Ένας από τους βασικούς λόγους που πολλοί σήμερα αλλά και παλιότερα, στους χριστιανικούς αιώνες απορρίπτουν την Αγία Γραφή –και ιδιαίτερα την Παλαιά Διαθήκη– σαν Λόγο Θεού είναι οι εικόνες βίας που προβάλλουν μέσα από τις σελίδες του ιερού Βιβλίου. Πολλοί μάλιστα, τολμούν να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι η Παλαιά Διαθήκη είναι για τους Εβραίους, και η Καινή για τους Χριστιανούς. Γνωστά πράγματα, που τα ακούμε συχνά ακόμα και σε συνεντεύξεις στα ΜΜΕ.
Υπάρχουν, πιστεύουμε, δύο τρόποι ν’ αντιμετωπίσει κανείς έναν τέτοιο προβληματισμό. Ο ένας είναι η οπτική της Απιστίας: «Αυτά εγώ διαβάζω – δεν μπορεί ένας Θεός Αγάπης να μετέρχεται ή να προστάζει τη Βία στην Ιστορία – άρα υπάρχει αντίφαση, κι εμένα ένας τέτοιος Θεός με αφήνει αδιάφορο – δεν πιστεύω τίποτα».
Η άλλη οπτική είναι αυτή της ευσεβούς προσέγγισης: «Πώς μπορώ εγώ ως χριστιανός να εξηγήσω αυτή την αντίφαση; Γιατί ενεργεί έτσι ο Θεός της Αγάπης; Τι θέλει να μας δείξει αυτή η βία στον Λόγο Του; Πώς πρέπει να διαβάζω αυτές τις δύσκολες περικοπές;» κ.ο.κ.
Οι εξηγήσεις
Παρακάτω θα παραθέσουμε διάφορες εξηγήσεις από χριστιανικές πηγές, και θα προσπαθήσουμε να βγάλουμε ένα συμπέρασμα, που να μας ρίχνει κάποιο φως στο πράγματι πολύ δύσκολο αυτό θέμα. Το να αποφεύγουμε το πρόβλημα, εξάλλου, και να κάνουμε πως δεν το βλέπουμε, με τη δικαιολογία ότι «ναι μεν τα βίαια αυτά περιστατικά (που παραδείγματά τους θα δούμε) περιλαμβάνονται στη Βίβλο αλλά εμείς τα αφήνουμε στην άκρη, όπως αφήνουμε τα ψαροκόκαλα όταν τρώμε το ψάρι», δεν μας βοηθάει στη πίστη μας και δεν μας ικανώνει να μπορούμε να δώσουμε κάποια εξήγηση και στον παραπάνω άπιστο του παραδείγματός μας.
Μια πολύ βασική απάντηση στο ερώτημα του πώς πρέπει να διαβάζουμε τα χωρία της βίας στις αφηγήσεις της Παλαιάς Διαθήκης, είναι ότι πρέπει να τα κατανοούμε σαν μέρος της Βίβλου και του μηνύματός της. «Οι άνθρωποι καταλήγουν βεβιασμένα σε λανθασμένες ερμηνείες και εφαρμογές από τις αφηγήσεις της Βίβλου, παρά από οποιοδήποτε άλλο τμήμα της. Οι αξίες και τα νοήματα που θέλουμε να μας δώσουν οι αφηγήσεις της Γραφής, αντικαθίστανται με ιδέες που κάθε άλλο παρά στο βιβλικό κείμενο υπάρχουν!»1.
