Εισαγωγή στην έρευνα των λόγων και των συνθηκών ίδρυσης του Ελληνικού Βιβλικού Κολεγίου και μια πρώτη αποτίμηση της προσφοράς του Τζεφ Μπόλντουιν σε αυτό
Ο Μπομπ Έβανς (Bob Evans 1918-2011), ήταν ένας Αμερικανός ποιμένας, ο οποίος συμμετείχε στην απόβαση της Νορμανδίας το 1944 ως στρατιωτικός εφημέριος. Του είχε παραχωρηθεί μια μοτοσυκλέτα με την οποία πηγαινοερχόταν στην ακτή, ώστε να ανακουφίσει με λόγους παρηγορίας τους στρατιώτες. Η μοτοσυκλέτα του πέρασε πάνω από μια νάρκη, ανατινάχτηκε, και εκείνος ξύπνησε σε ένα γαλλικό νοσοκομείο τρεις μέρες αργότερα, τραυματισμένος αλλά ζωντανός. Είχε μεγαλώσει στο Καμερούν ως γιος ιεραποστόλων, και ήξερε γαλλικά, οπότε λίγο αργότερα κυκλοφορούσε τυλιγμένος με γάζες στο χωριό, μιλώντας με τους ανθρώπους. Έμεινε άναυδος από τη θρησκευτική άγνοια των ανθρώπων στη Γαλλία. Έτσι, δημιουργήθηκε μέσα του ένα μεγάλο βάρος για την Ευρώπη, ένα βάρος που κατηύθυνε τα μελλοντικά του βήματα.
Η Ευρώπη, τότε, δεν αποτελούσε ιεραποστολικό αγρό. Ο κόσμος κατά την ιεραποστολική θεωρία της εποχής, χωριζόταν σε ιεραποστολικούς αγρούς πρώτης κατηγορίας, όπως ήταν αυτοί της Ασίας και της Αφρικής, όπου οι ιεραπόστολοι έριχναν όλο τους το βάρος, κάνοντας φιλανθρωπικό, εκπαιδευτικό, μεταφραστικό και ευαγγελιστικό πρωτοποριακό έργο, και σε αγρούς δεύτερης κατηγορίας, όπως η Ευρώπη, όπου μόνο συμπτωματικές επισκέψεις ιεραποστόλων γίνονταν, επειδή θεωρούσαν ότι αφού υπάρχουν τοπικές εκκλησίες, αυτές θα κάνουν το έργο που χρειάζεται να γίνει.
O Έβανς ίδρυσε με τον Μπίλυ Γκράχαμ και εργαζόταν στην ιεραποστολική οργάνωση με την ονομασία «Νεολαία για τον Χριστό». Αποφάσισε να οργανώσει ευαγγελιστικές εκστρατείες στην Ευρώπη, μάλιστα στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο της προετοιμασίας αυτών των εκστρατειών, επισκέφτηκε την Ελλάδα το καλοκαίρι του 1946, αλλά λόγω του εμφυλίου που ξέσπασε, μπορούσε να μείνει μόνο στην Αθήνα. Εκεί παρατήρησε την τραγική κατάσταση των ανθρώπων, τη δυσκολία τους να βρουν τροφή και ένδυση. Οι εκστρατείες της Νεολαίας για τον Χριστό ματαιώνονται, αλλά το θετικό είναι ότι ο ίδιος κάνει επαφές με Έλληνες Ευαγγελικούς ηγέτες, τον ιεραπόστολο Κυριάκο Υφαντίδη, τον Κωνσταντίνο Μεταλληνό, τον Γεώργιο Χατζηαντωνίου και τον Μιχαήλ Κυριακάκη, στις εκκλησίες των οποίων κήρυξε. Στη συνέχεια, εγκαταστάθηκε στη Γαλλία, όπου το 1949 ιδρύει ένα σχολείο που ονομάστηκε «Ευρωπαϊκό Βιβλικό Ινστιτούτο»1. Η ιδέα ήταν να ιδρυθούν τέτοια σχολεία σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, ώστε να προετοιμάζουν νέους και νέες, που έχοντας ένθεο ζήλο θα βοηθούσαν με την εκπαίδευση που θα αποκτούσαν το έργο του Ευαγγελίου.
