Μιχαίας: ποιος Θεός όμοιός Σου;

open book on glass table

Συγγραφέας – χρονολογία

Ο προφήτης Μιχαίας, του οποίου το όνομα σημαίνει «Ποιος είναι όμοιος με το Γιάχβε;», καταγόταν από τη μικρή ορεινή πόλη του Ιούδα που την έλεγαν Μορέσεθ η οποία βρισκόταν στην περιοχή μεταξύ της Ιερουσαλήμ και της Μεσογείου θάλασσας. Αναφορά του ονόματός του γίνεται και σε άλλο προφητικό βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης και συγκεκριμένα σε αυτό του προφήτη Ιερεμία (26:18-19). Αυτό καταδεικνύει την σημαντικότητα του προφήτη Μιχαία ως προφήτη του Θεού.

Η προφητική διακονία του Μιχαία ήταν στο Νότιο Βασίλειο του Ιούδα. Σύγχρονος του προφήτη Ησαΐα, ο Μιχαίας διακόνησε κατά τις βασιλείες των Ιωθάμ, Άχαζ και Εζεκία, κατά το τελευταίο ήμισυ του 8ου π.Χ. αιώνα, όταν η νέο – Ασσυριακή Αυτοκρατορία άρχισε να καθίσταται ηγεμονική δύναμη σ’ όλη την περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Ιστορικό πλαίσιο

Η μεγάλη στρατιωτική επιτυχία του βασιλιά Ουζία κατά το πρώτο τέταρτο του 8ου αιώνα π.Χ. είχε οδηγήσει σε μία περίοδο οικονομικής ευμάρειας, για μερικούς όμως. Με την οικονομική άνθηση επήλθε και η ανάπτυξη μίας καινούργιας ανώτερης κοινωνικής τάξης, της αστικής, που στηριζόταν στο εμπόριο, με συνέπεια να αρχίσουν οι διακρίσεις με την έως τότε μοναδική υπάρχουσα τάξη των αγροτών και κτηνοτρόφων, που όμως τώρα άρχισαν να βρίσκονται στο έλεος των πλουσιοτέρων. Η νέα κοινωνική τάξη των αστών – εμπόρων φέρονταν απολυταρχικά στους φτωχότερους ομοεθνείς τους αγρότες, με συνέπεια να τους καταπιέζουν και εκμεταλλεύονται. Η δικαιοσύνη στην αγορά αποτελούσε την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Ο Νόμος του Θεού παραβιαζόταν βάναυσα όχι μόνο από το λαό, αλλά και από τους ηγέτες του λαού και τους θρησκευτικούς άρχοντες και λειτουργούς.

Έτσι, ο Γιάχβε, ως Κυρίαρχος Θεός – Βασιλιάς πάνω σε όλη τη δημιουργία Του, εγείρει την περίοδο αυτή τους Ασσύριους (το 3ο κεφ. περιγράφει την άνοδο της Ασσυρίας ως ηγεμονικής δύναμης). Η μεγάλη δύναμη της Ασσυρίας βασιζόταν στον αυτοκρατορικό της στρατό, που αποτελείτο από μισθοφόρους που πληρώνονταν από τους φόρους των περιοχών που κατακτούσαν. Ξεκινώντας κατά το δεύτερο ήμισυ του 8ου π.Χ. αιώνα τις εξορμήσεις τους, οι Ασσύριοι βασιλιάδες, αρχικά ο Τιγλάθ – Πιλεσέρ ΙΙΙ (744-727) και ύστερα οι Σαλμανασέρ V (726-722), Σαργών ΙΙ (722-705) και Σεναχερίβ (704-681), άρχισαν να γίνονται ο φόβος και ο τρόμος των μικρών βασιλείων της δύσης, μεταξύ αυτών και αυτά των Ισραήλ και Ιούδα, σηματοδοτώντας την εκπλήρωση των θείων κρίσεων επάνω στο λαό της Διαθήκης εξ’ αιτίας της ανυπακοής τους (Λευτ.26, Δευτ.28:15-68).