Πάρτε για παράδειγμα αυτό που συνηθέστερα αναφέρεται σαν επιχείρημα: την Κατάκτηση της Γης Χαναάν. Εκεί που ο Θεός φαίνεται να διατάζει στον λαό Του να ασκήσουν ακραία βία στους κατοίκους της Χαναάν: «Θα τους παραδώσει ο Κύριος, ο Θεός σας, στην εξουσία σας για να τους νικήσετε και να τους εξοντώσετε πλήρως. Δεν πρέπει να κάνετε μ’ αυτούς καμιά συνθήκη, ούτε να τους λυπηθείτε» (Δτ 7:1-2. Δες και Δτ 22-24· 9:3· 20:7). Το συμβάν αυτό σαν παράδειγμα και τα όμοιά του πρέπει να τα δει κανείς σημειώνοντας το φιλολογικό είδος της αφήγησης και το ευρύτερο πλαίσιο όπου αυτή τοποθετείται στη Βίβλο. Δείτε μερικές ιδέες που εξηγούν κάπως τη δύσκολη αυτή περικοπή:
Πρώτα απ’ όλα, η κατάκτηση της Χαναάν διατάζεται από τον Θεό στο Δευτερονόμιο σαν παρότρυνση στους Ισραηλίτες να εκτελέσουν την Πρώτη Εντολή του Δεκαλόγου, δηλ. να δείξουν την αγάπη τους στον Κύριο τον Θεό τους και την εμπιστοσύνη τους σ’ Αυτόν που τους δίνει τη χώρα. Ανάλογη είναι η εντολή για την άλωση της Ιεριχώ και όλη η διαδικασία για να γίνει το θαύμα με την πίστη του λαού (ΙησΝ 7:20-21· Εβρ 11:30). Μέρος αυτού είναι οι υψηλές ρητορικές εικόνες για να παρακινηθούν οι Ισραηλίτες. Οι Χαναναίοι εικονίζουν την ειδωλολατρία, κάτι που οι Ισραηλίτες έπρεπε να αποφύγουν πάση θυσία, αν δεν ήθελαν να καταστραφούν –κάτι που τελικά συνέβη ιστορικά.
Οι στ. 1-2 του Δευτερονομίου (κεφ. 7), που προαναφέραμε, δεν πρέπει να ληφθούν κυριολεκτικά. Αν ήταν έτσι, τότε δεν θα είχε εφαρμογή ο στ. 3, όπου ο Θεός τούς λέει να μην έρθουν σε επιμειξία με τις Χαναναίες για να μην περάσει η ειδωλολατρία στον λαό. Άρα πολλοί και πολλές είχαν επιβιώσει. Αυτή η «καταστροφή» αναφέρεται στην απομάκρυνση των ειδωλολατρών για να εξαπλωθούν οι Ισραηλίτες. Κάτι ανάλογο παρατηρεί κανείς στο Ιησούς Ναυή (10:40-42), όπου «Ο Ιησούς του Ναυή εξολόθρευσε όλους τους βασιλιάδες της χώρας, καθώς και κάθε πλάσμα ζωντανό. Δεν άφησε κανένα να ξεφύγει, όπως τον είχε διατάξει ο Κύριος, ο Θεός του Ισραήλ». Παρακάτω, ωστόσο, στο 13:1, ο Θεός λέει στον Ιησού ότι «απομένει ακόμα μεγάλο μέρος της χώρας για να κατακτηθεί» –άρα δεν είχαν εξοντωθεί όλοι οι Χαναναίοι. Πρόκειται για τις γνωστές «υπερβολές» της Βίβλου (πρβλ. π.χ. Μτ 5:29). Με λίγα λόγια, τόσο το Δευτερονόμιον όσο και ο Ιησούς του Ναυή χρησιμοποιούν ισχυρές εικόνες ως μέρος του στυλ τους (του φιλολογικού βιβλικού είδους τους). Δεν εστιάζουν στη δολοφονία ατόμων αλλά στο ότι οι Ισραηλίτες πρέπει να λατρεύουν μόνον τον Κύριο πάση θυσία.
Όσον αφορά το βιβλικό πλαίσιο που προαναφέραμε, μέσα στο οποίο πρέπει να εξετάζουμε την κάθε περικοπή, η Κατάκτηση είναι ένα πολύ συγκεκριμένο, εφάπαξ γεγονός, σε μια πολύ συγκεκριμένη κατάσταση: την κατάκτηση της Χαναάν. Οι εντολές αυτές δεν είναι κανόνας για το πώς να συμπεριφέρονται οι χριστιανοί στους άλλους σήμερα! Δυστυχώς η κατάχρηση αυτή έλαβε χώρα παρερμηνεύοντας ανάλογες περικοπές στο πέρασμα των αιώνων. Το έκτακτο αυτό γεγονός δεν είναι παρά μέρος της ευρύτερης ιστορίας της σχέσης του Θεού με τον Ισραήλ και έτσι πρέπει να το δούμε. Και τα μηνύματά του δεν αφορούν μόνο τον λαό Ισραήλ. Η εξέλιξη της ιστορίας που ξεκινάει με την υπόσχεση του Θεού στον Αβραάμ (Γεν 12:1-3) αφορά και τη δική μας σωτηρία διά του Χριστού που θα προέλθει απ’ αυτό τον λαό.