Το 1961 ο Bob Evans μιλάει στο Θεολογικό Σεμινάριο του Ντάλλας, με αποτέλεσμα ένας δευτεροετής φοιτητής, ο Μπιλ Μπόλντουιν, να πάρει την απόφαση να υπηρετήσει στην Ελλάδα. Το 1966 το ζεύγος Μπόλντουιν φτάνει με τον Τζέφρι, 14 μηνών, στην Ελλάδα εγκαθίστανται και ξεκινούν να μαθαίνουν ελληνικά. Στη συνέχεια, έρχονται στην Ελλάδα συνεργάτες, οι Φρήζεν το 1968 και οι Χιλλ το 1970, και ολοι μαζί εργάζονται για τον στόχο, που είναι η δημιουργία ενός βιβλικού σχολείου.
Το Σχολείο γεννιέται στην οδό Μενάνδρου 44, κάτω από την Ομόνοια, όπου ξεκινούν τα μαθήματα το 1973, με 16 μαθητές. Γίνονται μαθήματα το βράδυ της Τρίτης και της Παρασκευής. Η περίοδος του νυκτερινού βιβλικού σχολείου είναι μια δοκιμαστική περίοδος, όπου οι υπεύθυνοι προσπαθούσαν να δουν αν τελικά αυτό το πείραμα θα έχει την προσδοκώμενη απήχηση.
Εδώ οφείλουμε να κάνουμε μια μικρή διακοπή στη συνέχεια της διήγησης, για να εξηγήσουμε τι είναι το Βιβλικό Σχολείο ως θεσμός, για ποιο λόγο δημιουργήθηκε και πώς έγινε ένα παγκόσμιο κίνημα. Τα Βιβλικά Σχολεία ή Ινστιτούτα ή Κολλέγια ιδρύθηκαν ως απάντηση στη θεολογική φιλελευθεροποίηση των ομολογιακών θεολογικών σεμιναρίων που είχαν μολυνθεί από τον σκεπτικισμό ως προς το αλάθητο της Βίβλου. Τα βιβλικά σχολεία είχαν την πεποίθηση ότι ζηλωτές, μη ποιμένες, με λίγα χρόνια βιβλικής εκπαίδευσης και πρακτικής υπηρεσίας, θα λειτουργούσαν ως βοηθοί ή ηγέτες ή ως ιεραπόστολοι. Τα σχολεία έγιναν κέντρα θρησκευτικής πνευματικότητας, ζηλωτισμού, αλλά και αναμφισβήτητα βιβλικής τοποθέτησης. Παρήγαγαν χιλιάδες λαϊκών εργατών του Ευαγγελίου και ιεραποστόλων. Ένα πρώτο τέτοιο σχολείο στις ΗΠΑ ήταν το σχολείο που ίδρυσε ο A.Β.Simpson στη Νέα Υόρκη, τo 1882. Ένα δεύτερο ίδρυσε ο A.J.Gordon στη Βοστώνη, τη δεκαετία του 1880. Tο 1886 ιδρύθηκε αυτό που αργότερα ονομάστηκε Moody Bible Institute. Πρέπει να τονίσουμε ότι αυτοί οι πρωτοπόροι του κινήματος των βιβλικών σχολείων έριξαν καταρχάς όλο τους το βάρος στο λαϊκό στοιχείο, σε αυτούς που ονόμασε ο Ντουάιτ Μούντυ, «ο άνθρωπος του κενού» (gap man), δηλαδή οι λαϊκοί που είχαν εκπαιδευτεί να γεμίσουν το κενό μεταξύ του απλού πιστού και του ποιμένα, να κάνουν λαϊκό έργο, όχι θεολογικό. Επίσης, να εκπαιδευτούν οι χιλιάδες ιεραπόστολοι που χρειάζονταν για τους ιεραποστολικούς αγρούς που διαρκώς επεκτείνονταν σε όλη τη γη. Μέσα στα χρόνια αυτοί οι στόχοι αναθεωρήθηκαν, τα οικονομικά βελτιώθηκαν, και σχολεία που ξεκίνησαν με πολλή απλότητα συνέχισαν ως θεολογικά σεμινάρια περιωπής. Οι στόχοι ήταν βασικά οι εξής: α. να είναι τα σχολεία Ευαγγελικά στη θεολογία τους