Όποιος διάβασε προσεκτικά την Καινή Διαθήκη, θα έχει ίσως σταματήσει εντυπωσιασμένος στη διαπίστωση, ότι ο Απόστολος Παύλος έχει μια διπλή ευχή που την απευθύνει σε κάθε Εκκλησία στην οποία στέλνει κάποια επιστολή. Μια ευχή μάλιστα, που είναι ταυτόσημη σε όλες χωρίς εξαίρεση τις επιστολές που απευθύνονται σε Εκκλησίες. Πολύ απλή και πολύ ξεκάθαρη: «Χάρις είη υμίν και ειρήνη».
Δύο επομένως πράγματα εύχεται για κάθε Εκκλησία, όχι απλά για να πει κάτι ευχάριστο και θετικό, αλλά γιατί είναι σίγουρος ότι οι δυο αυτές ιδιότητες είναι απαραίτητες για την πνευματική υγεία της Εκκλησίας και για την προκοπή των πιστών στον δρόμο που έχει ανοίξει μπροστά τους ο Χριστός. Αξίζει λοιπόν τον κόπο να σκεφτούμε γιατί άραγε ο Απόστολος Παύλος επιλέγει πάντοτε, και χωρίς εξαίρεση, αυτές τις δύο ιδιότητες και δεν χρησιμοποιεί εναλλακτικά και πολλές άλλες ευλογίες που σίγουρα προκύπτουν από τη σχέση του πιστού ανθρώπου προς τον Σωτήρα του.
Το πρώτο λοιπόν σκέλος της ευχής του Αποστόλου Παύλου μνημονεύει την «χάρη». Και βέβαια, είναι σε όλους γνωστό, ότι μιλώντας για χάρη δεν αναφερόμαστε στην συνήθη ερμηνεία της λέξης όπως την παρουσιάζουν τα λεξικά, δηλαδή την εκδήλωση εύνοιας και αγάπης προς κάποιο πρόσωπο, με αποτελέσματα θετικά, ευεργετικά και μάλιστα, κατά κανόνα, μόνιμα. Εδώ μιλάμε για τη χάρη του Θεού. Επομένως, ξεπερνούμε τα ανθρώπινα όρια και μπαίνουμε στην ουσία του Θεού, που η Αγία Γραφή αποκαλύπτει ότι η χάρη είναι μία έννοια με βαθύτατες και σημαντικότατες προεκτάσεις και συνέπειες, που χαρακτηρίζουν την προσωπικότητα του Θεού. Πολύ εύστοχα και πολύ πετυχημένα, ο Απόστολος Πέτρος μιλάει για «τον Θεό πάσης χάριτος» (Α΄ Πέτρου ε’ 10). Επομένως, μιλάμε για μια ιδιότητα του Θεού που καλύπτει την στάση Του απέναντί μας και που ο Απόστολος Παύλος εύχεται να κατευθυνθεί πλουσιοπάροχη προς κάθε Εκκλησία που έχει ιδρυθεί σ’ αυτό τον κόσμο στο όνομα του Χριστού και που θέλει να φέρει το φως του Ευαγγελίου στο περιβάλλον της.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η χάρη του Θεού, μ’ αυτήν όμως την έννοια και όχι την συνηθισμένη, την επιπόλαιη, την επιφανειακή, που σε πολλές περιπτώσεις διάφοροι άνθρωποι φαντάζονται, είναι μια έννοια που διατρέχει ολόκληρη την Αγία Γραφή. Ο Δαυίδ, πάρα πολύ σωστά και πάρα πολύ φρόνιμα, αναφέρει στον ψαλμό κγ’ ότι «χάρις και έλεος» θα τον ακουλουθούν όλες τις μέρες της ζωής του, επειδή «ο Κύριος είναι ο Ποιμήν του». Η παρουσία του Κυρίου, ως Ποιμένος στη ζωή του, εγγυάται και προεξοφλεί την παρουσία της χάριτος, που είναι η κυριαρχική και η πιο ευλογημένη ιδιότητα του Θεού και που καλύπτει όλες τις ενέργειες του Θεού στη ζωή και την πορεία των δικών Του ανθρώπων.
Το δεύτερο σκέλος της ευχής του Αποστόλου Παύλου προς κάθε γνήσια και ζωντανή Εκκλησία του Χριστού, είναι η «ειρήνη». Το λέει ξεκάθαρα «χάρις και ειρήνη είη υμίν». Εδώ τώρα αναφερόμαστε σε μια κατάσταση που σε σημαντικό ποσοστό, είναι αποτέλεσμα της πρώτης (δηλαδή της χάρης του Θεού) και εμφανίζεται στη ζωή του πιστού Χριστιανού ως καρπός του Αγίου Πνεύματος. Βλέπετε, η ειρήνη δεν είναι μόνο «η κατάσταση ησυχίας, ψυχικής ηρεμίας, με απουσία εσωτερικών ταραχών», που ισχυρίζονται και πάλι τα λεξικά, αλλά πολύ πιο πέρα απ’ αυτό είναι μια κατάσταση, που ο Απόστολος Παύλος θα την χαρακτηρίσει ως «υπερέχουσα πάντα νουν» (Φιλιππησίους δ΄ 7) όταν, φυσικά, προέρχεται από μέρους του Θεού. Επομένως, άλλο πράγμα είναι η ειρήνη στη συνηθισμένη εκδοχή της, όπως τη συναντούμε και την σχολιάζουμε και την επιδιώκουμε ακόμη και στην καθημερινή ζωή μας, αλλά πολύ πιο πέρα απ’ όλα αυτά είναι ένα θείο δώρο και, ουσιαστικά, είναι αποτέλεσμα της χάρης του Θεού μέσα στον πιστό.