Αλλά αυτό δεν δείχνει και καμιά εύνοια προς τους Ισραηλίτες! Αν ο λαός ακολουθούσε την ειδωλολατρία των Χαναναίων και των άλλων γύρω λαών, την ίδια κατάληξη θα είχε: τον εξολοθρεμό σαν εκδήλωση της κρίσης του Θεού (Δτ 4:19-20· επίσης δες Β΄ Βασ 21). Παράλληλα, όμως, με την κρίση Του, ο Θεός δείχνει και το έλεός Του. Λέει ξεκάθαρα στους Ισραηλίτες ότι δεν άξιζαν που τους έφερε στη Γη της Επαγγελίας. Ήταν εκδήλωση του ελέους Του προς έναν λαό (Δτ 9:4-6). Πολλοί αναρωτιούνται, γιατί να μην είναι οι Έλληνες αυτός ο λαός, με την τόση καλλιέργεια του πνεύματος και την τόση γνώση ή κάποιος άλλος επίσης αξιόλογος λαός της Ανατολής; Γράφει χαρακτηριστικά ο θεολόγος Θεόδωρος Ι. Ρηγηνιώτης: «Η Παλ. Διαθήκη δεν είναι βιβλίο των Εβραίων, ούτε βιβλίο “για τους Εβραίους”. Είναι το βιβλίο που μιλάει για την προετοιμασία της ανθρωπότητας για τον ερχομό του Χριστού. Το μέσον για την προετοιμασία αυτή ήταν ένας λαός, ο εβραϊκός, αλλά αυτό δεν πρέπει να μας προσβάλλει, αν και εμείς φυσικά θα θέλαμε να είναι οι Έλληνες. Τι να κάνουμε; Ο Θεός διάλεξε τον Αβραάμ και ο Χριστός γεννήθηκε από το εβραϊκό έθνος, όχι από το ελληνικό. Όμως γεννήθηκε για όλους τους λαούς κι όχι μόνο για τους Εβραίους»2.
Ο Παύλος, εξάλλου, εξηγεί ότι εμείς οι άνθρωποι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τον Θεό σαν άδικο. Έπρεπε να διαλέξει έναν λαό, και διάλεξε τους Ισραηλίτες για να φέρει σε πέρας το λυτρωτικό Του έργο (Ρωμ 9:14). Από την άλλη, όταν οι Ισραηλίτες εξομοιώθηκαν με τους ειδωλολάτρες, ο Θεός τούς έστειλε στην αιχμαλωσία και όταν τελικά απέρριψαν τον Μεσσία τους, το έλεος του Θεού στράφηκε στα έθνη για να τα σώσει (Δες: Ρωμ 9:19-29). Άρα και οι Χαναναίοι έγιναν αποδεκτοί από τον Θεό όπως και όλα τα άλλα έθνη!
Αναφέραμε ως εδώ μια χαρακτηριστική εικόνα βίας, την Κατάκτηση της Χαναάν και την εξάπλωση της κυριαρχίας των Ισραηλιτών στη χώρα. Καμιά κατάκτηση δεν γίνεται χωρίς βία. Κι αυτό πρέπει να το λάβουμε υπόψη, καθώς οι αφηγήσεις της Βίβλου αφορούν και κατακτήσεις. Γι’ αυτό άλλωστε και είναι δύσκολο κανείς να συμβιβάσει και να δεχτεί αυτές τις σκηνές στη Βίβλο.
Άλλο παράδειγμα βίας είναι η σεξουαλική, όπως ο βιασμός της Θάμαρ (Β΄ Σαμ 13). Ένας από τους γιους του Δαβίδ ερωτεύτηκε την ετεροθαλή αδελφή του και τη βίασε. Αυτό το γεγονός δεν οδήγησε μόνο σε προσωπική τραγωδία αλλά και σε μαζική πολιτική αποσταθεροποίηση και μάλιστα εμφύλιο πόλεμο. Τίποτα στην ιστορία αυτή δεν μας δείχνει ότι πρέπει κι εμείς να κάνουμε το ίδιο! Ανάλογα περιστατικά βίας βρίσκουμε στη μεθόδευση του θανάτου του Ουρία για να του πάρει ο βασιλιάς Δαβίδ τη γυναίκα, η μοιχεία του Δαβίδ και άλλα παραδείγματα αποφυγής. Όλα αυτά «είναι μια υπονοούμενη μορφή διδασκαλίας που δείχνει με μια εικόνα μια σαφή εντολή της Γραφής… Ο αφηγητής έχει υπόψη του πως οι αναγνώστες του ξέρουν ότι η μοιχεία είναι αμαρτία σύμφωνα με τη 10η Εντολή (Εξ. 20:14), που κι ο Δαβίδ θα την ήξερε πολύ καλά»3.
