1.0 Εισαγωγικό Σημείωμα
Ανάμεσα στα έργα του μεγάλου μεταρρυθμιστή του 16ου αιώνα, του Λουθήρου, έχει διασωθεί και μια επιστολή του προς τον Γκέοργκ Σπάλατιν (1483-1545). Ο Σπάλατιν υπήρξε από τους πρωταγωνιστές της ευαγγελικής μεταρρύθμισης.1 Γεννήθηκε στο Σπάλτ κοντά στη Νυρεμβέργη. Το πραγματικό του όνομα ήταν Γκέοργκ Μπούρκχαρντ, υιοθέτησε όμως το λατινίζον επώνυμο Spalatin. Κατά την διάρκεια των σπουδών του, στα πανεπιστήμια της Ερφούρτης και της Βιττενβέργης, επηρεάστηκε από το ρεύμα του ουμανισμού. Το 1505 έγινε μοναχός στην Ερφούρτη, υπηρέτησε ως παιδαγωγός και βιβλιοθηκάριος στην αυλή του Εκλέκτορα της Σαξονίας. Διατέλεσε Εκκλησιαστικός Σύμβουλος και Αρχιγραμματέας2 του Εκλέκτορα Φρειδερίκου του Σοφού και, από τη θέση του αυτή, διευκόλυνε το σύνδεσμο του Λουθήρου με τον Φρειδερίκο. Ζούσε στο Άλτενμπουργκ και ήταν επιστήθιος φίλος του Λουθήρου από το 1513. Συνεργάστηκε με τον Μελάγχθωνα και τον Λούθηρο για την σύνταξη της Αυγουσταίας Ομολογίας3 (Confessio Augustana) του 1530 και μετέφρασε κάποια από τα έργα τους.
Σε κάποιαν φάση, ένα σχεδόν χρόνο πριν το θάνατό του, ων ο ίδιος ποιμένας και προεστός μιας μεγάλης κοινότητας Ευαγγελικών εκκλησιών, έδωσε την άδεια σε συνάδελφό του ποιμένα, κήρυκα του Ευαγγελίου, να παντρευτεί την μητριά της θανούσης συζύγου του. O απόηχος της ενέργειάς του αυτής ήταν, θα μπορούσε να πει κανείς, εκκωφαντικός! Πάταγος γίνηκε στις τοπικές εκκλησίες της ευρύτερης περιοχής, επειδή ο γάμος αυτός θεωρήθηκε ως αντιβαίνων προς την αποστολική οδηγία της Α’ Κορ 5 και στο δευτερονομιακό ηθικό κώδικα (Δευτ 27:23). Ήταν αυτονόητο ότι ο νιόπαντρος κήρυκας, αμυνόμενος και απολογούμενος, θα επικαλείτο το γεγονός της συγκατάθεσης του προεστού του, ότι ενήργησε δηλ. με τη σύμφωνη γνώμη του Σπάλατιν, πράγμα που γίνηκε. Αποτέλεσμα αυτού ήταν μια σχετικά ευμεγέθης αντιπροσωπεία εκκλησιαστικών παραγόντων να κατακλύσει το σπίτι του Σπάλατιν. Με τις Γραφές στα χέρια, φωνές και βιβλικά επιχειρήματα φώναζαν για να του δώσουν να καταλάβει πόσο αποτρόπαια και μιαρή ήταν η αμαρτία που είχε διαπράξει και στην οποία, αλλοίμονο, είχε συμπαρασύρει και το ζευγάρι που μόλις είχε παντρευτεί, και όχι μόνον. Για να μην μακρηγορούμε, ο Γκέοργκ Σπάλατιν βούλιαξε, κατακυριευμένος από συναισθήματα απελπισίας και μελαγχολίας. Περιορίστηκε στην απομόνωση του σπιτιού του, σε κατάσταση απόγνωσης και απελπισίας. Τον κατείχαν τύψεις, μελαγχολία και απογοήτευση. Θρηνούσε καθώς οι κατήγοροί του μαίνονταν εναντίον του (Ιω 5:45 & Απ 12:10).