Αν θέλουμε λοιπόν να ξαναδούμε την ευχή του Αποστόλου Παύλου στην ολότητά της, διαπιστώνουμε ότι ο μεγάλος Απόστολος εύχεται στις Εκκλησίες του Χριστού (ή, τουλάχιστον, σε κείνες που διεκδικούν με αρκετή σιγουριά αυτόν τον τίτλο) εύχεται λοιπόν η ειρήνη να εμφανίζεται στο περιβάλλον της Εκκλησίας, όχι σαν μια περιστασιακή κατάσταση που την πετυχαίνει ο ένας ή ο άλλος, αλλά ως μια μόνιμη ατμόσφαιρα που την ρυθμίζει η παρουσία του Χριστού. Ας μη ξεχνούμε ότι ο Κύριος τόνισε στους μαθητές Του ότι τους αφήνει «την ειρήνη τη δική Του» (Ιωάννης 14: 27) και μάλιστα θυμίζει εκεί ο Χριστός ότι η ειρήνη του δεν είναι σαν κι αυτήν που δίνει ο κόσμος. Και αυτός, συνεχίζει ο Χριστός, είναι ο λόγος που οι δικοί Του πιστοί πρέπει να παραμένουν ήρεμοι και να μην ταράζεται η καρδιά τους από τα ποικίλα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω τους.
Να λοιπόν για ποιο λόγο ο Απόστολος Παύλος εύχεται στις Εκκλησίες χάρη και ειρήνη. Θέλει να τους πει, ότι είναι απαραίτητη η χάρη του Θεού που θα τους καλύψει, ώστε στο πνευματικό περιβάλλον που δημιουργείται στη ζωή και στην ομαδική συμβίωσή τους, η ειρήνη του Θεού «η υπερέχουσα πάντα νουν» θα είναι και το αποτέλεσμα αλλά και η κινητήρια δύναμη σε κάθε απόφαση, ενέργεια ή δραστηριότητά τους.
Ας μη ξεχνάμε, άλλωστε, ότι μιλώντας για τη χάρη του Θεού, αναφερόμαστε σε έναν παράγοντα που ουσιαστικά αγγίζει και ρυθμίζει ολόκληρη τη ζωή μας, αν είμαστε γνήσιοι και πραγματικοί ακόλουθοι και μαθητές του Ιησού Χριστού. Το τονίζει αυτό η Αγία Γραφή και πρέπει να το καταλάβουμε, ότι όχι μόνο σωθήκαμε «κατά χάριν δια της πίστεως» (Εφεσίους β’ 8), αλλά ότι η χάρη του Θεού αγγίζει ουσιαστικά κάθε πλευρά της ζωής μας. Ρυθμίζει δηλαδή τις σχέσεις μας προς τον Ουράνιο Πατέρα, τροποποιεί τη στάση μας απέναντι στους ανθρώπους, αλλά κυριότατα δημιουργεί το απαραίτητο «κλίμα» ώστε οι ευλογίες του Θεού και να φτάνουν στη ζωή μας και να αξιοποιούνται στη μαρτυρία μας και στην πορεία μας για τη δόξα του Χριστού. Να γιατί λέμε συχνά (και ίσως πρέπει να το ξαναθυμόμαστε πότε – πότε αυτό) ότι ζούμε στην περίοδο της χάριτος του Θεού, απολαμβάνουμε τη χάρη του Θεού, ως δώρο δικό Του, αλλά και προσβλέπουμε στο μέλλον, όχι μόνο το επίγειο αλλά και το επουράνιο, στην συνέχιση της επαφής μας μαζί Του πάντοτε το πνεύμα και στην ατμόσφαιρα της χάριτος. Είναι μια έννοια αυτή που ο κόσμος δυσκολεύεται να την καταλάβει ή ίσως πολλές φορές και αδυνατεί τελείως, που όμως οι πιστοί του Χριστού πρέπει και να την σκέφτονται και να την μελετούν και να χαίρονται για κείνην. Είναι το σημαντικότερο και θαυμαστότερο στοιχείο που φανερώνει την αγάπη του Χριστού για τους δικούς Του και που στα πλαίσιά του υλοποιούνται όλες οι ευλογίες που έχει ο Κύριος να δώσει στην Εκκλησία Του. Ένα μέγιστο γεγονός, που οι πιστοί του Χριστού πρέπει και να το μάθουν και να το χαίρονται και να το επιδιώκουν.