Εντύπωση κάνει στον σημερινό χριστιανό το πόσες φορές συναντάει, συνήθως στους Ψαλμούς, βίαιες προσευχές. Οι ψαλμιστές προσεύχονται συχνά στον Θεό να τους βοηθήσει, ζητώντας Του να επιφέρει τη δίκαιη κρίση Του με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη βία στους εχθρούς τους. Διαβάζουμε λ.χ. στον Ψλ 137:8-9: «Κι εσύ, Βαβυλώνα, γρήγορα θα καταστραφείς· μακάριος όποιος σου ανταποδώσει όσα μας έκανες! Μακάριος εκείνος που θα πιάσει και θα συντρίψει στο βράχο τα βρέφη σου!» Σε μια εποχή όπου και στην Ελλάδα ο βασανισμός των ζώων θεωρείται και τιμωρείται ως κακούργημα, μια τέτοια προσευχή είναι αποκρουστική. Σ’ εκείνη όμως την εγγενώς βίαιη εποχή, η περιγραφή της περιλαμβάνει και τέτοιες προσευχές. Και δεν είναι για να προσευχόμαστε κι εμείς το ίδιο, σήμερα που ο Χριστός μας λέει να ευλογούμε εκείνους που μας καταριούνται! Οι άνθρωποι χωρίς το Πνεύμα του Θεού διαβάζουν στην Παλ. Διαθήκη «οφθαλμόν αντί οφθαλμού…» και το βρίσκουν φυσιολογικό, ακόμα και σήμερα. Άλλα όμως λέει ο Χριστός…
Μια άλλη, συνηθέστατη περίπτωση συναντάμε στη Βίβλο όταν η βία εκδηλώνεται ως κρίση από τον Θεό. Έχουμε και τις βίαιες περιγραφές των σημερινών ή μελλοντικών ενεργειών του Θεού στην τελική κρίση του Κακού. Συχνά αυτές οι περιγραφές είναι ποιητικές και μεταφορικές, και ισχύει και εδώ ό,τι λέμε για τους Ψαλμούς αμέσως παραπάνω. Η φλεγόμενη λίμνη, το σκοτάδι και οι νυχθημερόν βασανισμοί της Αποκάλυψης φούντωσαν τη φαντασία ζωγράφων και άλλων για να απειλούν τον κόσμο με παρόμοιες κρίσεις, έτσι που να προβάλουν έναν Θεό αποκρουστικό, που φουρκισμένος από οργή κυνηγάει τους αμαρτωλούς, ενώ ο Θεός τους περιμένει γεμάτος αγάπη για να τους σώσει (Ιεζ 33:11). Και αυτή η διακήρυξη βρίσκεται στην Παλαιά Διαθήκη!
Πρέπει, ωστόσο, να δούμε και την άλλη πλευρά: Όλες αυτές οι ενέργειες κρίσης του Θεού σε έναν αμαρτωλό και άδικο κόσμο δεν παύουν παράλληλα να είναι και ενέργειες δικαίωσης των αδύναμων και των καταπιεσμένων αυτής της γης, «της χήρας και του ορφανού», που ο ίδιος ο Θεός αναλαμβάνει την υπεράσπισή τους και την απόδοση δικαιοσύνης με κρίση εναντίον των καταπιεστών τους. Τα παραδείγματα βρίθουν στην Παλαιά Διαθήκη, και εδώ δεν μπορεί κανείς να κατηγορήσει τον Θεό γι’ αυτό! Λέει ο ίδιος στους Ισραηλίτες: «Χήρα και ορφανό δεν θα τους καταπιέζετε. Αν τους καταπιέσετε και προσφύγουν σ’ Εμένα φωνάζοντας για βοήθεια, Εγώ θα ανταποκριθώ στο αίτημά τους. Θα εξοργιστώ και θα σας στείλω να σκοτωθείτε στον πόλεμο. Και τότε οι δικές σας γυναίκες θα μείνουν χήρες και τα δικά σας παιδιά ορφανά» (Εξ 22:21-23· Ιακ 5:4 κ.αλλ.)