και το κεντρικό τμήμα της εκπαίδευσης να είναι η εμβάθυνση στη Βίβλο β. Να δοθεί έμφαση στην πρακτική χριστιανική υπηρεσία και στην ιεραποστολή. Με το πέρασμα του χρόνου δημιουργήθηκαν και στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη ανεξάρτητοι οργανισμοί που βοήθησαν στο να μπουν κανόνες, να τυποποιηθεί η προς διδασκαλία ύλη, να διευκρινιστούν οι απαιτήσεις που υπήρχαν από τους διδάσκοντες κοκ. 2
Το 1979, μετά από 6 χρόνια λειτουργίας, το σχολείο μεταφέρθηκε στο Καστρί. Όλα τα χρόνια υπήρξαν ιεραποστολικές οικογένειες εργαζόμενες στην GEM που ήλθαν στην Ελλάδα. Δύο ιεραποστολικά ζεύγη έμειναν, ο Μπομπ και η Μαρία Χιλλ και ο Μπιλ και η Μάριον Μπόλντουιν. Γιος των τελευταίων, ήταν ο Τζέφρι. Ο Τζεφ εντάχθηκε στην Ελλάδα από μικρός και έμαθε τέλεια ελληνικά. Φοίτησε στο ελληνικό δημόσιο σχολείο και στη συνέχεια αποφάσισε να ακολουθήσει την κλήση των γονέων του. Έτσι, σπούδασε από το 1983 στο Βιβλικό Ινστιτούτο Μούντυ του Σικάγου, που ήδη είδαμε, και στη συνέχεια στο θεολογικό Σεμινάριο του Ντάλλας του Τέξας, όπου είχε φοιτήσει ο πατέρας του. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1992, όπου εργάστηκε για περίπου ενάμιση χρόνο ως ποιμένας στην Ευαγγελική Εκκλησία του Βόλου, και στη συνέχεια ξεκίνησε τη διδασκαλία του στο Βιβλικό σχολείο. Το Βιβλικό Σχολείο ήταν πάλι υπό μετακίνηση, στο Πικέρμι αυτή τη φορά, όπου ξεκίνησαν τα μαθήματα το 1995.
Το 2004 αναλαμβάνει τη διεύθυνση του Βιβλικού Σχολείου. Σε αυτήν την ομιλία θα αναφερθούμε σε τρεις τομείς, όπου ο Τζεφ, κατά τη γνώμη μου, έκανε πραγματικά ένα σημαντικό, κεφαλαιώδους σημασίας έργο. Δε θα μας απασχολήσει η εκτίμηση της διδασκαλίας του στο σχολείο, της παρουσίας του στο σχολείο ή η συμβολή του στο κήρυγμα στην Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Πεύκης.
Η αναφορά, επίσης, δεν σημαίνει ότι μόνος του έφερε εις πέρας αυτό το έργο. Το έργο του Σχολείου είναι αποτέλεσμα ομαδικής προσπάθειας, αλλά σε αυτά ο Τζεφ διαδραμάτισε ένα σημαντικό πρωταγωνιστικό ρόλο.
1. Η ακαδημαϊκή ανύψωση του κολλεγίου
Μέχρι την ανάληψη της διεύθυνσης από τον Τζεφ Μπόλντουιν, το σχολείο είχε την τάση να παρέχει ένα καλό βιβλικό μάθημα. Οι διδάσκοντες σε αυτό ήταν ποιμένες και άλλοι εργάτες του Ευαγγελίου, με τους ιεραποστόλους πάντα παρόντες. Άλλωστε με αυτόν τον τρόπο ξεκίνησαν, όπως είδαμε, παγκοσμίως τα Βιβλικά Σχολεία.
Ας σημειώσουμε εδώ ότι ο Τζεφ Μπόλντουιν κατόρθωσε να πείσει όλους τους εμπλεκόμενους ότι το Βιβλικό Σχολείο έπρεπε να μεταμορφωθεί σε Βιβλικό Κολλέγιο, σύμφωνα με τον νόμο, κάτι που δεν ήταν αυτονόητο.