Ιστορικά, ο Ισραήλ και ο Ιούδας βρίσκονται κάτω από την απειλή της Ασσυρίας περί το τελευταίο τέταρτο του 8ου π.Χ. αιώνα (5:5-6, δες επίσης Β΄Βασ.18:13κ.ο.κ., Β΄ Χρον.32:1κ.ο.κ., Ησα.36:1κ.ο.κ.). Ο Μιχαίας προβλέπει την πτώση του Βορείου Βασιλείου (1:6,7), ενώ παράλληλα γίνεται – μαζί με το σύγχρονό του προφήτη Ησαΐα – μάρτυρας της καταστροφής των πόλεων του Ιούδα (π.χ. Λαχής) και – ως αποκορύφωση – της πολιορκίας της Ιερουσαλήμ από τα στρατεύματα του Σεναχερίβ το 701π.Χ.  Το γεγονός αυτό γίνεται αφορμή όχι μόνο να εκπληρωθούν μερικές από τις προφητείες – προειδοποιήσεις του προφήτη Μιχαία προς το λαό, αλλά και να υπάρξει το πνευματικό υπόβαθρο για την επέμβαση του Θεού να ελευθερώσει το λαό Του. Αν και τα ασσυριακά στρατεύματα του Σεναχερίβ είχαν περικυκλώσει την Ιερουσαλήμ και ήταν έτοιμα να την εκπορθήσουν, ο Θεός επεμβαίνει με θαυμαστό τρόπο και απελευθερώνει το λαό Του, ενώ παράλληλα κρίνει τα μεγάλα Ασσυριακά στρατεύματα (τα ασσυριακά χρονικά επιβεβαιώνουν εν μέρει του λόγου το αληθές, καθώς δεν αναφέρουν ολοκλήρωση της συγκεκριμένης εκστρατείας).

Αυτή την κρίσιμη περίοδο, τη γεμάτη πολιτική αναταραχή, κοινωνική ανησυχία, αλλά και ηθική και θρησκευτική εξαθλίωση, ο Γιάχβε, ο Θεός του Ισραήλ, στέλνει το Μιχαία με μήνυμα κρίσης, καθώς καυτηριάζει και καταγγέλλει τις αμαρτίες του λαού Του και την ψευδή κι εσφαλμένη θρησκευτικότητά του. Τον αποστέλλει όμως και με μήνυμα ελπίδας, καθώς υπόσχεται τη σωτηρία του μέσω του δικού Του Μεσσία (Τον οποίο και υπόσχεται ότι θα δώσει), που θα σώσει το λαό Του και θα βασιλεύσει επάνω του κι επάνω σε όλα τα έθνη.

Σκοπός & περιεχόμενα του βιβλίου

Έχει ειπωθεί ότι ένας από τους σκοπούς των προφητών, κι ως εκ τούτου και του Μιχαία, είναι να «παρηγορήσει τους θλιμμένους και να θλίψει τους παρηγορημένους». Ο Μιχαίας αποτελεί τη ζωντανή «συνείδηση του Ισραήλ» (Craigie), ο οποίος έρχεται να αγγίξει και ενεργοποιήσει με το μήνυμά του τη συνείδηση του λαού ως προς το Νόμο, τον οποίο έχει εγκαταλείψει. 

Έτσι, η προφητεία του Μιχαία χαρακτηρίζεται από προρρήσεις καταστροφής, αλλά και ελπίδας. Το μήνυμά του, βασισμένο στο Νόμο του Θεού και χωρισμένο σε τρία βασικά μέρη, κάθε ένα από τα οποία ξεκινά με το «ακούσατε!», από τη μία καυτηριάζει και κρίνει τους συμβιβασμούς του λαού Ισραήλ και της ηγεσίας του, ως προς το Νόμο του Θεού, ενώ από την άλλη δίνει ελπίδα στο υπόλοιπο του λαού Ισραήλ, η οποία πηγάζει από την πιστή αγάπη του Θεού προς το λαό της Διαθήκης Του.