Όταν ο Λούθηρος πληροφορήθηκε το συμβάν, έγραψε προς τον Σπάλατιν την επιστολή που ακολουθεί η οποία, σημειωτέον, αποτελεί υπόδειγμα ποιμαντορικής επικοινωνίας και ειλικρινούς μέριμνας για το λαό του Θεού (Πρ 20:31 πρβλ. Ρω 5:1). Το ζητούμενο, σε κάθε περίπτωση, είναι “Ας βαδίσουν σε ίσιους δρόμους τα πόδια σας, για να μην εξαρθρωθούν τα χωλά μέλη σας, αλλά να γιατρευτούν” (Εβρ 12:13).
2.0 Η επιστολή του Λουθήρου προς τον Σπάλατιν
«Χάρις και ειρήνη από Θεού, εν Χριστώ και τις παρηγορίες του Πνεύματος του Αγίου, στον άξιο εν Χριστώ, κύριο Γκέοργκ Σπάλατιν, προεστό των εκκλησιών και πιστό διάκονο του Άλτενμπουργκ, αγαπητόν εν Κυρίω. Αμήν.
Πολύ αγαπητέ μου Σπάλατιν, συμμερίζομαι εγκάρδια τον πόνο σου και ειλικρινά προσεύχομαι ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός να σε ενδυναμώσει και να ευφράνει την καρδιά σου. Θα ήθελα να ξέρω – και σε διαβεβαιώνω ότι προσπαθώ με όλες μου τις δυνάμεις να κατανοήσω- ποια είναι η αιτία του κλονισμού σου. Πληροφορήθηκα ότι η κατάθλιψή σου και η βαριά σου καρδιά οφείλεται στο γεγονός της τέλεσης του γάμου κάποιου ποιμένα συνδούλου μας με την μητριά της θανούσης συζύγου του. Στην περίπτωση που αυτό αληθεύει, σε παρακαλώ επειγόντως να μην κλειστείς στον εαυτό σου, αφουγκραζόμενος τις σκέψεις, τα αισθήματα και τις εντυπώσεις της καρδιάς σου, αλλά να ακούσεις εμένα, τον αδελφό σου, ο οποίος σου μιλάει εν τω Ονόματι του Χριστού. Αν δεν το πράξεις αυτό, η αποθάρρυνσή σου θα γιγαντωθεί πέραν των αντοχών σου και θα σε σκοτώσει, επειδή ο Άγ. Παύλος λέει, στη Β’ Κορ 7:10 –‘’Η λύπη του κόσμου γεννά θάνατον’’. Έχω κατά το παρελθόν περάσει και εγώ αρκετές φορές από την ίδια εμπειρία και έχω υπάρξει μάρτυρας τέτοιων περιστατικών, όπως το 1540, με την περίπτωση του Μαγίστρου Φιλίππου, ο οποίος σχεδόν κατέρρευσε από κατάθλιψη και αποθάρρυνση, στην περίπτωση του σκανδάλου με τον χώρο για το νεκροταφείο. Εν τούτοις ο Χριστός χρησιμοποίησε τη γλώσσα μου για να μπορέσει ο αδελφός να σταθεί ξανά στα πόδια του. Και τα λέω αυτά δεδομένου ότι έχεις αμαρτήσει και ότι, μερικώς τουλάχιστον, ευθύνεσαι για τον προαναφερθέντα γάμο, επειδή έδωσες την συγκατάθεσή σου για να τελεστεί.