Ο Τζεφ φρόντισε ώστε να ανυψωθεί το ακαδημαϊκό επίπεδο, να γίνει πιστοποίηση από διεθνείς οργανισμούς, ευρωπαϊκούς και αμερικανικούς, να γίνονται τακτικά έλεγχοι, κάθε δύο χρόνια να γίνονται αξιολογήσεις. Αυτή η δραστηριότητα είχε ως αποτέλεσμα το πτυχίο του Κολλεγίου να γίνεται δεκτό από τα θεολογικά σεμινάρια ή τις θεολογικές σχολές των πανεπιστημίων των ΗΠΑ, χωρίς καμία άλλη παρέμβαση. Έτσι, αναθεωρήθηκαν τα προγράμματα, και αυτό που στη γλώσσα των κολλεγίων ονομάζονται «Syllabi», η διάρθρωση, η ύλη και οι ώρες κάθε μαθήματος. Όλο αυτό ήταν ένας στόχος και ένας άθλος του Τζεφ τον οποίο έφερε εις πέρας.
2. Η αγορά του οικοπέδου και η κατασκευή της νέας πτέρυγας
Στο μεταξύ άλλαξε το σχέδιο πόλεως του Πικερμίου και η περιοχή, όπου με τόσους κόπους χτίστηκε το κολλέγιο με την ευθύνη του Μπομπ Χιλλ, χαρακτηρίστηκε αποκλειστικής κατοικίας και εκεί που τελειώνει το οικόπεδό του, νοτίως, αρχίζει η ζώνη όπου μπορεί να λειτουργεί ένα κολλέγιο. Έτσι, ένα απόγευμα, ενώ κοίταζε από το μπαλκόνι του γραφείου του, ο Τζεφ αποφάσισε να κατεβεί, πήδηξε τη μάντρα του διπλανού οικοπέδου που είχε μέσα ένα μισοκτισμένο κτήριο και άρχισε να περιεργάζεται το ακίνητο. Μια κυρία που έκανε τον περίπατό της του έκανε ερώτηση γιατί βρίσκεται μέσα στην ιδιοκτησία της. Ο Τζεφ πλησίασε και της εξήγησε την ανάγκη του Κολλεγίου. Αυτή απάντησε ότι το ακίνητο δεν είναι για πούλημα, αλλά ξεκίνησε έτσι μια επαφή. Συνεχίστηκε με προσκλήσεις στις εκδηλώσεις του Κολλεγίου και, αργότερα, κρίσεως βοηθούσης, η ιδιοκτήτρια μίλησε στον Τζεφ και του είπε ότι του πουλάει το ακίνητό της σε τιμή λογική. Νέες προσπάθειες από τον Τζεφ για εξεύρεση των απαραίτητων χρημάτων για την αγορά και το κτίσιμο της νέας πτέρυγας του Κολλεγίου, αυτά το 2013-14. Αυτή τη φορά όλα κτίστηκαν εξαρχής σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που είχε θέσει ο νόμος για τα Κολλέγια. Η προσπάθεια για ακόμα μία φορά ήταν μεγάλη και συνεχής, μάλιστα ο Τζεφ εργάστηκε σαν εργοδηγός έχοντας καθημερινή επαφή με τους εργάτες που εργάζονταν στο κτήριο.
Οφείλω να προσθέσω κάτι: ότι δόθηκε από τον Τζεφ χριστιανική μαρτυρία. Ο δικηγόρος που χειρίστηκε την πρώτη υπόθεση της αναγνώρισης από το κράτος συνέβη να είναι γνωστός μου και θυμάμαι ότι του έκανε βαθιά εντύπωση η συμπεριφορά και το χριστιανικό ήθος του Τζεφ, το ίδιο και η ιδιοκτήτρια, στη δεύτερη περίπτωση, που ήρθε και είδε, και έφτασε να λέει ότι ο Τζεφ ήταν ο γιος της.
3. Η βιβλιοθήκη του κολλεγίου
Όταν ξεκίνησε το Βιβλικό Σχολείο, σχηματίστηκε μια βιβλιοθήκη από βιβλία που προέρχονταν από τις βιβλιοθήκες των Χιλλ, Μπόλντουιν και Φρήζεν καμμιά εξακοσαριά. Με τα χρόνια, όταν πήγαινε στις ΗΠΑ, ο Χιλλ έστελνε πίσω βιβλία που έβρισκε ή αγόραζε. Όταν επισκέφτηκα το σχολείο το 1983 στο Καστρί, η βιβλιοθήκη είχε δυόμισι χιλιάδες βιβλία. Με τα χρόνια η βιβλιοθήκη έφτασε να έχει 5 με 6 χιλιάδες βιβλία.