Στο πρώτο μέρος (1:2-2:13) εξαγγέλλεται η κρίση του Θεού στο λαό Του, εάν δεν επιστρέψει προς Αυτόν από τις αμαρτίες του, ενώ δίδεται η υπόσχεση της σωτηρίας Του προς το υπόλοιπο του λαού Του, στο οποίο και θα βασιλεύσει (2:12-13).

Στο δεύτερο μέρος (3:1-5:14), μετά την εξαγγελία της κρίσης εναντίον της ηγεσίας του λαού (3:1-12) ο Θεός υπόσχεται ότι θα υψώσει την Ιερουσαλήμ ψηλά, πάνω από όλα τα έθνη (4:1-5), θα αποκαταστήσει το καταπιεσμένο υπόλοιπο του λαού Του και θα βασιλεύσει πάνω σε όλη τη γη (4:6-8) μέσω του δικού Του Μεσσία. (5:1-14) Στο τρίτο μέρος (6:1-7:20), ο Θεός ξεχωρίζει, συγχωρεί και σώζει μέσα από ένα πνευματικά εξαθλιωμένο και ανώριμο έθνος (6:1-7:7) ένα πιστό υπόλοιπο (7:8-20).

Βασικά θέματα του βιβλίου είναι:

α. Ο Ηγούμενος

Όλη η δομή του βιβλίου (είναι ομόκεντρη, δηλαδή περιστρέφεται και έχει ως σημείο αναφοράς ένα κεντρικό σημείο) βοηθά να εστιάσουμε την προσοχή μας σε ένα κεντρικό για ολόκληρη την προφητεία του Μιχαία σημείο. Και αυτό το κεντρικό σημείο είναι η περικοπή του κεφ.5:1-6, όπου φανερώνεται ο Θεός να υπόσχεται ένα δικό Του Μεσσία από τη γενιά του Δαβίδ, που θα είναι Ηγούμενος, ο Οποίος θα ελευθερώσει το υπόλοιπο του λαού Του, θα το ευλογήσει και θα βασιλεύσει επάνω σε αυτό και σε όλη τη γη (4:1-8).  

β. Το υπόλοιπο

Αποτελεί την ομάδα των ανθρώπων εκείνων που ο Θεός θα διαφυλάξει μέσα στις και μέσα από τις κρίσεις της παιδείας Του, που θα επιφέρει επάνω στο λαό Του. Αυτό το υπόλοιπο αποτελεί τη μεγάλη ελπίδα του λαού ότι ο Θεός δεν τον έχει ξεχάσει ούτε έπαψε να τον αγαπά και να ενδιαφέρεται για αυτόν (2:12-13, 7:14-20).

γ. Ο αληθινός λατρευτής

Στην απειλή των Ασσυριακών στρατευμάτων οι Ιουδαίοι τρέχουν στο ναό για να βρουν προστασία. Οι ιερείς όμως, έχουν μολύνει το ναό του Κυρίου και έχουν αποτύχει να τον διατηρήσουν άγιο. Έτσι, και μέσα στην πνευματική αυτή κατάντια, ο Μιχαίας υιοθετεί ένα «ιερατικό» ρόλο και εξαγγέλλει τις απαιτήσεις του Νόμου προς το λαό, εμπρός στην είσοδο του ναού.