Μια τελευταία μορφή βίας είναι αυτή που διατάσσεται από τον Θεό. Ίσως αυτή είναι και η πιο σκληρή κατηγορία εναντίον της βίας στη Βίβλο: Ο Θεός δίνει εντολή στον λαό Του να πάει στη μάχη και να σκοτώσει ανθρώπους, ακόμα και άμαχο πληθυσμό. Ο Μωυσής που προσευχόταν στο βουνό, όταν σήκωνε τα χέρια ψηλά, νικούσαν οι Ισραηλίτες. Όταν κουραζόταν και τα κατέβαζε νικούσαν οι Αμαληκίτες. Ανέλαβαν όμως δύο να του κρατάνε ψηλά τα χέρια, και ο Ιησούς κάτω στη μάχη κατατρόπωσε τους Αμαληκίτες (Εξ 17:8-13).
Κάτι ανάλογο συνέβη (Α΄ Σαμ 15:1-15) όταν ο Θεός διάταξε τον βασιλιά Σαούλ να εξολοθρεύσει τους Αμαληκίτες και να μην αφήσει τίποτε. «Να εξολοθρεύσει άντρες, γυναίκες, παιδιά και βρέφη, βόδια και πρόβατα, καμήλες και γαϊδούρια». Κι εμείς ρωτάμε: Γιατί; Η απάντηση δίνεται στο Λευιτικό (27:28-29), όπου ο Κύριος απαιτεί, επειδή Εκείνος είναι που χαρίζει τη νίκη στον λαό Του και τη ζωή στα δημιουργήματά Του, όλα τα «λάφυρα», άνθρωποι ως αιχμάλωτοι, πράγματα και ζώα, να αφιερώνονται σ’ Αυτόν. Αυτός ήταν ο Νόμος. Κι ο Σαούλ που λυπήθηκε τα καλύτερα ζώα και τους ανθρώπους, αυτήν ακριβώς την εντολή παραβίασε και έχασε τη βασιλεία του. Η δική μας κουλτούρα δεν μπορεί να τα κατανοήσει αυτά –γι’ αυτό, όμως, δεν φταίει ο Θεός!
Μεγάλος σταυρός, λοιπόν, για τους ερμηνευτές όλα αυτά και πολλά άλλα παραδείγματα ή μορφές βίας στη Βίβλο! Εκείνο που μας παρηγορεί και ίσως είναι μια εξήγηση για όλα τα παραπάνω, είναι αυτό που λέει διαχρονικά ο Θεός στους ανθρώπους: «Οι σκέψεις Μου δεν είναι σαν τις δικές σας σκέψεις, και τα έργα σας δεν είναι όπως τα δικά Μου έργα. Όσο απέχει ο ουρανός από τη γη, τόσο απέχουν τα έργα Μου απ’ τα δικά σας, οι σκέψεις Μου από τις σκέψεις σας…» (Ησ 55:8-9). Σε αυτό το πλαίσιο μπορούμε να συμπεράνουμε πως ό,τι για μας είναι μαύρο, για τον Θεό έχει άλλο χρώμα. Σε μια εκδήλωση κρίσης κατά του ίδιου Του του λαού, ο Θεός ήθελε να τους καταστρέψει όλους και να ξεκινήσει από τον Μωυσή ένα νέο έθνος (Εξ 32:9-10). Για τον Θεό, τον Δοτήρα της ζωής, δεν ήταν τίποτε να την πάρει πίσω από έναν απείθαρχο λαό. Αυτό, πάλι, που εμείς το βλέπουμε σαν «έγκλημα πολέμου», ο Θεός το βλέπει σαν αφιέρωση των πάντων σ’ Αυτόν. Γι’ αυτό και απαιτείται να εξερευνούμε διαρκώς το έργο και τη σκέψη του Θεού –και πάλι στην άγνοια θα είμαστε! Κι από την άλλη, αυτό που εμείς το βλέπουμε σαν αδικία, ο Θεός το βλέπει σαν έλεος και «βρέχει επί δικαίους και αδίκους». Κι ο Χριστός είπε ότι έτσι θα πρέπει να γίνουμε κι εμείς (Μτ 5:45).