Ο Τζεφ είχε ένα γνήσιο και έντονο ενδιαφέρον για το βιβλίο, και ενδιαφερόταν να δημιουργήσει μια πλήρη, ακαδημαϊκώς, βιβλική βιβλιοθήκη. Όταν κατά τη διάρκεια των σπουδών του μπήκε στη βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου Μούντυ, είπε από μέσα του: η Ελλάδα δεν έχει μια τέτοια βιβλιοθήκη, πρέπει να γυρίσω πίσω και να βοηθήσω να σχηματιστεί. Η βιβλιοθήκη αποτέλεσε την κλήση του Θεού στον Τζεφ για το έργο της Ελλάδας. O Τζεφ πάλεψε για τον εμπλουτισμό της, η βιβλιοθήκη που σχηματίστηκε με τις ενέργειές του είναι ένας κόπος αγάπης. Δεν παραβλέπουμε με κανέναν τρόπο τις μεγάλες προσπάθειες άλλων, των ανθρώπων που προηγήθηκαν, αλλά και των μετέπειτα για το θέμα, αλλά παίζει πρωταρχικό ρόλο η κατεύθυνση και το βάρος που η διεύθυνση θα δώσει.
Έτσι, σήμερα υπάρχει μια βιβλιοθήκη σχεδόν 21.000 τόμων, την οποία χρησιμοποιούν οι φοιτητές, οι καθηγητές και πολλοί εξωτερικοί επιστήμονες. Η βιβλιοθήκη ήταν και μία απαίτηση των οργανισμών πιστοποίησης του Κολλεγίου. Έτσι και αυτή η απαίτηση καλύφθηκε με τις προσπάθειες του Τζεφ.
Εδώ οφείλω να προσθέσω και μία προσωπική αφήγηση. Το 2008 ιδρύσαμε το Ελληνικό Ιστορικό Ευαγγελικό Αρχείο και ένας σημαντικός στόχος ήταν η δημιουργία βιβλιοθήκης που θα αποτελούνταν από συγκεκριμένα βιβλία, δηλαδή της ελληνικής ευαγγελικής βιβλιογραφίας, Αγίων Γραφών, υμνολογίων, εντύπων, βιβλίων εκκλησιαστικής ιστορίας και άλλων σχετικών. Έφτασε τώρα η βιβλιοθήκη μας να περιέχει 7.500 βιβλία. Στο μεταξύ είχαμε αδελφοποιηθεί με το αρχείο-βιβλιοθήκη των Καθολικών της Τήνου. Έτσι, με τον πατέρα Μάρκο Φώσκολο του αρχείου της Τήνου σκεφτήκαμε να ξεκινήσουμε συναντήσεις, τις συναντήσεις των τεσσάρων βιβλιοθηκών, στις οποίες συμμετείχαν, εκτός από τις δύο βιβλιοθήκες των αρχείων, η βιβλιοθήκη των Ιησουιτών της Μιχαήλ Βόδα και η βιβλιοθήκη του Βιβλικού Κολεγίου. Στην πρόσκλησή μας ο Τζεφ ανταποκρίθηκε με μεγάλο ενδιαφέρον και έτσι κάναμε πολλές τέτοιου είδους συναντήσεις, στις οποίες συμμετείχαν οι του Κολεγίου, εκτός από τον Τζεφ, ο Μπομπ Χιλλ, η Μυρτώ Θεοχάρους, ο Στέφανος Μιχαλιός, ο Αργύρης Πέτρου και άλλοι. Από πλευράς καθολικών συμμετείχαν με μεγάλο ενθουσιασμό εκτός των άλλων ακόμα και οι αρχιεπίσκοποι των Καθολικών, π. Σεβαστιανός και τώρα ο π. Θεόδωρος. Υπήρχε ατμόσφαιρα εγκαρδιότητας στην οποία λέγαμε και μαθαίναμε τον τρόπο σκέψης οι μεν των δε, γινόταν μια γνωριμία πραγμάτων και θεσμών, για τους οποίους δεν είχαμε καμία ιδέα προηγουμένως. Αυτές τις επαφές ο Τζεφ τις χαιρόταν και συμμετείχε με γνήσιο ενδιαφέρον, για να μάθει και να ανταλλάξει απόψεις. Η ασθένεια του Τζεφ και η πανδημία διέκοψαν τις επαφές των βιβλιοθηκών, αλλά ελπίζουμε ότι η ιστορία αυτή θα επαναληφθεί.
