Η «Αλήθεια» και οι συνέπειές της

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά της εποχής μας είναι η ασάφεια που έχει επικρατήσει σχετικά με την έννοια και το περιεχόμενο λέξεων και όρων. Τυπική περίπτωση, η λέξη «αλήθεια». Τι είναι αλήθεια; Ποιο είναι το ακριβές περιεχόμενο της λέξης και ποιες οι συνέπειες που προκύπτουν απ’ αυτό;

Ανοίγοντας βέβαια ένα οποιοδήποτε λεξικό διαπιστώνουμε ότι, σύμφωνα με ό,τι γράφεται εκεί, «αλήθεια» είναι «η απόλυτη συμφωνία με την πραγματικότητα» ή, ακόμη απλούστερα «ό,τι δεν επιδέχεται αμφισβήτηση».

Σήμερα όμως, ακούμε πολύ συχνά να γίνεται λόγος για την «δική μας αλήθεια» και απ’ την άλλη μεριά «τη δική τους αλήθεια». Πράγμα που σημαίνει, ότι η αλήθεια έχει ένα σημαντικό βαθμό υποκειμενικότητας κι αυτό που είναι αλήθεια για μένα, μπορεί να μην είναι για κάποιον άλλον. Ένα μεγάλο θέμα λοιπόν, που προκαλεί αναστάτωση, δυσχέρεια στην επικοινωνία και πολλές αμφιβολίες στην κατανόηση προβλημάτων, και καθημερινής επικαιρότητας.

Βέβαια, όποιος έχει διαβάσει το Λόγο του Θεού θα θυμάται ότι το ερώτημα το έθεσε ο Πόντιος Πιλάτος, όταν οδηγήθηκε υπόδικος μπροστά του ο Χριστός. Τον ρώτησε «τι είναι αλήθεια;» και αμέσως ύστερα βγήκε έξω, πριν προφτάσει να απαντήσει ο Χριστός. Και βρέθηκαν κάποιοι που είπαν ότι αυτό ήταν μεγάλο λάθος από την πλευρά του Πιλάτου, γιατί με τον τρόπο αυτό μας στέρησε τον πιθανότατα ιδανικό ορισμό της αλήθειας που θα έδινε εκείνη την ώρα ο Χριστός.

Αυτή όμως η αντίληψη είναι ασφαλώς λανθασμένη. Γιατί θυμόμαστε ότι ο Χριστός, στην προσευχή Του που μας διασώζει ο Ιωάννης στο δέκατο έβδομο κεφάλαιο του Ευαγγελίου του, φρόντισε να απαντήσει στο σχετικό ερώτημα. Καθώς προσεύχεται προς τον Πατέρα Του, ένα από τα αιτήματα που θέτει είναι: «αγίασον αυτούς εν τη αληθεία σου, ο λόγος ο ιδικός σου είναι αλήθεια». Επομένως, ο ορισμός που δίνει ο Χριστός για την αλήθεια είναι ότι αυτή δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο Λόγος του Θεού. Και αν λάβουμε υπόψη μας ότι Λόγος στην Καινή Διαθήκη είναι κατεξοχήν ο ίδιος ο Χριστός, καταλαβαίνουμε τη σχετική συσχέτιση που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι αλήθεια είναι απλούστατα ο Ιησούς Χριστός.

