Άρθρο 13 – Περί του Αγίου Πνεύματος

Μετά την Ομολογία Πίστεως προς τον Πατέρα και τον Υιό, υπάρχει η Ομολογία Πίστεως προς το Άγιο Πνεύμα. Όπως πριν αναφερθήκαμε στο πρόσωπο και το έργο του Χριστού, έτσι τώρα στο 13^ο και 14^ο άρθρο της Ομολογίας θα αναφέρουμε την  πίστη μας στο πρόσωπο και το έργο του Αγίου Πνεύματος αντίστοιχα.

Πιστεύουμε στο Άγιο Πνεύμα, το κύριο, το ζωοποιό¹, το εκ του Πατρός εκπορευόμενο², το συνάναρχο και συναΐδιο με τον Πατέρα και τον Υιό³, τον Παράκλητο⁴, ο Οποίος ενεργεί ελεύθερα όπως θέλει⁵, χωρίς τη ζωοποιό χάρη του Οποίου δεν υπάρχει σωτηρία⁶. Τούτον ο Πατέρας αποστέλλει σε όλους όσοι δια του Υιού Του Το ζητούν.

Η Ομολογία Πίστεως της Εκκλησίας μας αναφέρει το πρώτο μέρος ακριβώς όπως διατυπώνεται στο Σύμβολο Πίστεως της Νικαίας/Κωνσταντινουπόλεως, που λέει: Πιστεύω «Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον…». Έτσι κι εμείς ομολογούμε ότι… «Πιστεύουμε στο Άγιο Πνεύμα, το κύριο, το ζωοποιό…»¹.

Με τα λόγια αυτά εκφράζουμε την πίστη μας στη θεότητα του Αγίου Πνεύματος. Όπως ο Πατέρας και ο Υιός, έτσι και το Άγιο Πνεύμα είναι κυρίαρχο Πνεύμα. Το Άγιο Πνεύμα ενεργεί κυριαρχικά, για να ζωοποιήσει. Το Πνεύμα είναι ζωοποιό τόσο στη Δημιουργία, όσο και στην αναδημιουργία. Όπως δηλαδή το Πνεύμα ζωοποίησε τον Αδάμ στη Δημιουργία, έτσι και πάλι το Πνεύμα ζωοποιεί τους πιστούς που, εξαιτίας της αμαρτίας, ήταν πνευματικά νεκροί (Εφ. 2:1). Όπως ο Θεός φύσηξε πνοή ζωής στο άψυχο σώμα του Αδάμ (Γέν. 2:7), έτσι και ο προφήτης Ιεζεκιήλ επικαλείται το  Πνεύμα να πνεύσει επάνω στους νεκρούς, για να ξαναζήσουν (Ιεζ. 37:9).

Η ζωή βέβαια που δίνει το Πνεύμα στους πιστούς είναι η νέα εν Χριστώ ζωή, η οποία εξαρτάται από την πίστη στο πρόσωπο του Χριστού και στη δική Του διδασκαλία.

Ο Χριστός δίδαξε ότι:

Tο πνεύμα είναι εκείνο που ζωοποιεί, η σάρκα δεν ωφελεί τίποτε· τα λόγια που Εγώ σας μιλάω, είναι πνεύμα και είναι ζωή·  

Ιωάν. 6:63

…όχι από έργα δικαιοσύνης, που εμείς πράξαμε, αλλά σύμφωνα με το έλεός Του μας έσωσε, διαμέσου ενός λουτρού παλιγγενεσίας και ανακαίνισης του Aγίου Πνεύματος, το Οποίο ξέχυσε επάνω μας πλούσια, διαμέσου του Iησού Xριστού του Σωτήρα μας· ώστε, αφού δικαιωθήκαμε διαμέσου της χάρης Εκείνου, να γίνουμε κληρονόμοι σύμφωνα με την ελπίδα της αιώνιας ζωής.

Τίτ. 3:5-7

Ως προς τη σχέση που υπάρχει μεταξύ των τριών προσώπων του Τριαδικού Θεού, η Ομολογία Πίστεως της Εκκλησίας μας αναφέρει ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα. Είναι ακριβώς η ίδια ομολογία με το Σύμβολο Πίστεως της Νίκαιας/Κωνσταντινουπόλεως, που για το Άγιο Πνεύμα αναφέρει «το εκ του Πατρός εκπορευόμενον»², χωρίς την προσθήκη του “Filioque”, δηλαδή «και εκ του Υιού», που η Δυτική Εκκλησία πρόσθεσε.

Όπως η προσωπική ιδιότητα του Υιού είναι η εκ του Πατρός γέννηση, έτσι και η προσωπική ιδιότητα που χαρακτηρίζει το Άγιο Πνεύμα είναι η εκ του Πατρός εκπόρευση. Ο ίδιος ο Χριστός δίδαξε στους μαθητές:

Όταν, όμως, έρθει ο Παράκλητος, που Εγώ θα στείλω σε σας από τον Πατέρα, το Πνεύμα της αλήθειας, που εκπορεύεται από τον Πατέρα, Εκείνος θα δώσει μαρτυρία για Μένα.