«Οποιαδήποτε προσπάθεια απάντησης στα παραπάνω ερωτήματα απαιτεί κατ’ αρχάς ένα ξεκαθάρισμα των προϋποθέσεων υπό τις οποίες θεωρεί κανείς τον χριστιανισμό και τη Βίβλο Του… Όταν ο σημερινός χριστιανός διαβάζει τη φρ.: Θεὸς ἦν ὁ λόγος … Καὶ ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν… πρέπει να έχει υπόψη του ότι με τη φράση αυτή διακηρύσσεται με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο, απέναντι στο κυρίαρχο κατά την αρχαιότητα πλατωνικό δόγμα θεὸς ἀνθρώπῳ οὐ μείγνυται η πίστη της Εκκλησίας ότι ο Θεός παρεμβαίνει στην ανθρώπινη Ιστορία σωτηριολογικά… Εφόσον, λοιπόν, το περιεχόμενο της Βίβλου είναι η Ιστορία της Σωτηρίας, καθετί που συμβαίνει αξιολογείται από τον βιβλικό ιστορικό όχι με βάση κάποιο αντικειμενικό ηθικό κριτήριο αλλά με βάση το εάν αυτό συντελεί στη φανέρωση του Θεού και προάγει το σχέδιό Του για τη σωτηρία του κόσμου ή όχι. “Θα σας κάνω λαό Μου και θα είμαι ο Θεός σας· και θα μάθετε ότι είμαι Εγώ, ο Κύριος ο Θεός σας, που σας απάλλαξα από την καταδυνάστευση της Αιγύπτου” (Εξ 6:7)»4.
Μέσα από την εξέλιξη της Ιστορίας με τα άγνωστα ή περίεργα για μας, αποκαλύπτεται ο δίκαιος χαρακτήρας του Θεού και η αγάπη Του. Ο Θεός δεν έχει καπρίτσια ούτε οργίζεται με την ανθρώπινη έννοια απέναντι στην αδικία, στην αμαρτία και στο Κακό. Δεν πρέπει να βλέπουμε έτσι τη βία στη Βίβλο. Είναι η φύση του χαρακτήρα ενός αυτοπροσδιοριζόμενου Θεού τέτοια, που καθώς ατενίζει την αμαρτία, εξάπτεται η οργή Του και ξεσπάει η κρίση Του. Δεν ευχαριστείται με αυτό, αλλά είναι «πιστός» στις αρχές Του. Είναι πιστός, δηλ. σταθερός και αξιόπιστος στη Διαθήκη Του με τον άνθρωπο. Θέλει να τον κάνει δικό Του Λαό (τον Ισραήλ στην Παλαιά Διαθήκη, την Εκκλησία του σήμερα) αλλά και Αυτός να είναι ο Θεός του και να λατρεύεται κατ’ αποκλειστικότητα (Εξ 4:14 κ.αλλ.) Καθώς η Εκκλησία είναι ένας λαός εξαγορασμένος με το αίμα του Χριστού για να ανήκει στον Θεό. Η αμαρτία διεγείρει τη «ζηλοτυπία» του Θεού, γιατί δεν θέλει αυτοί που συνήψαν διαθήκη μαζί Του ἐν τῷ αὐτοῦ αἵματι εἰς ἔνδειξιν τῆς δικαιοσύνης (Ρωμ 3:25· Λκ 22:20) να φλερτάρουν με την αμαρτία. «Ο Θεός εκφράζει τον ζηλότυπο θυμό Του εναντίον των ανθρώπων όταν “προκαλείται” από τις αμαρτίες τους. Όταν εξαφθεί ο θυμός του Θεού δεν σβήνει εύκολα. Τον εξαπολύει, τον εκχέει, τον εξαντλεί. Αυτή η τριπλή έκφραση δείχνει ζωντανά του Θεού την κρίση σαν κάτι που ξεπηδάει από μέσα Του, μέσα από τον άγιο χαρακτήρα Του, που ταυτίζεται απόλυτα με Αυτόν, και συνεπώς είναι αναπόφευκτη»5.