Είναι άλλωστε γνωστό σ’ αυτούς που μελετούν την Καινή Διαθήκη τους, ότι την αλήθεια την μνημόνευσε επανειλημμένα ο Χριστός. Μια τυπική περίπτωση είναι όταν απευθύνθηκε «στους Ιουδαίους τους πιστεύσαντας εις αυτόν» και τους είπε: «θέλετε γνωρίσει την αλήθεια και η αλήθεια θέλει σας ελευθερώσει». Πράγμα που σημαίνει, όπως τονίζει εδώ μιλώντας στους ακροατές Του ο Χριστός, ότι η αλήθεια δεν είναι μόνο γνώση αλλά γνώση και γνωριμία (προφανώς με τον ίδιο) που προκαλεί σημαντικές αλλαγές και επιπτώσεις σε κείνον που αποδέχεται αυτή την αλήθεια. Και να θυμηθούμε ακόμη ότι μιλώντας ο Χριστός στους μαθητές Του, εκείνη τη βραδιά που τους συγκέντρωσε για τελευταία φορά στο ανώγειο προκειμένου να τους αποχαιρετήσει, αλλά και να τους δώσει τις τελευταίες Του υποθήκες, τους υποσχέθηκε να τους στείλει τον «άλλο Παράκλητο» – ένας υπαινιγμός που αφορούσε ασφαλώς το Άγιο Πνεύμα. Μιλώντας όμως γι’ αυτό ο Χριστός τον χαρακτηρίζει ως «Πνεύμα της αληθείας» και υπόσχεται στους μαθητές Του ότι το Άγιο Πνεύμα θα τους οδηγήσει «εις πάσαν την αλήθειαν».

Βλέπουμε, επομένως, ότι η αλήθεια είναι μια έννοια που επανέρχεται επανειλημμένα και κυριαρχικά στη διδασκαλία του Χριστού. Και όλοι οι μαθητές Του, που είχαν το ευτύχημα να ακούσουν τη διδασκαλία Του και όχι μόνο να την ακούσουν αλλά και να υπακούσουν σε κείνην, δέχτηκαν την ευλογία που προκύπτει απ’ αυτήν, έτσι ώστε η αλήθεια να γίνει κτήμα τους, να τους ελευθερώσει όπως υποσχέθηκε ο Ιησούς Χριστός και από την άλλη μεριά να οδηγηθούν σε μια βαθύτερη γνώση και γνωριμία των μυστηρίων του Θεού όπως υπαινίχθηκε ο Χριστός μιλώντας στους μαθητές Του.

Βέβαια στη σημερινή κοινωνία μας, οι έννοιες αυτές φαίνεται για πολλούς ανθρώπους να είναι και ξεχασμένες και ίσως, όχι για λίγους, και ξεπερασμένες. Είναι μια αντίληψη αυτή που βάζει στο περιθώριο το Λόγο του Θεού και τις αλήθειες που αποκαλύπτονται σε Κείνον, με αποτέλεσμα η σημερινή ανθρωπότητα να παραπαίει, να κλυδωνίζεται, να διερωτάται και να μην μπορεί να βρει τις σωστές απαντήσεις. Ίσως γι’ αυτό ακριβώς, στην εποχή τη δική μας, η αλήθεια του Χριστού είναι εκείνη που πρέπει να διακηρυχθεί στον κόσμο μας και μάλιστα περισσότερο από προηγούμενες εποχές.

Όσοι θυμούνται το ξεκίνημα του 21ου αιώνα, εκείνο το περίφημο millenium, θα έχουν διατηρήσει ακόμη στη μνήμη τους πόσες προσδοκίες, πόσες ενθουσιώδεις προοπτικές, πόσα όνειρα είχαν διατυπωθεί από διάφορες κατευθύνεις για την καινούρια εποχή. Αν δούμε τη σημερινή πραγματικότητα, με τις απειλές πολέμου από διάφορες κατευθύνεις, με την τεράστια εξάπλωση της πανδημίας, που δημιουργεί απαισιόδοξες προοπτικές, με την καταστροφική κλιματική αλλαγή, που ήδη αρχίσαμε να ζούμε τις συνέπειές της, καταλαβαίνει κανείς αμέσως πόσο διαψεύσθηκαν όλοι εκείνοι που είχαν φιλοξενήσει στις σκέψεις τους όλες αυτές τις φαντασιώσεις. Και εδώ ακριβώς, έρχεται η αλήθεια να μας δείξει ότι είναι άλλο πράγμα να φανταζόμαστε κάποιες εξελίξεις και τελείως άλλο να ζούμε τη ζοφερή πραγματικότητα. Αυτήν ακριβώς που ζούμε ειδικά στις μέρες τις δικές μας.