Ιωάν. 15:26

Η αιώνια εκπόρευση του Πνεύματος είναι από τον Πατέρα, ενώ η μέσα στον χρόνο αποστολή του Πνεύματος γίνεται από τον Πατέρα και τον Υιό, καθώς όπως και από τον Πατέρα δια του Υιού (βλ. επίσης Ιωάν. 14:16, Πράξ. 2:33).

Επιπλέον, όπως ο Υιός είναι ομοούσιος με τον Πατέρα, έτσι και το Άγιο Πνεύμα ομολογούμε ότι είναι «το συνάναρχο και συναΐδιο με τον Πατέρα και τον Υιό»³. Η αιωνιότητα του Πνεύματος είναι μία επιπλέον ιδιότητα που επιβεβαιώνει τη θεότητά Του.  

Ο συγγραφέας της Προς Εβραίους Επιστολής λέει:

…πόσο μάλλον το αίμα του Xριστού, ο Οποίος διαμέσου του αιωνίου Πνεύματος πρόσφερε τον Εαυτό Του χωρίς ψεγάδι στον Θεό, θα καθαρίσει τη συνείδησή σας από νεκρά έργα, στο να λατρεύετε τον ζωντανό Θεό;  

Εβρ. 9:14

Επιστρέφοντας στη διακονία του Αγίου Πνεύματος προς εμάς, ομολογούμε πίστη στον Παράκλητο⁴. 

Το Άγιο Πνεύμα είναι ο άλλος Παράκλητος (ο βοηθός, υπερασπιστής, συνήγορος), όπως ήταν και ο Ιησούς Χριστός, όσο βρισκόταν στη γη. Ο Χριστός έδωσε την υπόσχεση ότι με την ανάληψή Του στον ουρανό…

Kι εγώ θα παρακαλέσω τον Πατέρα, και θα σας δώσει έναν άλλον Παράκλητο, για να μένει μαζί σας στον αιώνα

Ιωάν. 14:16

Η παρουσία αυτού του Παράκλητου θα είναι μόνιμη και αιώνια. Αυτός ο Παράκλητος μάλιστα δεν θα είναι μόνο μαζί μας, αλλά θα είναι μέσα μας. Αυτός είναι και ο λόγος που η αναχώρηση του Ιησού γίνεται προς το συμφέρον των μαθητών (Ιωάν. 16:7).  

Πρακτικό παράδειγμα ότι το Άγιο Πνεύμα είναι κυρίαρχο, όπως προαναφέραμε, είναι η συνέχεια της Ομολογίας Πίστεως, που αναγνωρίζει ότι ο Παράκλητος είναι το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας «ο Οποίος ενεργεί ελεύθερα όπως θέλει»⁵.

Άλλωστε, όπως ο Χριστός δίδαξε ότι το πνεύμα ή «Ο άνεμος πνέει όπου θέλει, κι ακούς τη φωνή του, αλλά δεν ξέρεις από πού έρχεται, και πού πηγαίνει·» (Ιωάν. 3:8). Και ο Απόστολος Παύλος αναγνωρίζει την κυριαρχία του Πνεύματος στη διανομή των χαρισμάτων, καθώς λέει: «…και όλα αυτά τα ενεργεί το ένα και το ίδιο Πνεύμα, το οποίο διανέμει, ξεχωριστά σε κάθε έναν, όπως Αυτό θέλει.» – «…καθώς βούλεται» (Α΄ Κορ. 12:11). Το Άγιο Πνεύμα, ως το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, έχει δική Του βούληση.

Αυτή η κυρίαρχη ενέργεια του Πνεύματος που αναφέρει η Ομολογία Πίστεως δεν είναι πολυτέλεια, αλλά απαραίτητη, καθώς «…χωρίς τη ζωοποιό χάρη του Οποίου δεν υπάρχει σωτηρία»⁶.

Ο Ιησούς δίδαξε ότι:

Σε διαβεβαιώνω απόλυτα, αν κάποιος δεν γεννηθεί από νερό και Πνεύμα, δεν μπορεί να μπει στη βασιλεία του Θεού.

Ιωάν. 3:5

Η αποστολή του Αγίου Πνεύματος είναι βασική διακονία του αναστημένου Χριστού από τον θρόνο του ουρανού. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος τόνισε ότι αυτό θα ήταν βασικό χαρακτηριστικό της διακονίας του Ιησού, όταν είπε:

Eγώ μεν σας βαπτίζω με νερό προς μετάνοια· Εκείνος, όμως, που έρχεται πίσω από μένα είναι ισχυρότερος από μένα, του Οποίου δεν είμαι άξιος να κρατήσω τα υποδήματα· Αυτός θα σας βαπτίσει με Άγιο Πνεύμα και φωτιά.

Ματθ. 3:11

Έτσι, χωρίς καμία εξαίρεση «Τούτον ο Πατέρας αποστέλλει σε όλους όσοι διά του Υιού Του Το ζητούν». Ο κάθε πιστός χωρίς καμία εξαίρεση έχει το Πνεύμα το Άγιο.

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Ιεζ. 37:9, Ιωάν. 6:63, Τίτ. 3:5-7
2. Ιωάν. 14:26, 15:26
3. Εβρ. 9:14
4. Ιωάν. 14:16, 16:7
5. Ιωάν. 3:8, Α΄ Κορ. 12:11
6. Ματθ. 3:11, Ιωάν. 3:5