Ο γνωστός συγγραφέας και ποιμένας John Piper βλέπει το θέμα και μέσα από ένα άλλο πρίσμα: «Υπάρχει ακόμη μια απάντηση στο ερώτημα γιατί τόση βία στον κόσμο και στη Βίβλο. Το Αποκάλυψις 13:8 λέει ότι από τη δημιουργία του κόσμου, υπήρχε στα χέρια του Θεού ένα βιβλίο. Το όνομα του βιβλίου είναι «το βιβλίο της ζωής του σφαγμένου Αρνίου». Όλοι οι πιστοί του Χριστού γνωρίζουμε ότι στο κέντρο της πίστης μας και στα θεμέλια της σωτηρίας μας είναι ένα από τα πιο ειδεχθή, ματοβαμμένα γεγονότα στην ιστορία του κόσμου: η σταύρωση του Υιού του Θεού. Δεν υπάρχει σωτηρία χωρίς αυτό το βίαιο γεγονός. Κι αυτό που δείχνει εδώ η Αποκάλυψη είναι ότι αυτό το γεγονός το σχεδίασε ο Θεός προτού δημιουργήσει τον κόσμο. Όχι μόνο, αλλά μας λέει κι ότι οι πιστοί όλων των εποχών θα ψάλλουν γι’ αυτό το βίαιο γεγονός αιώνια!»6.
Συμπέρασμα
Πού καταλήγουμε, λοιπόν; Πώς εξηγείται η βία στη Βίβλο; Εξηγείται από το ότι αλλιώς βλέπει ο Θεός κι αλλιώς εμείς την πραγματικότητα. Ο Σταυρός ήταν ένα βίαιο γεγονός για μας αλλά ο Θεός το έβλεπε σαν μέσον για τη σωτηρία μας. Δεν ξέρουμε τι βλέπει κάθε φορά ο Θεός, εκτός αν μας το αποκαλύψει. Η Βίβλος δεν δίνει απαντήσεις για όλες τις απορίες μας, παρά μόνο για να μας εξηγήσει το Σχέδιο της Σωτηρίας.
Πολλοί ρωτούν –και δικαιολογημένα– τι γίνονται όσοι έρχονται στη ζωή ανίκανοι να αποφασίσουν μια στάση απέναντι στο ευαγγέλιο, επειδή κωλύονται από ανίατη φυσική αδυναμία ή μια ανήκεστη βλάβη του μυαλού κλπ.; Τι γίνονται τα βρέφη που πεθαίνουν ή όλοι όσοι πέθαναν στην εποχή της Παλαιάς Διαθήκης, χωρίς ν’ ακούσουν τα σωτήρια μηνύματα του ευαγγελίου; Τι γίνονται οι άγριες φυλές στα βάθη της ζούγκλας που για αιώνες δεν άκουσαν τίποτε για τη σωτηρία που προσφέρει ο Θεός; Το μόνο που ξέρουμε και μας το επιβεβαιώνει ο Λόγος του Θεού είναι ότι ο χαρακτήρας του Θεού είναι Αγάπη –κι από την άλλη ο Θεός είναι Δίκαιος Κριτής και δεν θέλει να χαθεί κανένας που δεν άκουσε το μήνυμα της σωτηρίας. Πώς θα το κάνει αυτό ή πότε θα το κάνει; Δεν μας το έκανε γνωστό, γιατί δεν μας χρειάζεται μια τέτοια γνώση για τη σωτηρία μας.
Εκείνο που μας χρειάζεται να ξέρουμε, είναι ότι ο Θεός αγαπάει τον αμαρτωλό και τον καλεί στη σωτηρία Του δωρεάν διά της πίστεως.
_________________________________________________
- G.D. Fee & D. Stuart, Πώς Προσεγγίζουμε τη Βίβλο, μετάφρ. Τζ. Μπάλντουιν, Εκδ. «Ο Λόγος» 2019, σελ. 133.
- https://rethemnos.gr/palea-diathiki-iero-vivlio-i-ochi-tou-th-i-riginioti/
- Όπ. π. σελ. 139.
- Καθηγ. Μ. Κωνσταντίνου, Παλαιά Διαθήκη – Αποκρυπτογραφώντας την πανανθρώπινη κληρονομιά, εκδ. «ΑΡΜΟΣ», 2008, σελ. 64, 65, 68.
- John Stott, Ο Σταυρός του Χριστού, Εκδ. «Ο Λόγος» 2000, σελ. 130.
- https://www.desiringgod.org/interviews/why-is-the-bible-so-violent
Βιβλιογραφία
https://rethemnos.gr/palea-diathiki-iero-vivlio-i-ochi-tou-th-i-riginioti/
https://christianity.org.uk/article/why-is-there-so-much-violence-in-the-bible
https://www.biblica.com/resources/bible-faqs/why-so-much-war-in-the-old-testament/
https://www.belfastbiblecollege.com/commanding