Αὐτὸς σοὶ ἔδειξεν, ἄνθρωπε, τί τὸ καλόν· καὶ τί ζητεῖ ὁ Κύριος παρὰ σοῦ, εἰμή νὰ πράττῃς τὸ δίκαιον καὶ νὰ ἀγαπᾷς ἔλεος καὶ νὰ περιπατῇς ταπεινῶς μετὰ τοῦ Θεοῦ σου; (Μιχαίας 6:8)

Αυτό το κάνει ο προφήτης με σκοπό να επαναφέρει το λαό πίσω στην υγιαίνουσα διδασκαλία από τη λαθεμένη τυπολατρική θρησκευτικότητα που είχαν διδαχτεί από τους κακούς προφήτες και ιερείς τους (3:5-8), και συνεπώς, να τους προετοιμάσει κατάλληλα να εισέλθουν στο ναό του Γιάχβε προκειμένου να Τον λατρεύσουν.

Σημασία του βιβλίου για εμάς σήμερα

Όπως ο Θεός υποσχέθηκε, όντως χάρισε το δικό Του Ηγούμενο, τον Ιησού το Μεσσία (Χριστό), ο Οποίος τώρα βασιλεύει από τη Νέα, την Επουράνια Ιερουσαλήμ (Εβρ.12:22, Αποκ.21:2,10) στις καρδιές και στις ζωές των δικών Του. 

Οι δικοί Του, όπως διακηρύττεται και στον προφήτη Μιχαία, είναι το υπόλοιπο εκείνο που διαχρονικά εμπιστεύεται τον ΗγούμενοΜεσσία του Θεού, τον Ιησού το Σωτήρα, προσκολλάται σε Αυτόν, και Τον ακολουθεί και υπακούει πιστά το Λόγο του Θεού. Κάποτε, στην αρχή, ήταν λίγοι Ισραηλίτες ψαράδες από τη Γαλιλαία (εκπλήρωση των υποσχέσεων του Θεού προς το Ισραηλιτικό έθνος ότι θα το αποκαταστήσει – δες 7:18-20), ενώ αργότερα, ενώθηκαν με αυτούς, και ενώνονται και άλλοι πολλοί από όλα τα έθνη – και εμείς σήμερα – όσοι δέχονται το μήνυμά τους, το Ευαγγέλιο της Σωτηρίας του Χριστού, (εκπλήρωση της υπόσχεσης του Θεού ότι ο Ηγούμενός Του θα βασιλεύσει πάνω σε όλη τη γη και τα έθνη – δες 4:1-2), και αποτελούν έτσι ένα λαό του Θεού, την Εκκλησία του Ιησού Χριστού.    

Ποιες είναι, τώρα, οι απαιτήσεις του Θεού και του Βασιλιά Ιησού Χριστού, σύμφωνα με το μήνυμα του Μιχαία, από όλους εμάς, το λαό Του, την Εκκλησία Του, που Τον αγαπούμε κι εμπιστευόμαστε, Τον υπακούμε και ακολουθούμε; Τι μας ζητά πραγματικά; Πρώτα απ’ όλα να Τον ακούμε (δες Μιχ.1:2, 3:1, 6:1, πρβλ. Αποκ.2:7α,11α, 17α,29, 3:6,13,22) και παράλληλα, κάτι πολύ περισσότερο απ’ τις δραστηριότητές μας. Ζητά την καρδιά και τη ζωή μας, με σκοπό να τα γεμίσει με την αγάπη Του γι’ αυτόν και το Λόγο Του, και με τα σπλάγχνα Του για την Εκκλησία Του και τους άλλους ανθρώπους γύρω μας, έτσι ώστε καθώς ζούμε ως μία δίκαιη στις σχέσεις μας κοινότητα, στη συνέχεια να επηρεάζουμε θετικά και την κοινωνία γύρω μας (Μιχαίας 6:8, Ματθ.5:13-16), με τελικό σκοπό ο Θεός να φανερώνεται ως Κυρίαρχος Θεός Σωτηρίας των εθνών (Μιχ.4:1-2).

Tα νεα άρθρα σε email

Εγγραφείτε στο newsletter μας για να λαμβάνετε τα νέα άρθρα όταν δημοσιεύονται.

Scroll to top