Και αν βέβαια η χάρη είναι παροχή του Θεού και δωρεά δική Του σε όλους εμάς, ας μη ξεχνούμε ότι η ειρήνη είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος στη ζωή μας, στην εμφάνιση του οποίου όμως έχουμε κι εμείς κάποιο ποσοστό ευθύνης, ώστε η τυχόν απουσία της από τη ζωή μας να δημιουργεί πολλά ερωτηματικά για την πνευματική πορεία μας. Όταν ο Απόστολος Παύλος θυμίζει στους Γαλάτες ποιος είναι ο καρπός του Πνεύματος, ανάμεσα στις τρεις πρώτες λέξεις που χρησιμοποιεί, περιλαμβάνεται και η «ειρήνη». Την θεωρεί επομένως κορυφαίο καρπό του Αγίου Πνεύματος. Μια ιδιότητα, μια κατάσταση, ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα, που σημαδεύει ανεξίτηλα και εντυπωσιακά εκείνους τους ανθρώπους που δέχτηκαν τη χάρη του Χριστού και που ζουν την καινούρια ζωή σε αφθονία, όπως φιλοδόξησε για τους δικούς Του ο Χριστός.
Σήμερα βέβαια, ολόκληρη η ανθρωπότητα ζει σε ένα περιβάλλον που μόνο ως ειρηνικό δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Δεν είναι ότι ο πόλεμος εμφανίζεται κάθε τόσο σε διάφορα μέρη της γης και αναστατώνει και ξεθεμελιώνει ανθρώπινες ζωές. Είναι πως η απουσία ειρήνης και η παρουσία «πολέμου» αποτελεί ουσιαστικά σήμερα το συνηθισμένο περιβάλλον κάθε ανθρώπου σ’ αυτό τον κόσμο. Βλέπετε, πόλεμος δεν υπάρχει μόνο μεταξύ των κρατών, υπάρχει πόλεμος και στις γειτονιές, υπάρχει πόλεμος και στις οικογένειες, υπάρχει πόλεμος, πολύ συχνά μάλιστα, και μέσα στην ανθρώπινη καρδιά. Επομένως το πολεμικό κλίμα το ζούμε, το νιώθουμε γύρω μας, το συναντούμε σε κάθε βήμα μας. Και είναι ευχή του Λόγου του Θεού, με την πένα του Αποστόλου Παύλου, το κλίμα αυτό να εξαλειφθεί από τη ζωή μας και να επικρατήσει η ειρήνη του Θεού, «η υπερέχουσα πάντα νουν».
Θα πει κάποιος ότι κάτι τέτοιο είναι ασφαλώς ειδυλλιακό, είναι ευλογημένο, είναι θαυμάσιο. Ταυτοχρόνως όμως, είναι και πολύ θεωρητικό, ώστε να μην το βλέπουμε στην πράξη. Ο Απόστολος Παύλος δεν φαίνεται να συμφωνεί στην διαπίστωση αυτή. Εκείνος είναι αποφασισμένος να πείσει τους πιστούς του Χριστού ότι η χάρη του Θεού από ψηλά και η ειρήνη, ως αποτέλεσμα της χάρης του Θεού στη ζωή τους, που θα επικρατεί γύρω τους πρέπει να αποτελούν το φυσιολογικό περιβάλλον, όπου θα εξελίσσεται και θα αναπτύσσεται η πορεία τους η καθημερινή, αλλά και η σχέση τους με τον Ιησού Χριστό.
Ζώντας σήμερα, στον 21ο αιώνα, που το κύριο χαρακτηριστικό του είναι η ταραχή, η ανωμαλία, η αμφιβολία και η αμφισβήτηση, ας μη ξεχνούμε ότι η δημιουργία «εστιών» χάρης και ειρήνης είναι ό,τι πολυτιμότερο μπορεί να υπάρξει στην κοινωνία και στον κόσμο μας και ό,τι αποτελεσματικότερο θα μπορούσε η Εκκλησία του Χριστού να παρουσιάσει στον κόσμο που βρίσκεται γύρω της.
Υψηλός στόχος; Ασφαλώς. Δύσκολο επίτευγμα; Πιθανότατα. Αλλά όμως και πολύ ευλογημένο και σίγουρα προσιτό για τους πιστούς, αφού ο Λόγος του Θεού το επαναλαμβάνει τόσες φορές. Δεν το ‘γραψε ο Απόστολος Παύλος, ούτε από συνήθεια χωρίς περιεχόμενο, ούτε από τάση φιλοφρονήσεως. Το έγραψε, γιατί πίστευε ότι οι πιστοί του Χριστού και το αξίζουν και το μπορούν. Και εφόσον οι πιστοί του Χριστού σήμερα είμαστε εμείς, ας μη ξεχνούμε ότι και το αξίζουμε και το μπορούμε.