Βεβαίως και θα επεκταθώ, ρωτώντας σε: έκανες περισσότερες και χειρότερες αμαρτίες από εκείνες που διέπραξε ο Μανασσής, ο βασιλιάς του Ιούδα, τα εγκλήματα του οποίου ξεριζώθηκαν μονάχα με την άλωση των Ιεροσολύμων; Το δικό σου παράπτωμα είναι ελαφρότερης μορφής, από τη στιγμή που είναι και χρονικά περιορισμένο αλλά και επιδέχεται διόρθωση. Παρά ταύτα, επαναλαμβάνω πως αναγνωρίζω ότι εσύ ευθύνεσαι για το ολίσθημα αυτό. Όμως θα επιμείνεις να βουλιάζεις στο τέλμα της απελπισίας έως θανάτου με το να σκοτώνεις τον εαυτό σου, διαπράττοντας έτσι την πλέον αποτρόπαια αμαρτία εναντίον του Θεού; [Ο γάμος αυτός, ως άνομος, διαλύεται. Η κατάσταση διορθώνεται! Μεγαλύτερη όμως αμαρτία είναι η άρνηση του ελέους και της χάριτος του Θεού, επειδή στην ουσία η στάση αυτή εξ ορισμού κάνει τον Θεό ψεύτη!]. Αρκετή είναι η αναγνώριση του λάθους σου, σε αυτή την φάση. Τώρα μην επιτρέπεις στην αμαρτία να κολλήσει σαν βδέλλα στο μυαλό σου! Ξεκόλλησε την! Τερμάτισε την απελπισία σου, η οποία είναι μεγαλύτερη αμαρτία! Άκουσε την ευλογημένη παρηγοριά του Κυρίου η οποία σου προσφέρεται διά στόματος του προφήτη Ιεζεκιήλ: 33:11- «εγώ ο Κύριος, ο αληθινός Θεός, βεβαιώνω ότι δε χαίρομαι για το θάνατο του ασεβή, αλλά θέλω να αλλάξει τρόπο ζωής και να ζήσει. Γυρίστε, γυρίστε πίσω απ’τον κακό σας δρόμο! Γιατί θέλετε να πάτε στην καταστροφή, Ισραηλίτες;». Είσαι της εντύπωσης ότι η χείρα του Κυρίου εσμικρύνθη εις το να μη δύναται να σώζει, για την δική σου περίπτωση; [Ησ 59:1]. Ή, για την δική σου περίπτωση, ξέχασε να είναι ελεήμων και οικτίρμων; [Ψαλ 77:10]. Ή είσαι ο πρώτος αμαρτήσας σε τέτοιο βαθμό, ώστε έπαυσε να υπάρχει Αρχιερέας δυνάμενος να συμπαθήσει, περασθείς κατά πάντα καθ’ ομοιότητά μας [Εβρ 4:15]. Θαυμάζεις και απορείς με κάποιον -ο οποίος ζει σε σάρκα ανθρώπινη- και τον οποίον οι διάβολοι, με τα πυρωμένα τους βέλη, συνέτριψαν πληγωμένο στο έδαφος; Απορείς; Αν ναι, μου φαίνεται ότι η πείρα σου στη μάχη κατά της αμαρτίας, την πονηρή και βεβαρυμμένη συνείδηση, το Νόμο και την τρομοκρατία του θανάτου, είναι πολύ μικρή! Το άλλο που μπορεί να συμβαίνει είναι να έχει καταφέρει ο σατανάς τη διαγραφή από τη μνήμη σου όλων των παρηγοριών του Λόγου Του. Τις μέρες πριν την επίθεση που δέχτηκες, ήσουν καλά στερεωμένος και ήξερες πολύ καλά ποιά είναι τα δικαιώματα και οι προνομίες του Χριστού. Εκείνο που διακρίνω είναι ότι ο διάβολος έχει μάλλον ξεριζώσει από τη μνήμη και την καρδιά σου όλα τα θαυμάσια εκείνα κηρύγματα για τη χάρη και το έλεος του Θεού εν Χριστώ με τα οποία νουθετούσες, και παρηγορούσες και προέτρεπες τους άλλους, με πνεύμα χαρούμενο και αξεπέραστο θάρρος. Μόνο ένας απλά κοινός αμαρτωλός ο οποίος συνεπαίρνεται από ουτιδανά και ασήμαντα σφάλματα, ασήμαντες αστοχίες, θα ξεχνούσε αυτά τα κηρύγματα πάνω στη χάρη και στο έλεος του Θεού. Παρεκτός αν έχεις υπάρξει τέτοιος!
Ως εκ τούτου θερμή μου παράκληση και προτροπή είναι να έρθεις στην δικιά μας παρέα, να σχετιστείς μαζί με μας που είμαστε πραγματικοί, μεγάλοι και σκληροτράχηλοι αμαρτωλοί! Μην κάνεις το Χριστό τιποτένιο, ευτελή και ασήμαντο στα μάτια μας, λες και είναι βοηθός μας μονάχα όταν θέλουμε να απαλλαγούμε από τις αμαρτίες της φαντασίας ή τις κοινές και τις παιδαριώδεις. Όχι, όχι! Αυτό είναι πέρα για πέρα απαράδεκτο! Ο Χριστός είναι Σωτήρας και Λυτρωτής και από τις πραγματικές, τις μεγάλες, τις σοβαρές και τις καταδικαστέες παραβάσεις και ανομίες, ναι, από τις μεγαλύτερες και τις πλέον απαίσιες αμαρτίες, και μάλιστα από όλες τις αμαρτίες προστιθέμενες μαζί σε ένα τεράστιο σύνολο.