Η ασθένεια του Τζεφ και ο πρόωρος θάνατός του πέρσι, το 2022, μετά από μακρά ταλαιπωρία, συγκλόνισε όλους μας. Ένας νέος άνθρωπος άφησε την οικογένειά του, την αδελφότητα, το έργο που του είχε αναθέσει ο Θεός, και κλήθηκε στην ουράνια πατρίδα. Δοξάζουμε τον Θεό για το πολύτιμο δώρο του, αυτόν τον καλό καγαθό άνθρωπο, ευχαριστούμε τον Κύριό μας για την παρουσία του Τζεφ στη ζωή μας.
Κλείνουμε με ένα χωρίο από την Αγία Γραφή, από την αγαπημένη στον Τζεφ μετάφραση Βάμβα, μία εντολή την οποίαν ακολούθησε:
«Συ δε αγρύπνει εις πάντα, κακοπάθησον, εργάσθητι έργον ευαγγελιστού. Την διακονία σου κάμε πλήρη». Τιμ Β’ δ, 5
Ευχαριστώ θερμά την κυρία Μάριον Μπόλντουιν, τον αιδ. Μπομπ Χιλλ και τον αιδ. Αργύρη Πέτρου για τις πληροφορίες και τις ανασκοπήσεις του έργου του Τζεφ Μπόλντουιν και του Βιβλικού Κολλεγίου, που συμμερίστηκαν μαζί μου.
- Τα σχολεία αυτής της κατηγορίας ονομάζονται «Σχολεία» ή «Ινστιτούτα» ή «Κολλέγια». Τα πανεπιστημιακού επιπέδου ονομάζονται «Σεμινάρια» ή «Θεολογικές σχολές».
- Αν κάνουμε μια προσπάθεια ομαδοποίησης των Βιβλικών Σχολείων που ιδρύθηκαν στην Ελλάδα, θα παρατηρήσουμε ότι όλα λειτούργησαν στο πρότυπο των Βιβλικών Σχολείων που ιδρύθηκαν στις ΗΠΑ από την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα. Έτσι, αναφέρουμε το «School of Religion», που λειτούργησε στο Παλαιό Φάληρο από το 1924 και για έξι χρόνια, το «Ελληνικόν Ινστιτούτον της Βίβλου» που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Μεταλληνός το 1945 μέχρι σήμερα, το Βιβλικό Ιδρυμα Κατερίνης (πιο σωστά «Μακεδονικό Βιβλικό Ινστιτούτο») από το 1951 με την εξήγηση «Κατηχητική Σχολή προς καταρτισμόν Διδασκάλων και λαϊκών Ευαγγελιστών της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας» που λειτούργησε για μία 20ετία. Το «Θεολογικό Ίδρυμα» της Γενικής Συνόδου της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας από το 1948, και τέλος το «Βιβλικό Σχολείο», τώρα «Βιβλικό Κολλέγιο», αποτέλεσμα του έργου του Μπομπ Έβανς και των κόπων των Μπόλντουιν, Φρήζεν και Χιλλ, από το 1973 μέχρι σήμερα. Για λόγους ιστορικούς και τιμητικούς προς τον άνδρα που απαγχονίστηκε για τον Χριστό, αναφέρουμε ένα σχολείο που ο Έλληνας Χαράλαμπος Μποσταντζόγλου ίδρυσε στην εκκλησία που διακονούσε στο Αντέπ της Νοτιοανατολικής Τουρκίας. Οι μαθητές ήταν Αρμένιοι και το μάθημα γινόταν στα τουρκικά. Το σχολείο λειτούργησε για περίπου 10 μήνες, μέχρι τη σύλληψη του Μποσταντζόγλου και την εκτέλεσή του, το 1916. Ο Μποσταντζόγλου είχε επηρεαστεί θεολογικά από την αρχική εργοδότριά του, την ορφανοτρόφο στην Τουρκία των χιλιάδων ορφανών, Μαρία Γκέρμπερ, η οποία είχε τελειώσει το Βιβλικό Σχολείο του Σίμσον στη Νέα Υόρκη, το πρώτο που ιδρύθηκε (το αναφέρουμε στο κείμενο).
