεμβάσεις έχουν να κάνουν με το δικαίωμα στη ζωή, στη μακροημέρευση και στην καλύτερη ποιότητά της. Η Ιατρική επιστήμη υπηρετεί, λοιπόν, τη ΖΩΗ. Υπηρετεί, σημαίνει σέβεται, τιμά, προτιμά τη ΖΩΗ.
Η Ψυχιατρική επιστήμη δέχεται μία και μοναδική προκατάληψη, αυτή υπέρ της ανθρώπινης ζωής. Στην περίπτωση, για παράδειγμα, αυτοκτονικών ασθενών η συνήθης ψυχιατρική πρακτική είναι η ασυζητητί προφύλαξη της ζωής του ασθενούς, με κάθε τρόπο και με όλες μας τις δυνάμεις. Στην προκατάληψη υπέρ της ζωής, λοιπόν, η Ψυχιατρική συμπίπτει με τη χριστιανική φιλοσοφία.
Εκτρώσεις / αμβλώσεις
Με την πρόοδο της Ιατρικής επιστήμης οι παρεμβάσεις αυτές δεν αποτελούν πλέον τόσο μεγάλο κίνδυνο για τη ζωή και την υγεία της γυναίκας, όπως σε παλαιότερες εποχές. Αυτή όμως η πρόοδος της επιστήμης μπορεί να αποβεί σε βάρος της γυναίκας, γιατί, με το σκεπτικό ότι δεν υπάρχει μεγάλος κίνδυνος, οδηγείται ευκολότερα και ίσως και πιο επιπόλαια στην απόφαση διακοπής της εγκυμοσύνης της.
Παρ’ όλα αυτά, επιπλοκές και συνέπειες υπάρχουν και κάποιες φορές μπορεί να συνοδεύουν μια γυναίκα στη διάρκεια της μετέπειτα ζωής της. Επιπλοκές μπορεί, εκτός από σωματικές, να είναι ψυχολογικές και κοινωνικές.
Ψυχολογικές επιπτώσεις
Η γυναίκα από ένστικτο (μητρικό) αγαπάει το έμβρυό της, άσχετα από τις θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις της, και κατά συνέπεια δεν θέλει το κακό του. Θα μπορούσε να βιώσει την έκτρωση σαν έναν ψυχικό τραυματισμό με μακροχρόνιες συνέπειες, που πολλές φορές χρειάζεται και εξειδικευμένη παρέμβαση για την επούλωσή του.
Μετεκτρωτικό σύνδρομο (Post abortion Syndrom): είναι ένας νέος όρος που σημαίνει το σύνολο των ψυχολογικών συμπτωμάτων που παρουσιάζονται σε μεγάλο ποσοστό γυναικών μετά την έκτρωση. Σαν όρος δεν έχει γίνει αποδεκτός στα διαγνωστικά συστήματα DSM, ICD, αλλά εμπεριέχεται στο PTSD με πολύ παρόμοια συμπτωματολογία.
Κυρίως παρατηρείται σε γυναίκες:
- που δεν έχουν κατανόηση και συμπαράσταση από τον σύντροφο ή το οικογενειακό τους περιβάλλον.
- που είχαν ψυχολογικά προβλήματα πριν από την εγκυμοσύνη.
- που αισθάνονται εξαναγκασμένες να κάνουν έκτρωση.
- που έκαναν την έκτρωση στο δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.
- εκείνες που τα θρησκευτικά τους πιστεύω όσο και αυτά του κοινωνικού τους περιβάλλοντος αποδοκιμάζουν την έκτρωση.
- εκείνες που αναγκάζονται να διακόψουν μια επιθυμητή εγκυμοσύνη λόγω σοβαρών ανωμαλιών του εμβρύου.