Εμένα με παρηγόρησε ο Δρ. Στάουπιτς, σε κάποια συγκεκριμένη περίσταση, τότε που νοσηλευόμουνα στο ίδιο νοσοκομείο και υπέφερα από την ίδια πάθηση, με τα ακόλουθα λόγια: ‘’Μπα! Μου φαίνεται ότι θέλεις να είσαι μπογιατισμένος [ευπρεπισμένος] αμαρτωλός και ανάλογα προσδοκάς έναν μπογιατισμένο [ευπρεπισμένο] Σωτήρα. Θα πρέπει να συνηθίσεις στην ιδέα της πίστης σε έναν πραγματικό Σωτήρα και στο γεγονός ότι είσαι ένας πραγματικός αμαρτωλός.’’
Βλέπεις ο Θεός ούτε αστειεύεται ούτε ασχολείται με υποθέσεις της φαντασίας. Όταν έστειλε το Υιόν Του στον κόσμο και Τον θυσίασε για χάρη του λόγου μας το έπραξε με τη μέγιστη και απόλυτα βεβαία σοβαρότητα [Ρω 8:32, Ιω 3:16]. Αυτές και άλλες διαβεβαιώσεις, που συνάγονται από παρηγορητικά χωρία της Γραφής, τις έχει αρπάξει από τη μνήμη σου ο καταραμένος ο σατανάς, με αποτέλεσμα να μην είσαι σε θέση να τις ανακαλέσεις μέσα στην μεγάλη οδύνη και αποθάρρυνσή σου. Για όνομα του Θεού στρέψε την τ’ αυτιά σου προς τα εδώ, αδελφέ, και άκουσέ με που ψάλλω με χαρά – εμένα τον αδελφό σου ο οποίος τη στιγμή αυτή δεν είναι χτυπημένος από την αποθάρρυνση και τη μελαγχολία που καταπιέζει εσένα και ως εκ’ τούτου είναι δυνατός σε πίστη, έτσι που εσύ ο αδύναμος, λεηλατημένος, εκλελυμένος και βασανισμένος από το διάβολο να μπορέσεις να ακουμπήσεις για να στηριχτείς έως ότου ανακτήσεις την παλιά σου δύναμη για να αντεπιτεθείς με περιφρόνηση προς το διάβολο και να ψάλλεις με χαρά: “Με ώθησας δυνατά διά να πέσω, αλλ’ ο Κύριος με εβοήθησε” [Ψαλ 118:13]. Δες με σαν να είμαι ο Πέτρος που σου απλώνω το χέρι και σου λέω: “Εν τω ονόματι του Ιησού Χριστού σηκώθητι και περιπάτει” [Πρ 3:3]. Το ξέρω πως ούτε λάθος κάνω, ούτε ο διάβολος μιλάει μέσα από μένα. Εφ’ όσον λοιπόν ανοίγω μπροστά σου τον Λόγο του Χριστού ο Ίδιος ο Χριστός μιλάει μέσα από μένα και σε παρακαλεί να ακούσεις και να εμπιστευτείς τον αδελφό σου ο οποίος είναι οικείος της πίστεως. Ο Χριστός είναι Εκείνος που παρέχει άφεση όχι μονάχα αυτής της αμαρτίας αλλά και όλων των άλλων αμαρτιών σου. Εγώ είμαι εδώ κοινωνός της θλίψης σου, για να σου συμπαρασταθώ να απαλλαχτείς από το βάρος της.