Πριν από μερικές δεκαετίες, υπήρχε μια έκφραση που την άκουγε κανείς από στόματα ανθρώπων που είχαν δεχτεί τον Χριστό Σωτήρα τους και είχαν δει τη ζωή τους να μεταβάλλεται ολοκληρωτικά. Άκουγε κανείς τους ανθρώπους αυτούς, κουβεντιάζοντας μεταξύ τους, να λένε «τότε που γνώρισα την αλήθεια». Μια πολύ όμορφη έκφραση και παράλληλα, πολύ περιγραφική. Η γνωριμία με την αλήθεια – δηλαδή η προσωπική συνάντηση και αποδοχή μιας πραγματικότητας, που μέχρι τότε ήταν άγνωστη. Αυτό άλλωστε είναι που εννοεί και ο Ιησούς Χριστός όταν υποδεικνύει στο Νικόδημο ότι «πρέπει να γεννηθείτε άνωθεν». Αυτή η «άνωθεν γέννηση», η «αναγέννηση», είναι ακριβώς η γνωριμία με την αλήθεια. Δηλαδή, ακόμη πιο απλά, η προσωπική γνωριμία με τον Ιησού Χριστό.

Τώρα, αν ξαναγυρίσουμε στον ορισμό της αλήθειας που δίνει ο Χριστός, όταν λέει στην προσευχή Του προς τον Πατέρα: «ο λόγος ο ιδικός σου είναι αλήθεια», καταλαβαίνουμε γιατί έχει τόσο ζωτική και αποφασιστική βαρύτητα η μελέτη του Λόγου του Θεού, της Αγίας Γραφής. Σ’ ένα γραπτό κείμενό του, που πρόσφατα μνημονεύθηκε στην «Καθημερινή», διερωτάται ο Γιώργος Σεφέρης γιατί άραγε «ο ελληνικός λαός, ο πιο Ορθόδοξος Χριστιανικός λαός του κόσμου, έχει μια τελείως ασαφή γνώση των ιερών κειμένων;». Ο Σεφέρης μάλιστα, που μετέφρασε τόσο το Άσμα Ασμάτων από την Παλαιά Διαθήκη, όσο και την Αποκάλυψη του Ιωάννη, από την Καινή Διαθήκη, συνεχίζει τον συλλογισμό του και εκφράζει την απογοήτευσή του γιατί «οι περισσότεροι Έλληνες έχουν μια τελείως ασαφή και αβέβαιη γνώση τόσο της μετάφρασης των Ο΄, όσο και των Επιστολών προς Κορινθίους. Είναι λοιπόν περίεργο, όταν υποστηρίζεται ότι η γνωριμία με την Αλήθεια, πιο σωστά η γνωριμία με τον Ιησού Χριστό, προϋποθέτει γνώση και μελέτη της Αγίας Γραφής, του Λόγου του Θεού; Μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση της Θείας αποκάλυψης, που απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο που ζει σ’ αυτό τον κόσμο. Μια διαπίστωση της αγάπης του Θεού για όλους μας. Μια πρόσκληση, ίσως πιο σωστά μια πρόκληση, για όλους εμάς που ζούμε σε μια κρίσιμη εποχή της ανθρώπινης ιστορίας και που οι αποφάσεις μας, όσο κι αν οι προσωπικές μοιάζει να μη βαραίνουν και πολύ, είναι εκείνες που θα ρυθμίσουν την πορεία της ανθρωπότητας από δω κι εμπρός. Η αναζήτηση της αλήθειας, η αγωνία για τη συνάντηση με κείνην – η γνωριμία με τον Ιησού Χριστό. Ό,τι μεγαλύτερο, ό,τι θαυμαστότερο, ό,τι ενδοξότερο θα μπορούσε ποτέ ένας άνθρωπος θνητός να βιώσει.

Tα νεα άρθρα σε email

Εγγραφείτε στο newsletter μας για να λαμβάνετε τα νέα άρθρα όταν δημοσιεύονται.

Scroll to top