Τα συμπτώματα μπορούν να ποικίλλουν από ελαφρές εκφάνσεις κατάθλιψης μέχρι και συμπτώματα αγχωδών διαταραχών:
- Μια δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση φόβου και ανησυχίας
- Αδυναμία χαλάρωσης, υπερένταση, ερεθιστικότητα
- Σωματική σημειολογία, όπως ζαλάδες, καρδιοχτύπι, δύσπνοια, στομαχικές διαταραχές, πονοκέφαλοι κ.ά. ψυχοσωματικά
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Διαταραγμένος ύπνος με εφιάλτες, άσχημα όνειρα
- Μια γενικότερη άρνηση, προσπάθεια να ξεχάσει το γεγονός
- Ψυχολογική αναστολή. Γυναίκες που έχουν βιώσει μια έκτρωση είναι πολύ διστακτικές στις μελλοντικές συμπεριφορές τους, ώστε να αποφεύγουν παρόμοιες επώδυνες καταστάσεις. Αυτό επηρεάζει τις διαπροσωπικές τους σχέσεις (άρνηση σεξουαλικότητας)
- Κατάθλιψη και σκέψεις αυτοκτονίας
- Επαναφορά της εμπειρίας της έκτρωσης στη μνήμη, χωρίς εμφανή εξήγηση ή με εμφανή, π.χ. αναμνήσεις επανέρχονται στη μνήμη κάθε χρόνο την ημερομηνία που έγινε η έκτρωση
- Σκέψεις να ξαναμείνουν έγκυες για να αντικαταστήσουν αυτό που έχασαν
- Υπόσχεται στον εαυτό της να ξαναμείνει έγκυος και να είναι η καλύτερη μητέρα του κόσμου
- Ενοχές ότι επέλεξε τη δική της άνετη ζωή από τη ζωή του παιδιού της
- Χρήση αλκοόλ ή άλλων ουσιών
- Ανησυχία για μελλοντική γονιμότητα και εγκυμοσύνη
Φυσικά υπάρχουν και αναφορές για συναισθήματα ανακούφισης μετά την έκτρωση. Ποσοστό λάθους στην έρευνα αποτέλεσαν οι γυναίκες που σιωπούν. Στις κοινωνικές επιπτώσεις των εκτρώσεων, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την υπογεννητικότητα, την αλλαγή ποσόστωσης πληθυσμού κ.λπ. Αυτά όλα δείχνουν ότι η έκτρωση δεν είναι μια απλή ή φυσιολογική διαδικασία.
Κύηση σε περιπτώσεις βιασμών, κύηση βαρέως ασθενών εμβρύων
Υπάρχουν όμως και δύσκολα ερωτήματα, όπως η εγκυμοσύνη σε περιπτώσεις βιασμού. Ιδιαίτερα πρέπει να σκεφτούμε αν και γιατί μια μητέρα θέλει να απαλλαγεί από το βρέφος, ποια είναι η ψυχική κατάσταση της μητέρας και φυσικά, να δώσουμε βάρος στην ύπαρξη ή μη υποστηρικτικού περιβάλλοντος.
Στα άρρωστα βρέφη θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου και στην αρρώστια και την υποχρέωσή μας να σεβαστούμε και να περιθάλψουμε τον κάθε ασθενή. Κι εδώ θα υπογραμμίσουμε την αντιδιαστολή με τις φασιστικές θεωρήσεις περί «ζωής και χρησιμότητας». Θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε μήπως οι εκτρώσεις αποτελούν τον σύγχρονο «καιάδα»;
Η χριστιανική θεώρηση τιμά τη ζωή ως το υπέρτατο δώρο του Θεού, πάνω στο οποίο ο Ίδιος κυριαρχεί. Ως συνειδητοί χριστιανοί οφείλουμε να είμαστε υπέρ της ζωής, της κάθε ζωής. Όχι θεωρητικά, αλλά πρακτικά, με κατανόηση, συμπαράσταση και προσφορά βοήθειας. Αυτό δεν είναι ευχή, αποτελεί υποχρέωση των μελών της οικογένειας του Θεού προς άλληλα. Από αυτή τη θέση υπηρεσίας και ταπείνωσης μπορούμε να ικανωθούμε να κατανοήσουμε και τις τεράστιες δυσκολίες που υπάρχουν, όταν σέβεσαι τον Θεό και τη ζωή. Τέλος, πιστεύουμε πως ο απείραστος κακών Θεός και έξω από τον δικό μας χωρο-χρόνο και τη λογική, μπορεί στο πλαίσιο του ελέους Του να υποστηρίξει, να ενδυναμώσει και να καλύψει τους ανθρώπους που ζουν σε σοβαρά και μακροχρόνια προβλήματα, επειδή σεβάστηκαν τη Ζωή.