Αναλαμβάνω την ευθύνη της πράξης μου αυτής επειδή γνωρίζω ότι στην μεγάλη Ημέρα της Κρίσεως ο Χριστός θα μου πει: Έπραξες το σωστό, επειδή ήρθε σε σένα με βεβαρημένη και πληγωμένη συνείδηση και αυτό που χρειαζόταν το έκανες, διακόνησες το Ευαγγέλιο σε αυτόν. Πρόσεξε καλά, να αποδεχτείς και να οικειοποιηθείς την ανακούφιση που σου προσφέρω, επειδή είναι βεβαία, αληθής και αξιόπιστη, από τη στιγμή που ο Κύριος με διατάζει να την επικοινωνήσω σε σένα και σε παρακαλώ να την δεχθείς. Μπορεί εγώ να πονάω βαθιά βλέποντάς σε στην ζοφερή αυτή κατάσταση της βαριάς σου μελαγχολίας, πολύ όμως περισσότερο πονάει ο Θεός ο Οποίος μάλιστα απαιχθάνεται αυτό που βλέπει, επειδή είναι ‘’…ελεήμων και οικτίρμων, μακρόθυμος και πολυέλεος και μεταμελούμενος διά το κακόν’’ [Ιωήλ 2:13]. Για το λόγο αυτόν μην αποστρέφεσαι εκείνον ο οποίος έρχεται να σε παρηγορήσει και να ανακοινώσει σε σένα το θέλημα του Θεού, ο Οποίος μισεί και σιχαίνεται την αποθάρρυνση και τη μελαγχολία ως πληγή την οποία προξενεί ο σατανάς. Επ’ ουδενί μην επιτρέψεις στο διάβολο να σκιαγραφήσει για σένα το πορτρέτο ενός Χριστού διαφορετικού από αυτό που πραγματικά είναι. Πίστεψε στο λόγο της Γραφής η οποία βεβαιώνει το γεγονός ότι ο Υιός του Θεού ‘’…εφανερώθη διά να καταστρέψη τα έργα του διαβόλου’’ [Α’ Ιω 3:8]. Η μελαγχολία σου είναι έργο του διαβόλου, το οποίο ο Χριστός θέλει να καταστρέψει, αν Του το επιτρέψεις. Είχες το μερτικό της αγωνίας σου, αρκετά εθλίβης. Σε παρακαλώ μην αρνηθείς την παρηγοριά μου, άσε με να σε βοηθήσω! Δες την ειλικρίνεια της καρδιάς μου, αγαπητέ μου Σπάλατιν, καθώς σου μιλάω και σε συμβουλεύω. Θα είναι η μεγαλύτερη χάρη που θα μου κάνεις αν δεχτείς την παρηγοριά που σου προσφέρω, και αφήσεις την άφεση, τη συγχώρηση και την επούλωση, την οποίαν ο Χριστός χαρίζει να σε γεμίσει. Αν το κάνεις αυτό, μετά την αποκατάστασή σου, θα αναγκαστείς να ομολογήσεις ότι προσέφερες την πλέον ευάρεστη και δεκτική από τον Κύριο θυσία, μέσα από την υπακοή σου. Στον Ψαλ 147:11 είναι γραμμένο: ‘’Ο Κύριος ηδύνεται εις τους φοβουμένους Αυτόν, εις τους ελπίζοντας επί το έλεος Αυτού’’ και πάλι, στον Ψαλ 34:18 – ‘’Ο Κύριος είναι πλησίον των συντετριμμένων την καρδίαν και σώζει τους ταπεινούς το πνεύμα’’ και στον Ψαλ 51:17 -‘’Θυσίαι του Θεού είναι πνεύμα συντετριμμένον. Καρδίαν συντερτιμμένην και τεταπεινωμένην Θεέ δεν θέλεις καταφρονήσει’’. Άσε λοιπόν τον καταραμένο το διάβολο να το βάλει στα πόδια σαν χτυπημένο σκυλί. Θέλει να σε χρησιμοποιήσει για να με θλίψει. Ζητάει να δυναμιτίσει την χαρά μου εν Κυρίω, μάλιστα αν ήταν δυνατόν να μας καταπιεί και τους δυο σε μια γουλιά. Ο Χριστός να τον επιτιμήσει και να τον συντρίψει, εσένα δε είθε να ενδυναμώσει, παρηγορήσει και διατηρήσει διά του Πνεύματός Του! Αμήν.
Παρηγόρησε τη σύντροφό σου με αυτά και με τα δικά σου αποτελεσματικά λόγια. Δεν έχω την ευχέρεια να γράψω και σε εκείνην.
Zeitz, 21η Αυγούστου, Anno Domini 1544
Δικός σου
Βιβλιογραφία
1I. Höss: Georg Spaltin 1484–1545. Ein Leben in der Zeit des Humanismus und der Reformation, (Weimar 1989).
2M. Brecht, Martin Luther, Ordnung und Abgrenzung der Reformation, 1521-1532, Zweiter Band, (Stuttgart 1986).
3Th. Brandt, Basiswissen Kirchengeschichte- Kirche im Wandel der Zeit,(Wuppertal 1999), σ.σ. 290-291.
